Izrael Sarug

Izrael Sarug, zwany Aszkenazi, również „Saruk” – kabalista, propagator luriańskiej wersji kabały we Włoszech.

Prawdopodobnie pochodził z rodziny zamieszkujących Egipt żydowskich uczonych, którym nieobca była również ówczesna wiedza kabalistyczna. Okres jego najintensywniejszej działalności przypadał na lata 1590–1610.

Odniesienia do Izaaka Lurii

Sarug nie był uczniem Izaaka Lurii, czyli jednego z największych reformatorów kabały w dziejach, choć sam twierdził inaczej. Na pewno znał jego pisma, to właśnie na ich kanwie ukształtowały się poglądy Saruga. Inspiracją dla twórczości Saruga był żydowski mistycyzm, który rozwijał się w jego czasach. Miejsce pobytu Saruga w latach 1570–1593 nie jest znane. Musiał z pewnością spędzić trochę czasu w latach 80. XVI wieku w Safed. W ostatnich latach XV wieku założył własną szkołę kabalistyczną we Włoszech. Jego poglądy podzielali najwybitniejsi kabaliści jego czasów – Menahem Azaria da Fano (Sarug przekonał go notabene do wydania fortuny na zakup rękopisów Izaaka Lurii) oraz Aaron Berechia z Modeny, autor Ma’abar Jabboḳ.

Kilka rękopisów Saruga napisanych w latach 1597–1604 zawiera streszczenia jego ustnych nauk i kopie pism, które przywiózł ze sobą. Jego poglądy były mieszanką spekulacji z Izaakiem Lurią oraz głęboką myślą filozoficzną. Uważał, że potrafi rozpoznać wędrówki dusz napotkanych ludzi (gilgul neszamot). Sądził również, że język i tekstowość są najbardziej pierwotnymi procesami na świecie – tłuczenie naczyń porównywał nawet z rozpraszaniem się liter.

Po opuszczeniu Włoch spędził trochę czasu w Salonikach (przed 1604). Istnieją dowody na to, że Sarug przebywał na ziemiach polskich przez jakiś czas po 1600 roku, lecz późniejsza legenda przełożyła jego pobyt na wcześniejszy i uczyniła go nauczycielem kabalistycznym w Krakowie. Poza tym przebywał on na pewno na terenie Niemiec, gdzie uczył m.in. Abrahama de Herrera, religijnego filozofa oraz kabalistę.

Kabała według Izraela Saruga

Kabała w interpretacji Izraela Saruga to swego rodzaju echo działalności kabalistycznej Izaaka Lurii, które zreinterpretował i rozgłaszał na przełomie XVI i XVII wieku Sarug. Prawdopodobnie nie był on pierwszym propagatorem tzw. kabały luriańskiej w Europie. Nie wiadomo, czy był on uczniem Lurii. Prawdopodobnie wiedzę o poglądach Lurii czerpał z najwcześniejszego znanego opracowania nauk luriańskich, czyli Kanfei Yona.

Kabała autorstwa Saruga miała znaczny wpływ na europejską teologię żydowską. Do dziś jego poglądy są żywe w kręgach kabalistycznych. Na przestrzeni dziejów wykorzystywane były np. w okresie nowożytnym w ruchach rabinicznego judaizmu (w tym w ruchu chasydzkim). Fragmenty nauk sarugiańskich trafiły do systemów kabalistów sefardyjskich, co oznacza, że od około XIX wieku są one integralną częścią kabalistycznego dyskursu.

Twórczość

W druku ukazały się tylko cztery prace autorstwa Izaaka Saruga. Jedną z nich była książka Limmudei Aẓilut, opublikowana błędnie pod nazwiskiem innego kabalisty – Chaima Vitala. Komentarz Izaaka Saruga do trzech pijutim, czyli hymnów szabatowych (Ḳonṭres Ne’im Zemirot Israel) skomponowanych przez Lurię został po raz pierwszy opublikowany w Nowym Oleksińcu w 1767 roku.

Bibliografia

• Broydé Isaac, Singer Isidore, Sarug (Saruḳ), Israel, [w:] The Jewish Encyclopedia, t. 11, New York; London 1906, s. 64.
• Garb Jonathan, A History of Kabbalah. From the Early Modern Period to the Present Day, Cambridge 2020.
• Scholem Gershom, Sarug (Saruk), Israel, [w:] Encyclopedia Judaica, t. 14, Jerusalem 1996, s. 890.
• Shatil Sharron, The Kabbalah of R. Israel Sarug: A Lurianic-Cordoverian Encounter, „The Review of Rabbinic Judaism”, (14) 2011, s. 158–187.

Linki zewnętrzne

• Sarug (Saruḳ), Israel, Jewish Virtual Library, [on-line] 1998-2022, [dostęp 2022-12-26].
• Sarug (Saruḳ), Israel (called also Ashkenazi), The Jewish Encyclopedia [on-line] 2002-2021, [dostęp 2022-12-26].