Jarzmo (symbol)
Jarzmo (łac. iugum) – symboliczna brama u starożytnych Rzymian, Latynów i Italików złożona z dwóch wbitych w ziemię włóczni i trzeciej umocowanej poprzecznie, przez którą przechodzili żołnierze kapitulującego wojska w geście poddaństwa. Posłanie pokonanych wrogów pod „jarzmo” (łac. sub iugum mittere) było rytuałem wojennym praktykowanym w Italii najprawdopodobniej do III wieku p.n.e. Pierwotnie miało znaczenie magiczno-religijne, z czasem stało się przede wszystkim aktem upokorzenia pokonanego wroga.
Najwcześniejsze przykłady zastosowania tego rytuału wojennego, odnotowane przez Tytusa Liwiusza, to przypadki, w których pokonanych wrogów przepuścili pod jarzmem Latynowie i Rzymianie[1]. Najsłynniejsze było jednak przejście pod jarzmem Rzymian pokonanych przez Samnitów w bitwie pod Caudium w 321 roku p.n.e.[2][3] (podczas tak zwanych wojen samnickich).
W późniejszym okresie sporadycznie pojawiają się u historyków wzmianki o stosowaniu tego hańbiącego rytuału, powszechnie uznawanego za rzymski, przez ludy spoza Italii (na przykład Galów[4]) wobec pokonanych Rzymian.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tytus Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia miasta, księga III, rozdziały 23 i 28, księga IV, rozdział 10.
- ↑ Tytus Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia miasta, księga IX, rozdziały 2-11.
- ↑ Appian z Aleksandrii, Historia rzymska, księga III (Wojny samnickie), rozdziały 5-11.
- ↑ Gajusz Juliusz Cezar, O wojnie galijskiej, księga I, rozdział 7.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Małgorzata Członkowska-Naumiuk. Furculae Caudinae - Wąwóz hańby. „Mówią Wieki”. 5/2011 (616), s. 37-41. Bellona SA. ISSN 1230-4018. (pol.).
- Małgorzata Członkowska-Naumiuk. Przejście pod jarzmem - italsko-rzymski rytuał wojenny. „Mówią Wieki”. 6/2020, s. 53-57. Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1230-4018.