Jusuf Gërvalla
 Popiersie Gërvalli | |
| Data i miejsce urodzenia |
1 października 1943 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18 stycznia 1982 |
| Narodowość |
kosowska |
| Język | |
| Dziedzina sztuki |
poeta |
Jusuf Gërvalla (ur. 1 października 1943 w Duboviku, zm. 18 stycznia 1982 w Untergruppenbach) – albański poeta i nacjonalista kosowskiego pochodzenia.
Po ukończeniu edukacji, którą pobierał w Prisztinie i Lublanie pracował jako dziennikarz w Prisztinie i Skopje. W 1978 założył tajne marksistowsko-leninowskie ugrupowanie Lëvizja Kombëtare për Çlirimin e Kosovës (Ruch Narodowy na Rzecz Wyzwolenia Kosowa). W 1980 wyemigrował do Niemiec, gdzie kontynuował swoją działalność polityczną. 17 stycznia 1982 wraz z Kadrim Zeką i swoim bratem Bardhoshem został postrzelony przez nieznanych sprawców; prawdopodobnie jugosłowiańską służbę bezpieczeństwa. Zeka i Bardhosh zginęli na miejscu, a Jusuf Gërvalla zmarł następnej nocy. Jego śmierć wywołała wzburzenie wśród Albańczyków z Kosowa i z zagranicy.
Był żonaty z Suzaną[1][2], z którą miał troje dzieci[3]. Po jego śmierci, rodzina obawiając się o swoje życie, wyjechała do Albanii, gdzie mieszkała do 1990 roku[4], po czym osiedliła się w Szwecji[5]. Najstarsza córka, Donika, ponownie zamieszkała w Niemczech w 1992 roku[4]. W 2021 roku wróciła do Kosowa i została wicepremierem oraz ministrem spraw zagranicznych w rządzie Albina Kurtiego[6].
Jego imieniem została nazwana 131 brygada Armii Wyzwolenia Kosowa[7][8] oraz kino w Peciu[9].
W 2002 został pochowany w swojej rodzinnej miejscowości[5], a rok później został pośmiertnie nagrodzony nowo utworzonym „Medalje të artë të Lidhjes së Prizrenit”[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Luan Dode: Kosova në qëndrimet e Enver Hoxhës: diskutim me akademikun Rexhep Qosja. Tirana: Medaur, 2006, s. 239. ISBN 978-9943-7935-4-5. (alb.).
- ↑ Suzana Gërvalla kujton 27 shkurtin e vitit 1967, lidhjen martesore me Jusuf Gërvallën. botapress.info, 2017-02-27. [dostęp 2017-10-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-03)]. (alb.).
- ↑ Das ganze sieht nach Hinrichtung aus. „Der Spiegel”. 4/1982, s. 50–55, 1982-01-25. ISSN 0038-7452. (niem.).
- ↑ a b Paul Hockenos: Homeland Calling: Exile Patriotism and the Balkan Wars. Ithaca: Cornell University Press, 2003, s. 200. ISBN 0-8014-4158-7. (ang.).
- ↑ a b Alexander Goeb: Der Tod des Patrioten Jusuf Gervalla. nrhz.de, 2007-10-17. [dostęp 2019-12-23]. (niem.).
- ↑ Kurti: Vendosja e pandemisë nën kontroll, sfida kryesore. evropaelire.org, 2021-03-22. [dostęp 2023-12-14]. (alb.).
- ↑ Brigada 131 „Jusuf Gërvalla”. komveterani.net. [dostęp 2015-06-21]. (alb.).
- ↑ А.В. Мартынкин. Армия освобождения Косово – лидер албанских сепаратистов на Балканах (1992-2000 годы). „Причерноморье. История, политика, культура”, s. 34–41, 2012. Филиал МГУ в г. Севастополе. ISSN 2308-3646. (ros.).
- ↑ Call for application: adaptive reuse and content digitalization Jusuf Gërvalla cinema, Peja. chwb.org, 2019-08-28. [dostęp 2019-12-26]. (ang. • alb. • serb.).
- ↑ Presidenti Rugova ka dekoruar 37 personalitete të njohura nga Kosova dhe bota me „Medalje të artë të Lidhjes së Prizrenit”. trepca.net, 2003-06-10. [dostęp 2015-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-18)]. (alb.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Robert Elsie: Historical Dictionary of Kosovo. Lanham: Scarecrow Press, 2010, s. 111. ISBN 978-0-8108-7231-8. (ang.).
- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. London: I.B. Tauris, 2012, s. 166. ISBN 978-1-78076-431-3. (ang.).