Jednoróg (ptak)
| Oreophasis derbianus[1] | |
| G. R. Gray, 1844 | |
 Jednoróg w zoo w Sant Louis | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Oreophasis[2] |
| Gatunek |
jednoróg |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Jednoróg (Oreophasis derbianus) – gatunek dużego ptaka z rodziny czubaczy (Cracidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Oreophasis[4][5]. Występuje endemicznie w Ameryce Centralnej; jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Relacje pokrewieństwa wśród czubaczy nie zostały dobrze poznane. Jednoróg nie jest z nimi blisko spokrewniony i dlatego jest często umieszczany w odrębnej podrodzinie Oreophasinae. Jednoróg nie jest prawdziwą penelopą, a jedynie przypomina ptaki z tego rodzaju – kształtem i ubarwieniem, natomiast jego „róg” bardziej przypomina hełm kazuara. Ten gatunek jest jedynym ocalałym z bardzo starej linii ewolucyjnej (co najmniej 20, prawdopodobnie 40 mln lat) rodziny Cracidae, która ewoluowała niezależnie od wszystkich innych współcześnie żyjących przedstawicieli czubaczy. Nie wyróżnia się podgatunków[5].
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała około 85 cm. Ma czarne upierzenie z nogami czerwonymi, białe tęczówki, żółty dziób i czerwony „róg” na czubku głowy. Piersi i górna część brzucha są białe, a długie pióra ogona czarne z białym paskiem. Obie płcie są podobne. Młode są ciemniejsze i mają mniejszy „róg” oraz brązowy ogon i skrzydła.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Jednoróg występuje w wilgotnych górskich lasach południowo-wschodniego Meksyku i Gwatemali, na wysokościach 1400–3500 m n.p.m.[3]
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jego dieta składa się głównie z owoców, kwiatów i liści, rzadziej bezkręgowców[3]. Samica składa zwykle do dwóch jaj. Ptak ten prowadzi nadrzewny tryb życia.
Status[edytuj | edytuj kod]
W naturze żyje niewiele jednorogów, około 1000–2499 osobników. W wyniku postępującej utraty siedlisk, niewielkiej liczebności populacji, ograniczonego zasięgu, a także przeprowadzanych w niektórych regionach polowań, jednoróg od 2000 roku klasyfikowany jest na Czerwonej liście IUCN w kategorii gatunków zagrożonych wyginięciem (EN, Endangered); wcześniej miał status gatunku narażonego (VU, Vulnerable)[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oreophasis derbianus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Oreophasis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-10-20] (ang.).
- ↑ a b c d Oreophasis derbianus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cracidae Rafinesque, 1815 - czubacze - Guans (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-11-12].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-12]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).