Jarosław I Mądry
| Jarosław I Mądry wielki książę Rusi Kijowskiej |
|
.jpg) |
|
| Wielki Książę Kijowski | |
| Okres panowania | od 1016 do 1018 |
| Poprzednik | Światopełk I Przeklęty |
| Następca | Światopełk I Przeklęty |
| Wielki Książę Kijowski | |
| Okres panowania | od 1019 do 1024 |
| Poprzednik | Światopełk I Przeklęty |
| Następca | Mścisław I Chrobry |
| Wielki Książę Kijowski | |
| Okres panowania | od 1024 do 1054 |
| Poprzednik | Mścisław I Chrobry |
| Następca | Izjasław I |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | Rurykowicze |
| Urodziny | 978 |
| Śmierć | 20 lutego 1054 |
| Ojciec | Włodzimierz I Wielki |
| Matka | Rogneda |
| Rodzeństwo | Wyszesław Iziasław Światopełk I Przeklęty Wsiewołod Światosław Mścisław I Chrobry Borys Gleb Stanisław Pozwizd Sudzisław Teofano Przedsława Maria Dobroniega |
| Dzieci | Włodzimierz Jarosławowicz Izjasław I Światosław II Wsiewołod I Elżbieta Anna Anastazja Wiaczesław Igor |
 Galeria w Wikimedia Commons |
|
Jarosław I Mądry (norm. Konug Jarisleif; ukr. Ярослав I Мудрий, ros. Ярослав Мудрый) (ur. 978, zm. 20 lutego 1054) – pochodził z dynastii Rurykowiczów, syn i następca Włodzimierza I Wielkiego i Rognedy, wielki książę Rusi Kijowskiej (Gardariki) od 1016.
Biografia[edytuj | edytuj kod]
Został księciem kijowskim po śmierci Włodzimierza Wielkiego. W 1018 pokonany przez Bolesława I Chrobrego podczas wyprawy kijowskiej, w 1019 pokonał ostatecznie swojego starszego brata Świętopełka I w walce o sukcesję po ojcu. Panowanie Jarosława było dla Rusi czasem szybkiego rozwoju i sukcesów militarnych. Książę w latach 20. i 30. XI wieku prowadził wojny z Jaćwingami, Litwinami i Polską. W 1021[1] przeprowadził atak odwetowy wobec swego bratanka Briaczysława, który najechał wcześniej Nowogród. W 1031 zajął on Grody Czerwieńskie i pomógł objąć władzę Bezprymowi w Polsce. W 1036 rozbił pod Kijowem Pieczyngów. Wszedł nawet w konflikt z Bizancjum: wojna z cesarstwem trwała w latach 1043–1046. Wspomógł też w 1047 Kazimierza I Odnowiciela w walce z powstaniem pogańskim i Miecławem (zajął Drohiczyn i Brześć).
Za jego rządów rozbudowano wiele grodów ruskich, a w szczególności Kijów. Stolica Rusi została wyniesiona w 1037 do rangi metropolii – w tym samym roku rozpoczęto budowę katedry Mądrości Bożej (Sofijskiej), gdzie można znaleźć najstarsze w sztuce Rusi mozaiki i freski. W 1051 powstał pierwszy na Rusi klasztor Ławra Peczerska, w kijowskich jaskiniach nad Dnieprem.
Za jego panowania opracowano zbiór staroruskich i słowiańskich praw zwyczajowych oraz bizantyńskiego prawodawstwa, zwany Prawda Ruska.
Po jego śmierci Ruś weszła w okres rozbicia dzielnicowego. Jarosław Mądry wprowadził seniorat, ale niedługo po jego śmierci senior Izajasław musiał opuścić Kijów, który stał się miejscem walk o władzę.
Przodkowie[edytuj | edytuj kod]
| 4. Światosław I 942–972 | ||||||
| 2. Włodzimierz I Wielki 956 lub 958–15 lipca 1015 | ||||||
| 5. Małusza | ||||||
| 1. Jarosław I Mądry przed 986–20 lutego 1054 | ||||||
| 6. Rogwołod | ||||||
| 3. Rogneda około 956–1002 | ||||||
| 7. NN | ||||||
Małżeństwo[edytuj | edytuj kod]
- żoną księcia Jarosława od 1019 była Ingegerda Szwedzka;
- być może żoną (pierwszą) Jarosława była również Anna. Synem tej pary mógł być książę Ilia, rządzący w Nowogrodzie w latach 1018-1020[potrzebne źródło].
Potomstwo[edytuj | edytuj kod]
z małżeństwa z Ingegerdą:
- Włodzimierz – ks. wielko-nowogrodzki
- Izjasław I – wielki książę kijowski
- Światosław II – ks. czernihowski, wielki książę kijowski
- Wsiewołod I – ks. perejasławski, wielki książę kijowski, ks. czernihowski, ks. rostowski, suzdalski
- Elżbieta – żona Haralda III, króla Norwegii, później Swena II, króla Danii
- Anna – żona Henryka I, króla Francji
- Anastazja – żona Andrzeja I króla Węgier
- Wiaczesław – ks. smoleński* Igor – ks. włodzimierski-wołyński, ks. smoleński
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Michał Kozłowski, Jarosław Mądry – twórca potęgi Rusi Kijowskiej [1]
Przypisy
- ↑ Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona: Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza. T. 4. Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 514. ISBN 83-85719-85-7.
| Poprzednik Świętopełk I Przeklęty |
 |
Wielki Książę Kijowski 1019-1054 |
|
Następca Izjasław I |
