Kępkowiec kolczastozarodnikowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kępkowiec kolczastozarodnikowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Sagaranella tylicolor (Fr.) V. Hofst., Clémençon, Moncalvo & Redhead Cryptog. Mycol. 35(4): 419 (2015) [2014] | |
Kępkowiec kolczastozarodnikowy (Sagaranella tylicolor (Fr.) V. Hofst., Clémençon, Moncalvo & Redhead) – gatunek grzybów należący do rodziny kępkowcowatych (Lyophyllaceae)[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
O średnicy 5–25 mm, początkowo półkulisty, dzwonkowaty, później stożkowy, a następnie płaski, zawsze z mniej lub bardziej wyraźnym garbkiem, prążkowany niemal do środka. Brzeg, ostry, wystający nieco poza blaszki. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym ciemnoszarobrązowy i bledszy na brzegu, w stanie suchym jasnobeżowy do ochrowego. Powierzchnia młodych okazów jedwabiście połyskująca, potem matowa[2].
W liczbie 22–25, l = 3, szerokie, jasnoszare, prawie wolne, krawędzie w kolorze kapelusza, gładkie do drobno ząbkowanych[2].
Wysokość 30 – 50 mm, grubość 1–2 mm, cylindryczny, nieco skręcony, pusty, kruchy. Powierzchnia gładka, satynowa, wzdłużnie włókniście żłobkowana, srebrzystobiała, czasem ze słabym brązowym odcieniem, szczególnie w kierunku podstawy, górą nieco biała[2].
Cienki, w stanie wilgotnym szarobrązowy i wodnisty. Zapach lekko rzodkiewkowy, smak łagodny, lekko mączny[2].
- Cechy mikroskopowe
Bazydiospory 6-8 × 4–6,5 μm, kolczaste[3].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sagaranella, Lyophyllaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus tylicolor. Obecną nazwę nadali mu V. Hofst., Clémençon, Moncalvo i Redhead w 2014 r.[1] Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich[4]:
- Lyophyllum plexipes (Fr.) Kühner & Romagn. 1953
- Lyophyllum tylicolor (Fr.) M. Lange & Sivertsen 1966
- Tephrocybe plexipes (Fr.) Kühner & Romagn. ex P.-A. Moreau & Courtec. 2008
- Tephrocybe tylicolor (Fr.) M.M. Moser 1978
- Tephrophana plexipes (Fr.) Métrod 1962
Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował polską nazwę kępkowiec kolczastozarodnikowy dla synonimu Lyophyllum tylicolor[5]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji i Australii[6]. W literaturze naukowej na terenie Polski do 2003 r. podano 5 stanowisk[5], w późniejszych latach podano następne. Nowsze stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Kępkowiec kolczastozarodnikowy znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].
Grzyb naziemny, saprotrof. Występuje wśród mchów torfowców na torfowiskach i w lasach na kwaśnych glebach[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-04-11] (ang.).
- ↑ a b c d Sagaranella tylicolor. Kleine grauwkop [online] [dostęp 2024-04-11] (niderl.).
- ↑ Sagaranella tylicolor [online] [dostęp 2024-04-11] (fr.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-04-11] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 422, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Występowanie Sagaranella tylicolor na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-04-11] (ang.).
- ↑ Stanowiska kępkowca kolczastozarodnikowego w Polsce [online] [dostęp 2024-04-11] (ang.).