Agawa
| ||
.jpg) Agawa amerykańska | ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | jednoliścienne | |
| Rząd | szparagowce | |
| Rodzina | agawowate | |
| Rodzaj | agawa | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Agave L. | ||
| Synonimy | ||
|
Manfreda Salisb., Runyonia Rose | ||
Agawa (Agave L.) – rodzaj roślin z rodziny agawowatych. Liczy ponad 100 gatunków, rosnących dziko od południowych części USA do północnych rejonów Ameryki Południowej.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Sukulenty liściowe.
- Łodyga
- Silnie skrócona.
- Liście
- Liście są grube i mięsiste oraz pokryte drobnymi, ale ostrymi kolcami.
- Kwiaty
- Wszystkie gatunki agaw są hapaksantami (kwitną tylko jeden raz w życiu)[2]. Zakwitają w wieku 6–15 lat, ale niektóre gatunki później, nawet w wieku ok. 100 lat. Tworzą wówczas pojedynczy pęd kwiatowy o wysokości do 12 m, z ogromną liczbą (do kilkunastu tysięcy) kwiatostanów. Po przekwitnieniu roślina ginie, ale większość gatunków wytwarza odrosty korzeniowe, które kontynuują rozwój[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja i podział według systemu APG II (2003) i APweb (2001...)
Rodzaj należy do rodziny agawowatych Agavaceae Endl. wchodzącej w skład linii rozwojowej obejmującej hiacyntowate Hyacintheaceae, Themidaceae i Aphyllanthaceae. Klad ten wchodzi w skład rzędu szparagowców (Asparagales), stanowiący z kolei jeden z kladów jednoliściennych[1]. W obrębie rodziny Angiosperm Phylogeny Website wyróżnia kilka linii rozwojowych:
| agawowate |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
- Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd agawowce (Agavales Hutch.), rodzina agawowate (Agavaceae Endl.), podrodzina Agavoideae Herb., plemię Agaveae Dumort., rodzaj agawa (Agave L.)[3].
- Gatunki (wybór)
- agawa amerykańska (Agave americana L.)
- agawa arizońska (Agave arizonica Gentry & J.H. Weber)
- agawa ciemnozielona (Agave atrovirens Karw. ex Salm-Dyck)
- agawa chisonska (Agave glomeruliflora (Engelm.) Berger)
- agawa henekwen (Agave fourcroydes Lemaire)
- agawa kantalowa (Agave cantala Roxb.)
- agawa królowej Wiktorii (Agave victoriae-reginae T.Moore)
- agawa nitkowata (Agave filifera Salm-Dyck)
- agawa parryi (Agave parryi Engelm.)
- Agave potatorum Zucc.
- agawa sizalowa (Agave sisalana Perrine)
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- Rośliny ozdobne. W krajach o cieplejszym klimacie są powszechnie wykorzystywane do nasadzeń krajobrazowych, w dużych ogrodach skalnych i w parkach. W krajach o zimniejszym klimacie, m.in. w Polsce, niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny pokojowe.
- Wykorzystywana jest do produkcji takich alkoholi jak tequila, mezcal i pulque. Dawniej robiono z niej też papier oraz liny, sznurki.
- Niektóre gatunki agaw posiadają także zastosowanie lecznicze.
- Syrop z agawy - środek słodzący
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-02-05].
- ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
- ↑ James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Agave według Reveala
