Agawa

Agawa
Agawa amerykańska
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	jednoliścienne
Rząd	szparagowce
Rodzina	agawowate
Rodzaj	agawa
Nazwa systematyczna
Agave L.
Synonimy
Manfreda Salisb., Runyonia Rose

Kwitnąca Agave attenuata

Kwiatostan Agave sizalana

Agave angustifolia

Agave colorata

Agawa (Agave L.) – rodzaj roślin z rodziny agawowatych. Liczy ponad 100 gatunków, rosnących dziko od południowych części USA do północnych rejonów Ameryki Południowej.

Morfologia

Pokrój

Sukulenty liściowe.

Łodyga

Silnie skrócona.

Liście

Liście są grube i mięsiste oraz pokryte drobnymi, ale ostrymi kolcami.

Kwiaty

Wszystkie gatunki agaw są hapaksantami (kwitną tylko jeden raz w życiu). Zakwitają w wieku 6–15 lat, ale niektóre gatunki później, nawet w wieku ok. 100 lat. Tworzą wówczas pojedynczy pęd kwiatowy o wysokości do 12 m, z ogromną liczbą (do kilkunastu tysięcy) kwiatostanów. Po przekwitnieniu roślina ginie, ale większość gatunków wytwarza odrosty korzeniowe, które kontynuują rozwój.

Systematyka

Pozycja i podział według systemu APG II (2003) i APweb (2001...)

Rodzaj należy do rodziny agawowatych Agavaceae Endl. wchodzącej w skład linii rozwojowej obejmującej hiacyntowate Hyacintheaceae, Themidaceae i Aphyllanthaceae. Klad ten wchodzi w skład rzędu szparagowców (Asparagales), stanowiący z kolei jeden z kladów jednoliściennych. W obrębie rodziny Angiosperm Phylogeny Website wyróżnia kilka linii rozwojowych:

agawowate	Anemarrhena Agave i in. Hesperocallis Behnia Herreria i in. Anthericum i in.

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd agawowce (Agavales Hutch.), rodzina agawowate (Agavaceae Endl.), podrodzina Agavoideae Herb., plemię Agaveae Dumort., rodzaj agawa (Agave L.).

Gatunki (wybór)

• agawa amerykańska (Agave americana L.)
• agawa arizońska (Agave arizonica Gentry & J.H. Weber)
• agawa ciemnozielona (Agave atrovirens Karw. ex Salm-Dyck)
• agawa chisonska (Agave glomeruliflora (Engelm.) Berger)
• agawa henekwen (Agave fourcroydes Lemaire)
• agawa kantalowa (Agave cantala Roxb.)
• agawa parryi (Agave parryi Engelm.)
• agawa sizalowa (Agave sisalana Perrine)
• Agave deserti Engelm.
• Agave xylonacantha Salm-Dyck
• Agave lechuguilla Torr.

Zastosowanie

• Rośliny ozdobne. W krajach o cieplejszym klimacie są powszechnie wykorzystywane do nasadzeń krajobrazowych, w dużych ogrodach skalnych i w parkach. W krajach o zimniejszym klimacie, m.in. w Polsce, niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny pokojowe.
• Wykorzystywana jest do produkcji takich alkoholi jak tequila, mezcal i pulque. Dawniej robiono z niej też papier oraz liny, sznurki.
• Niektóre gatunki agaw posiadają także zastosowanie lecznicze.
• Syrop z agawy - środek słodzący