Poniatowa

	Poniatowa
	Poniatowa
	; Kościół Ducha Świętego w Poniatowej
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	opolski
Gmina	Poniatowa
Data założenia	1383
Prawa miejskie	1962
Burmistrz	Paweł Karczmarczyk (2018)
Powierzchnia	15,26 km²
Wysokość	180 m n.p.m.
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności; • gęstość	; 9083; 595,2 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 81
Kod pocztowy	24-320 (Poniatowa)
Tablice rejestracyjne	LOP
	Położenie na mapie gminy Poniatowa Poniatowa
	Położenie na mapie Polski Poniatowa
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Poniatowa
	Położenie na mapie powiatu opolskiego Poniatowa
	51°10′54″N 22°04′07″E/51,181667 22,068611
TERC (TERYT)	0612064
SIMC	0956744
	Hasło promocyjne: Przyjazne Otoczenie
	Urząd miejskiul. Młodzieżowa 2; 24-320 Poniatowa
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	BIP

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Poniatowa w innych znaczeniach tego słowa.

Poniatowa – miasto w południowo-wschodniej Polsce, w zachodniej części województwa lubelskiego, w powiecie opolskim, położone na Wyżynie Lubelskiej w Kotlinie Chodelskiej. Siedziba miejsko-wiejskiej gminy Poniatowa.

Miasto położone jest w historycznej Małopolsce, należało do dawnej ziemi lubelskiej. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do starego woj. lubelskiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 9083 mieszkańców^[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

W czasach Królestwa Polskiego Poniatowa należała do rodu Poniatowskich.

W Poniatowej w 1941 na terenie zakładów tele- i radiotechnicznych Niemcy stworzyli obóz dla internowanych jeńców sowieckich, przez który do jesieni 1942 przeszło około 22 000 z nich. W tym czasie z głodu zginęło w nim około 18 000 Sowietów. Obóz ten został zlikwidowany w 1942, a na jego miejscu utworzono obóz pracy – zakłady tekstylne Walthera C. Tőbbensa – dla Żydów przywożonych początkowo z Opola Lubelskiego. W kwietniu i maju 1943 do obozu przybyły transporty z likwidowanego getta warszawskiego. W połowie 1943 liczba osadzonych w obozie Żydów wynosiła od 14 do 18 000 osób. 4 listopada 1943 podczas jednodniowej masakry nastąpiła likwidacja obozu. W nocy pomiędzy 3 listopada a 4 listopada 1943, w akcji likwidacji Żydów na Lubelszczyźnie pod kryptonimem Erntefest (pol. dożynki), rozstrzelano bądź spalono żywcem około 15 tysięcy Żydów. Ogółem zginęło ich od 17,5 do 19,5 tysiąca. Jak podaje Leszek Radzikowski w artykule zamieszczonym w nr 101 Przekroju, Niemiec, Walter Tobens, "zorganizował tu miniaturowy obóz dla najbogatszych Żydów z Europy, gdzie za słone opłaty mieli oni prawo pożyć kilka tygodni dłużej i w nieco mniej nędznych warunkach".^[2]

Po wojnie, na miejscu zlikwidowanego obozu i masowego mordu, wzniesiono pomnik.

W 1944 Poniatowa została wyzwolona przez żołnierzy Armii Krajowej^[3].

Po wyzwoleniu Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło obóz pracy nr 153 dla byłych żołnierzy AK i podziemia niepodległościowego^[4]^[5].

18 lipca 1962 Poniatowa otrzymała prawa miejskie na mocy rozporządzenia Rady Ministrów. W tym samym roku otwarto Sanatorium przeciwgruźlicze.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Piramida wieku mieszkańców Poniatowej w 2014 roku.

Kultura[edytuj | edytuj kod]

Centrum Kultury Promocji i Turystyki[edytuj | edytuj kod]

Na terenie Poniatowej od lat siedemdziesiątych XX wieku istnieje ośrodek kultury, początkowo przyporządkowany do zakładów elektromaszynowych EDA. Od 2007 roku ośrodek kultury przyjął nazwę "Centrum Kultury, Promocji i Turystyki". Na terenie CKPiT działa wiele stowarzyszeń i ugrupowań m.in. Stowarzyszenie Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Poniatowskie Towarzystwo Fotograficzne, Klub Żołnierzy Rezerwy "Snajper". W 2019 roku budynek został gruntownie wyremontowany oraz przed wejściem została ustawiona ławka niepodległości.

Centrum Kultury, Promocji i Turystyki - ul. Fabryczna 1

Miejsko-gminna biblioteka publiczna[edytuj | edytuj kod]

W budynku CKPiT znajduje się Miejsko - Gminna Biblioteka Publiczna, która swoją historią również sięga lat siedemdziesiątych XX wieku. Podczas programu "Rewitalizacja terenów gminy Poniatowa" część budynku została wyremontowana, biblioteka została skomputeryzowana oraz wzbogaciła się o nowe woluminy.

Miejsko - gminna Biblioteka Publiczna w Poniatowej - ul. Fabryczna 1
Filia Biblioteczna w Kowali Drugiej - Kowala Druga 29
Filia Biblioteczna w Kraczewicach Prywatnych - Kraczewice Prywatne 103
Filia Biblioteczna w Niezabitowie - Niezabitów 46

Kino-Teatr[edytuj | edytuj kod]

W Poniatowej funkcjonuje Kino-Teatr "Czyn" wybudowany w czynie społecznym przez miejską i okoliczną ludność. W 2019 roku budynek został przebudowany i udostępniony osobom niepełnosprawnym. Na terenie budynku znajduje się jedna sala kinowa. Od kilku lat w Poniatowej istnieje grupa filmowa Fabryczna Art. Ich film dokumentalny Chasing The Acids – W pogoni za "Acid Drinkers" otrzymał pozytywne opinie zarówno fanów jak i krytyków^{[potrzebny przypis]}. Film został dołączony do albumu "The Hand That Rocks the Coffin" zespołu Acid Drinkers.

Kino Teatr "Czyn" – ul. 11 Listopada 4

Opieka zdrowotna^[6][edytuj | edytuj kod]

SPZOZ w Opolu Lubelskim z/s w Poniatowej, ul. Fabryczna

Samodzielne Sanatorium Gruźlicy i chorób płuc, ul. Fabryczna

Szkoły i przedszkola[edytuj | edytuj kod]

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Stefana Żeromskiego, ul. Szkolna
Przedszkole Miejskie, ul. Szkolna
Żłobek Miejski, ul. Szkolna
Przedszkole i żłobek "Tęczowy Raj", ul. Kraczewicka
Nieczynne Liceum Ogólnokształcące nr 1 im. Aleksandra Ligęzy "Armaty", ul. 11 Listopada
Liceum Ogólnokształcące nr 2 im. Józefa Piłsudskiego w ZST, ul. Fabryczna
Technikum im. E. Kwiatkowskiego w ZST, ul. Fabryczna
Szkoły dla dorosłych, ul. Fabryczna

Komunikacja i transport[edytuj | edytuj kod]

Przez miasto przebiega droga wojewódzka 832 relacji Wola Rudzka - Poniatowa - Bełżyce oraz droga powiatowa relacji Chodel - Poniatowa - Wąwolnica. Na Placu Konstytucji w centrum miasta znajduje się dworzec autobusowy obsługiwany przez prywatne busy. Przy ulicy Kolejowej znajduje się stacja czołowa kolei wąskotorowej.