Jaskier azjatycki

Jaskier azjatycki
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	jaskier
Gatunek	jaskier azjatycki
	Nazwa systematyczna
	Ranunculus asiaticus L.; Sp. Pl. 552 1753
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jaskier azjatycki (Ranunculus asiaticus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje w obszarze śródziemnomorskim: w południowo-wschodniej Europie, południowo-zachodniej Azji. Jest uprawiany w wielu krajach świata^[4].

Morfologia i biologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Bylina, pod ziemią posiadająca mięsiste bulwiaste korzenie. Osiąga wysokość do 40 cm.
Liście: Pierzaste, o jajowatych listkach.
Kwiaty: 5-płatkowe, wyrastające na długich szypułkach. Są białe, żółte lub czerwone, najczęściej jednak czerwone. Mają średnicę do 5 cm. Wnętrze kwiatów wypełnione licznymi ciemnobrązowymi pręcikami i słupkami. Zapylane są przez owady, którym dostarczają pyłku. Nektaru nie wytwarzają.
Owoce: Owocem jest szerokojajowata niełupka z zagiętym dzióbkiem^[5]^[6].

Rośnie w lasach, zaroślach, stepach, półpustyniach i pustyniach^[5]. Zakwita wczesną wiosną (luty, marzec, kwiecień, maj), po pierwszych wiosennych deszczach. Zazwyczaj zakwita nieco później, niż rosnący w podobnych siedliskach zawilec wieńcowy^[6].

Jak wszystkie jaskry zawiera trująca ranunkulinę^[7].

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

Jest uprawiany jako ogrodowa roślina ozdobna. W uprawie znajdują się kultywary i mieszańce o kwiatach pojedynczych lub pełnych. Istnieją też mieszańce o wysokości do 20 cm, uprawiane w doniczkach, jako rośliny pokojowe. Jest łatwy w uprawie. Rozmnaża się go przez siew nasion (najlepiej zaraz po ich zebraniu), lub przez podział rozrośniętych kęp wiosną lub jesienią. W okresie kwitnienia wskazane jest podlewanie. Najlepiej rośnie na przepuszczalnej i stale wilgotnej glebie, na stanowisku słonecznym^[8].

Udział w kulturze[edytuj | edytuj kod]

Wszyscy znawcy roślin biblijnych są zgodni, że gatunek ten (wraz z zawilcem wieńcowym) wymieniony jest w Biblii, chociaż nie pod obecną nazwą botaniczną, lecz pod określeniami potocznymi. F. N. Hepper zauważa, że widok zakwitających wiosną czerwonych zawilców wieńcowych i jaskrów azjatyckich pozostawia niezapomniane wrażenie. Wyjaśnia to zachwyt w cytatach Ewangelii Mateusza (6,28-30) i Ewangelii Łukasza (12,27-28). Hebrajska nazwa pierwszego miesiąca w kalendarzu żydowskim – Nissan pochodzi właśnie od czerwonych kwiatów tych roślin: nișșänîm oznacza „kwitnący czerwono”^[6].

Znaczek pocztowy[edytuj | edytuj kod]

W dniu 1 marca 2023 r. Canada Post, administracja pocztowa Kanady, wydała znaczek pocztowy przedstawiający Ranunculus asiaticus. Znaczek wydawany był w książeczkach i zwojach oraz jako arkusz pamiątkowy^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2015-01-03].
↑ Germplasm Resources Information Network: Ranunculus asiaticus
↑ ^a ^b Flowers in Israel. [dostęp 2015-01-03].
↑ ^a ^b ^c Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
↑ Flora of North America. [dostęp 2015-01-03].
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Ranunculus. [w:] Canada Post [on-line]. 2023-03-01. [dostęp 2023-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-03)]. (ang.).

Galeria zdjęć[edytuj | edytuj kod]

'Lions Rose'
'Magic Orange'
Jaskier azjatycki w naturalnym środowisku
Uprawa jaskra azjatyckiego
Uprawa w doniczkach

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).

[TPL-3] The Plant List. [dostęp 2015-01-03].

[grin-4] Germplasm Resources Information Network: Ranunculus asiaticus

[israel-5] Flowers in Israel. [dostęp 2015-01-03].

[rb-6] Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.

[7] Flora of North America. [dostęp 2015-01-03].

[E-8] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[9] Ranunculus. [w:] Canada Post [on-line]. 2023-03-01. [dostęp 2023-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-03)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]