Josef Pekař
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 kwietnia 1870 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
Josef Pekař (ur. 12 kwietnia 1870 w Małym Rohozcu, zm. 23 stycznia 1937 w Pradze) – czeski historyk, czołowy przedstawiciel historycznej szkoły Jaroslava Golla.
Biogram
Urodził się w rodzinie chłopskiej.
Po maturze, którą zdał w gimnazjum w Mladej Boleslawi, studiował historię i geografię na wydziale filozoficznym uniwersytetu czeskiego w Pradze, gdzie był po absolutorium współpracownikiem J. Golla i A. Rezeka.
W latach 1892-93 był nadzwyczajnym słuchaczem praskiego wydziału prawniczego i redaktorem encyklopedii Ottův slovník naučný. Rok później przebywał w celach naukowych na uniwersytetach w Erlangen (Bawaria) i Berlinie. W latach 1895-96 był profesorem gimnazjów w Mladej Boleslawi i w Pradze. W latach 1896-97 był prefektem w Strakovej akademii (dzisiaj siedziba rządu).
W latach był 1897-1901 docentem, 1901-1905 profesorem nadzwyczajnym, od 1905 profesorem zwyczajnym dziejów Austrii (od 1919 Czechosłowacji) na fakultecie filozoficznym i w latach 1931-32 rektorem Uniwersytetu Karola w Pradze.
Członek Czeskiej Akademii Nauk i Sztuk Pięknych, oraz Królewskiego Czeskiego Towarzystwa Naukowego. W latach 1897-1918 współredaktor i od 1918 redaktor naczelny "Czeskiego czasopisma historycznego". Od 1904 r. prezes Klubu Historycznego.
Zajmował się całą czeską historią. Zrewidował romantyczne ujęcie dziejów Czech autorstwa Palackiego i rozwinął własną krytyczno-pozytywistyczną koncepcję. W bardzo ostrych dyskusjach i polemikach pokazywał nowe poglądy na kluczowe wydarzenia czeskiej historii. Polemizował z T. G. Masarykiem i jego koncepcją czeskiej historii. Nie zgadzał się z poglądem, iż wyznacznikiem dziejów Czech jest religijno-humanistyczna idea. Według niego to jest jedynie idea narodowa.
Jego największym zainteresowaniem były najstarsze czeskie dzieje (Nejstarší kronika česká, 1903; Die Wenzels- und Ludmila-Legenden und die Echtheit Christians, 1906; Svatý Václav, 1929), husytyzm (Žižka a jeho doba I-IV, 1927-33), klęska pod Białą Górą (Bílá hora, 1921; Dějiny valdštejnského spiknutí, 1895 i 1934), oraz ekonomiczna, społeczna i kulturalna historia Czech w wieku XVII i XVIII (Kniha o Kosti I-II, 1909-11; České katastry, 1913-15; Tři kapitoly z boje o sv. Jana Nepomuckého, 1921). Jest też autorem podręcznika Dějiny československé (1921).
Był wielkim czeskim patriotą. W czasach I wojny światowej toczył spory z niemieckim szowinizmem i pangermanizmem, bronił integralności historycznej ziem Korony czeskiej i popierał federalizację Austro-Węgier. Po powstaniu Czechosłowacji ČSR krytykował antykatolicką kampanię i radykalną reformę rolną. W latach 30. dążył do zrozumienia z Niemcami sudeckimi na podstawie ziemskiego patriotyzmu.
W grudniu 1935 odmówił kandydowania na prezydenta Czechosłowacji.
Bibliografia
- Josef Tomeš i kol., Český biografický slovník XX. století 2, Praha 1999, ISBN 80-7185-246-5
- Marek Cetwiński, Josef Pekař (1870-1937) [w:] Mediewiści II, red. Jerzy Strzelczyk, Poznań: Instytut Historii UAM 2013, s. 119-126.