Język jehai
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
1000 (2006) | ||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| UNESCO | 5 krytycznie zagrożony↗ | ||
| Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | jhi | ||
| IETF | jhi | ||
| Glottolog | jeha1242 | ||
| Ethnologue | jhi | ||
| WALS | jah | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język jehai (a. jahai, jahay)[1][2], pangan[3] – język austroazjatycki używany przez lud Jehai, zamieszkujący stany Perak i Kelantan w Malezji oraz prowincje Narathiwat i Yala w Tajlandii[4][5]. Według danych z 2006 roku posługuje się nim tysiąc osób. Należy do grupy języków aslijskich[3].
Powszechna jest wielojęzyczność. W użyciu są również języki malajski i południowotajski. Znany jest także język temiar, który służy jako regionalna lingua franca[6][7]. Słownictwo jehai obfituje w pożyczki malajskie[8][9].
Uchodzi za zagrożony wymarciem[10][11]. Niemniej cechuje się stosunkowo wysokim poziomem żywotności. Ma największą społeczność użytkowników spośród języków północnoaslijskich i jest konsekwentnie przyswajany jako język pierwszy. Jednocześnie odnotowano, że w przypadku małżeństw mieszanych z Temiar rolę języka dominującego przejmuje język temiar[12][13].
W obrębie jehai wyróżnia się dialekt batek teh, który jest bliższy pozostałym odmianom jehai aniżeli językowi batek[10][11]. Czasem do dialektów jehai zalicza się też język mendriq (minriq)[14].
Wczesne dane gramatyczne nt. jehai ukazały się w 1928 r.[15] Od końca lat 90. XX w. badaniem tego języka zajmował się N. Burenhult, autor obszernego opracowania gramatycznego (2002, 2005)[16][17]. Jehai nie wykształcił piśmiennictwa i nie jest wykorzystywany w edukacji[18][7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Burenhult 2002 ↓, s. 2.
- ↑ Burenhult 2005 ↓, s. 2.
- ↑ a b M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Jehai, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-19] (ang.).
- ↑ Burenhult 2002 ↓, s. 1.
- ↑ Burenhult 2005 ↓, s. 1.
- ↑ Burenhult 2002 ↓, s. 8.
- ↑ a b Burenhult 2005 ↓, s. 7.
- ↑ Burenhult 2002 ↓, s. 51.
- ↑ Burenhult 2005 ↓, s. 39.
- ↑ a b Bradley 2007 ↓, s. 411.
- ↑ a b Jahai. Endangered Languages Project. [dostęp 2024-08-05]. (ang.).
- ↑ Burenhult 2002 ↓, s. 9–10.
- ↑ Burenhult 2005 ↓, s. 8.
- ↑ Bradley 2007 ↓, s. 374, 411.
- ↑ Pater P. Schebesta, C.O. Blagden, Grammatical Sketch of the Jahai Dialect, Spoken by a Negrito Tribe of Ulu Perak and Ulu Kelantan, Malay Peninsula, „Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London”, 4 (4), 1928, s. 803–826, DOI: 10.1017/S0041977X00123729, ISSN 1356-1898, JSTOR: 607260 (ang.).
- ↑ Burenhult 2002 ↓.
- ↑ Burenhult 2005 ↓.
- ↑ Burenhult 2002 ↓, s. 9.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- David Bradley, East and Southeast Asia, [w:] Christopher Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 349–422, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-2036-4565-9, ISBN 978-0-7007-1197-0, OCLC 47983733 (ang.).
- Niclas Burenhult, A grammar of Jahai, Lund: Lund University, 2002, OCLC 470293635 [dostęp 2024-08-05] (ang.).
- Niclas Burenhult, A grammar of Jahai, Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2005 (Pacific Linguistics 566), DOI: 10.15144/PL-566, ISBN 0-85883-554-1, OCLC 61997540 (ang.).