Kłowacz kaktusowy

Kłowacz kaktusowy
	Camarhynchus pallidus
	(P. L. Sclater & Salvin, 1870)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	tanagrowate
Podrodzina	cukrzyki
Rodzaj	Camarhynchus
Gatunek	kłowacz kaktusowy
Synonimy
	Cactornis pallida P. L. Sclater & Salvin, 1870; Geospiza pallida (P. L. Sclater & Salvin, 1870);
	Cactornis pallida P. L. Sclater & Salvin, 1870; Geospiza pallida (P. L. Sclater & Salvin, 1870);
Podgatunki
	C. p. pallidus (P. L. Sclater & Salvin, 1870); C. p. productus Ridgway, 1894; C. p. striatipecta (Swarth, 1931);
	C. p. pallidus (P. L. Sclater & Salvin, 1870); C. p. productus Ridgway, 1894; C. p. striatipecta (Swarth, 1931);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kłowacz kaktusowy^[3] (Camarhynchus pallidus) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), wcześniej zaliczany do trznadlowatych (Emberizidae). Zamieszkuje Wyspy Galapagos. Należy do tak zwanych zięb Darwina. Jest bliski zagrożenia^[2].

Znany jest z tego, że jako jeden z nielicznych gatunków ptaków posługuje się narzędziami. Jako narzędzie służy mu często cierń kaktusowy, przy pomocy którego ptak wydobywa larwy bezkręgowców spod kory drzew. U kłowacza zaobserwowano zdolność do modyfikowania narzędzi, tak aby lepiej spełniały swoje funkcje. Odnotowano również wielokrotne używanie tych samych narzędzi.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Część systematyków umieszcza kłowacza kaktusowego w rodzaju Geospiza^[4].

Wyróżniono trzy podgatunki C. pallidus^[4]^[5]:

C. pallidus pallidus – środkowe i południowe Galapagos
C. pallidus productus – zachodnie Galapagos
C. pallidus striatipecta – San Cristóbal (południowo-wschodnie Galapagos)

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała wynosi około 15 cm, masa ciała 20–31 gramów. U dorosłego samca wierzch ciała ciemny, piaskowobrązowy, sterówki również. Spód ciała białawy. Niektóre osobniki posiadają szarobrązowe paskowanie. Głowa szarobrązowa, policzki i okolice oczu jaśniejsze. Dziób długawy, górna jego krawędź łukowata, prawie prosty gonys (miejsce zrostu kości tworzących żuchwę na jej końcu). W okresie lęgowym dziób czarny, poza nim dolna szczęka jaśniejsza. Tęczówki brązowe. Nogi i stopy czarnobrązowe^[6].

Lęgi[edytuj | edytuj kod]

Gniazdo o owalnym kształcie buduje samiec. Budulec stanowią suche trawy, mech i porosty; wejście znajduje się z boku. W lęgu 4 białe jaja. Inkubacja trwa 12–13 dni. Młode są w pełni opierzone około 14 dni po wykluciu^[6].

Status[edytuj | edytuj kod]

IUCN od 2021 roku uznaje kłowacza kaktusowego za gatunek bliski zagrożenia (NT, Neat Threatened); wcześniej, od 2015 roku klasyfikowano go jako gatunek narażony (VU, Vulnerable), a jeszcze wcześniej jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji szacuje się na 110–270 tysięcy dorosłych osobników. W 2008 roku oceniano, że na wyspie Santa Cruz, głównie na wyższych wysokościach, żyje około 12 tysięcy śpiewających samców. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy. Głównym zagrożeniem jest utrata siedlisk wskutek działalności człowieka^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Camarhynchus pallidus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c BirdLife International, Geospiza pallida, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-3 [dostęp 2021-03-14] (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Podrodzina: Coerebinae d'Orbigny & Lafresnaye, 1838 - cukrzyki - Dome-nesting tanagers (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-28].
↑ ^a ^b Jaramillo, A., Christie, D.A. & Sharpe, C.J.: Woodpecker Finch (Geospiza pallida). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-28].
↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-02-28]. (ang.).
↑ ^a ^b Nicole Bouglouan: Woodpecker Finch. Oiseaux-Birds, 15 listopada 2013.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jonathan Weiner: Dziób zięby czyli jak dziś przebiega ewolucja. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1997. ISBN 83-05-12905-5.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Camarhynchus pallidus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] BirdLife International, Geospiza pallida, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-3 [dostęp 2021-03-14] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-3] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Podrodzina: Coerebinae d'Orbigny & Lafresnaye, 1838 - cukrzyki - Dome-nesting tanagers (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-28].

[hbwa-4] Jaramillo, A., Christie, D.A. & Sharpe, C.J.: Woodpecker Finch (Geospiza pallida). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-28].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-02-28]. (ang.).

[o-b-6] Nicole Bouglouan: Woodpecker Finch. Oiseaux-Birds, 15 listopada 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]