Izrael Fajwiszys
| Data i miejsce urodzenia |
11 stycznia 1887 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Partia | |
| Dzieci |
Józef Kutrzeba, Perela Fajwiszys |
Izrael Fajwiszys (ur. 11 stycznia 1887 w Jampolu[1], zm. 4 listopada 1943 w Poniatowej[2]) – polski dyrygent.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Fajwiszys w młodości śpiewał w chórach synagogalnych. Jako absolwent konserwatorium muzycznego prowadził chór synagogi w Brodach. Następnie po przeprowadzce do Tarnowa kierował chórem synagogi postępowej i założył Towarzystwo Śpiewacze „Harmonia”[3]. Po 1914 r. przeprowadził się do Wiednia gdzie ukończył studia[4], następnie pracował w synagodze Tempel w Krakowie[3], a później we Lwowie. W 1922 r. zamieszkał w Łodzi, gdzie pracował jako nauczyciel muzyki w męskim i żeńskim gimnazjum Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich oraz dyrygent chóru Żydowskiego Towarzystwa Literacko-Muzycznego „Hazomir” w Łodzi, a także był współzałożycielem towarzystwa śpiewaczego „Szir”[1][4], liczącego 80 członków[5]. Po wybuchu II wojny światowej został przesiedlony wraz z rodziną do warszawskiego getta[1], gdzie działał w podziemiu. Został złapany wraz z córką przez Niemców w trakcie powstania w getcie warszawskim i przetransportowany do Poniatowej[1][4].
Pozostała działalność[edytuj | edytuj kod]
Fajwiszys był również członkiem Lewicy-Poalej Syjon, a także dyrygentem wielu chórów dziecięcych, w tym chóru organizacji Dror oraz chórów szkolnych. W konkursie zorganizowanym przez CENTOS w getcie warszawskim, chór kierowany przez Fajwiszysa zdobył pierwszą nagrodę[5].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Fajwiszys wraz z żoną, Malką z domu Hakman[4] mieli 2 dzieci, córkę Perelę oraz syna Józefa Kutrzebę (1927–2013). Fajwiszys wraz z córką zginął w trakcie Aktion Erntefest w obozie pracy w Poniatowej[6] 4 listopada 1943 r.[2]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Kempa A., Szukalak M., Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny, t. 1, Łódź 2001, s. 51.
- ↑ a b Niemiecki obóz pracy SS w Poniatowej (23 lutego 1942 – 4 listopada 1943) – Werke Ponjatowa GmbH im SS-Arbeitslager Ponjatowa [online], Przystanek Historia [dostęp 2021-08-26] (pol.).
- ↑ a b Alicja Maślak-Maciejewska, Poza działalnością Ozjasza Thona. Synagoga Tempel i krakowskie Stowarzyszenie Izraelitów Postępowych w okresie międzywojennym. Przyczynek do dalszych badań, „Kwartalnik Historii Żydów = Jewish History Quarterly” (1 (257)), 2016, ISSN 1899-3044 [dostęp 2021-08-26].
- ↑ a b c d Jerry Silverman, The undying flame. Ballads and songs of the Holocaust: 110 songs in 16 languages with extensive historical notes, illustrations, piano arrangements, guitar chords, and singable English translations, wyd. 1st ed, Syracuse, N.Y.: Syracuse University Press, 2002, ISBN 0-8156-0708-3, OCLC 49407725 [dostęp 2021-08-26].
- ↑ a b Internetowa baza danych i mapa getta warszawskiego – Osoby – F – Fajwiszys Israel (Nieznane) [online], new.getto.pl [dostęp 2021-08-26].
- ↑ Historia pomocy – Falkowski Stanisław | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2021-08-25].