Jaskółczak modry

Jaskółczak modry
	Progne subis
	(Linnaeus, 1758)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	jaskółkowate
Podrodzina	jaskółki
Rodzaj	Progne
Gatunek	jaskółczak modry
Synonimy
	Hirundo subis Linnaeus, 1758;
	Hirundo subis Linnaeus, 1758;
Podgatunki
	P. s. subis (Linnaeus, 1758); P. s. hesperia Brewster, 1889; P. s. arboricola Behle, 1968;
	P. s. subis (Linnaeus, 1758); P. s. hesperia Brewster, 1889; P. s. arboricola Behle, 1968;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; sezon lęgowy przeloty zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jaskółczak modry^[4] (Progne subis) – gatunek ptaka z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae). Zamieszkuje Amerykę Północną, zimuje w Ameryce Południowej. Nie jest zagrożony.

Podgatunki

Wyróżniono trzy podgatunki P. subis^[5]^[2]:

Progne subis subis – południowa Kanada, wschodnie USA i wschodni Meksyk.
Progne subis hesperia – południowo-zachodnie USA i północno-zachodni Meksyk.
Progne subis arboricola – zachodnie USA i północny Meksyk.

Morfologia

Długość ciała 19–20 cm, rozpiętość skrzydeł 39–41 cm. Masa ciała 45-60 g^[6].

Największa jaskółka Ameryki Północnej. Skrzydła proporcjonalnie krótsze oraz szersze niż u innych ptaków z tej rodziny. Głowa i tułów samca niebieskoczarne, skrzydła i ogon czarne. Samica oraz młode od spodu szare, z jaśniejszym brzuchem. Samica ma czoło i obrożę szarą, ciemię i grzbiet niebieskoczarne, skrzydła i ogon czarne. U obu płci ogon jest długi, rozwidlony i szeroki.

Zasięg, środowisko

Tereny otwarte i półotwarte, często widywany w pobliżu wody, od środkowej do południowej części Ameryki Północnej, z wyjątkiem zachodnich gór. Populacja ze wschodniej części zasięgu, dzięki powszechnemu budowaniu dla tych ptaków budek lęgowych, żyje niemal wyłącznie w miastach i ich pobliżu^[7]. Jaskółczak modry zimuje w Ameryce Południowej. Na zimowiskach przebywa głównie na sawannach i obszarach rolniczych^[7].

Zachowanie

Krąży w powietrzu, przeplatając lot ślizgowy szybkimi uderzeniami skrzydeł. Jego głównym pożywieniem są komary.

Gniazduje w budkach lęgowych, dziuplach w drzewach lub w kaktusach, w szczelinach w klifach lub w budynkach, niekiedy w innych konstrukcjach zbudowanych przez człowieka, np. na lampach ulicznych. Gniazdo wykonane jest z gałązek, łodyg roślin, traw i błota. W zniesieniu 3–6 czysto białych jaj. Inkubacja trwa 15–18 dni, a młode są w pełni opierzone po 27–36 dniach od wyklucia^[7].

Status

IUCN uznaje jaskółczaka modrego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2020). Organizacja Partners in Flight szacuje wielkość populacji lęgowej na 7 milionów osobników^[7]. Liczebność populacji w latach 1966–2015 spadła o około 37%^[7], ale spadek ten jest na tyle powolny, że BirdLife International uznaje trend populacji za stabilny^[8].

Przypisy

↑ Progne subis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Purple Martin (Progne subis). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
↑ Progne subis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Hirundininae Rafinesque, 1815 - jaskółki (wersja: 2020-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-01].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Swallows. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-01]. (ang.).
↑ Purple Martin Identification. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-02]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Purple Martin Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-02]. (ang.).
↑ Species factsheet: Progne subis. BirdLife International, 2020. [dostęp 2021-01-02]. (ang.).

Bibliografia

Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Progne subis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Purple Martin (Progne subis). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).

[iucn-3] Progne subis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Hirundininae Rafinesque, 1815 - jaskółki (wersja: 2020-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-01].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Swallows. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-01]. (ang.).

[aabid-6] Purple Martin Identification. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-02]. (ang.).

[aablh-7] Purple Martin Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-02]. (ang.).

[birdlife-8] Species factsheet: Progne subis. BirdLife International, 2020. [dostęp 2021-01-02]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]