Ingvar Obieżyświat
Ingvar Obieżyświat (staronord. Yngvarr víðförli; ur. ok. 1010/1016, zm. ok. 1041[1]) – wikiński wódz, który przewodził nieudanej kampanii przeciwko Persji w latach 1036–1042.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Niewiele wiadomo o życiu Ingvara. W Szwecji poza kamieniami runicznymi nie wspominają o nim żadne źródła. Nieco więcej informacji zawiera Saga o Ingvarze Obieżyświecie oraz trzy islandzkie roczniki: Annales regii, Lögmanns annáll i Flateyjarbók, które wzmiankują o jego śmierci[2].
Istnieją trzy teorie co do jego pochodzenia. Według pierwszej wysuwanej przez Otto von Friesena i Elenę Melnikovą, saga zawiera prawdę i jest on synem Warega Eymundra, który z kolei był synem szwedzkiego wodza imieniem Áki i córki króla Eryka Zwycięskiego[2].
Druga teoria sugeruje, że Ingvar był synem szwedzkiego księcia Eymundra, który miałby być synem Eryka Zwycięskiego i bratem Olofa Skötkonunga. Hipotezę oparto na szacunkach wieku kamieni runicznych Ingvara, według których powstały one najwcześniej w XI wieku[2].
Trzecią teorię zaproponował F. Braun, który opierając się na informacjach zawartych na czterech kamieniach runicznych Ingvara zasugerował iż był on synem szwedzkiego króla Emunda Starego i wnukiem Olofa Skötkonunga[2].
Ingvar pochodził przypuszczalnie z prowincji Södermanland w Szwecji[3]. Saga o Ingvarze Obieżyświecie wspomina o jednym epizodzie z jego dzieciństwa, kiedy to razem z Anundem Gårdske usiłował pogodzić swojego ojca Eymundra i króla Olofa[4].
Gdy dorósł zaczął domagać się od króla Olofa należnych mu tytułów, ale z powodu niepowodzeń postanowił wyprawić się na wschód. Wraz z nim wyruszyło wielu słynnych wikingów z Upplandii, Södermanlandii oraz prowincji nadmorskich[5]. Na czele około trzydziestu statków dotarł do Gardariki (Krainy Grodów), a później rzecznymi drogami do Kijowa, gdzie został regentem grodu[5]. Później udał się do Ani, stolicy Królestwa Armenii. Po powrocie do Kijowa miał pomagać Jarosławowi Mądremu w walce przeciwko Pieczyngom. Następnie wyruszył dalej na południe w kierunku morza Czarnego i Kaspijskiego, gdzie prowadził wyprawy łupieżcze i walczył z Saracenami. Tam też prawdopodobnie jego drużyna wzięła udział w bitwie pod Sasireti. Około 1041 roku w drodze powrotnej do Kijowa wybuchła epidemia dżumy lub czerwonki, która zabiła wielu ludzi, w tym Ingvara. Został pochowany w mieście Citopolis w specjalnie wzniesionym dla niego kościele[4].
Śmierć Ingvara i jego przyrodniego brata Haralda upamiętnia m.in. kamień runiczny z Gripsholm, na który widnieje inskrypcja:
Tola wzniosła ten kamień na pamiątkę syna swego Haralda, brata Ingvara. Jak mężczyźni podążyli w dal za złotem, na wschodzie nakarmili orły. Zginęli na południu w Serklandii[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ingvar vittfarne. sok.riksarkivet.se. [dostęp 2016-03-13]. (ang.).
- ↑ a b c d Omeljan Pritsak: The Origin of Rus'. Harvard University Press, 1981, s. 425–430. ISBN 0-674-64465-4. (ang.).
- ↑ Sigfús Blöndal, Benedict Benedikz: The Varangians of Byzantium. Cambridge University Press, 2007, s. 228. ISBN 978-0-521-03552-1. (ang.).
- ↑ a b The Saga of Yngvar the Traveller. northvegr.org. [dostęp 2016-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-15)]. (ang.).
- ↑ a b Marian Adamus: Tajemnice sag i run. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1970, s. 340, 349. (pol.).
- ↑ Else Roesdahl: Historia wikingów. Łódź: Wydawnictwo Marabut, 1996, s. 168. ISBN 83-85893-37-7. (pol.).