Przejdź do zawartości

Józef Teksel

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Józef Grzegorz Teksel
Ilustracja
Portret z 1875
Data i miejsce urodzenia

12 marca 1839
Łomża

Data i miejsce śmierci

28 maja 1904
Łódź

Zawód

aktor, śpiewak, dyrektor teatru

Współmałżonek

Maria (od 1865),
Karolina (od ok. 1880)

Nagrobek Józefa Teksela na Starym Cmentarzu w Łodzi.

Józef Grzegorz Teksel, także Józef Grzegorz Texel (ur. 12 marca 1839 w Łomży, zm. 28 maja 1904 w Łodzi) – aktor, śpiewak, dyrektor teatrów, założyciel teatru Victoria w Łodzi (obecny gmach kina Polonia)[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Grywał głównie w komediach, operetkach i wodewilach. Grywał również amantów. Jego najbardziej znane role to: Henryk (Rita Hiszpanka), Lubomir (Pan Geldhab), Hrabia (Okno na pierwszym piętrze), Parys, Midas i Menelaus (Piękna Helena), Genio (Pan Damazy), Placyd (Piosnka wujaszka), Żupan (Baron cygański), Alfons (Raptus), Major (Damy i huzary), Rejent (Zemsta), Twardosz (Dożywocie), Klapkiewicz (Przed ślubem). Karierę aktorską realizował głównie w zespołach Pawła Ratajewicza oraz Anastazego Trapszy, a także we własnych zespołach. Głównie był aktorem i śpiewakiem objazdowym – grywał przede wszystkim w miastach Królestwa Polskiego. Można było go oglądać na scenach miast, takich jak: Kielce, Buk, Solec, Łęczna, Płock, Brześć Litewski, Krasnystaw, Lublin, Łomża, Suwałki, Radom, Piotrków Trybunalski, Łódź, Kalisz, Lwów, Warszawa, Częstochowa. Grywał również w Odessie i Petersburgu. W 1877 zainicjował budowę teatru Victoria w Łodzi, którego kilkukrotnie był dyrektorem oraz właścicielem. Funkcję dyrektora pełnił również w innych teatrach, w tym: w ludowym w Łodzi, polskim w Petersburgu, w Częstochowie i Lublinie. Związany był również z warszawskimi teatrami ogródkowymi, takimi jak: Alhambra, Eldorado, Cyrk i Belle Vue, Tivioli i Wodewil. W latach 1890–1904 mieszkał w Łodzi, gdzie w teatrze Victoria pełnił funkcję kasjera, sporadycznie uczestnicząc w występach scenicznych, a w 1899 kierował również przedstawieniami amatorskimi Łódzkiego Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności na Księżym Młynie. W 1903 prowadził teatr ludowy występujący w Parku Źródliska[1].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Ojcem Teksla był Karol Teksel – stolarz, matką zaś Weronika z domu Kędzierska. Pierwszy ślub wziął 20 sierpnia 1865 z Marią z domu Dzierzgowską, z którą miał córkę – Marię Annę Teksel, a drugi z Karoliną ok. 1880[1]. Został pochowany na Starym Cmentarzu w Łodzi[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Dąbrowski, Stanisław. Raszewski, Zbigniew., Słownik biograficzny teatru polskiego, 1765–1965, PWN, 1973, OCLC 63896035 [dostęp 2021-08-31].
  2. Telewizja Polska S.A, „Piękno odzyskane”: nagrobki dyrektora teatru Viktoria oraz zasłużonej nauczycielki [online], lodz.tvp.pl [dostęp 2021-08-31] (pol.).