Kamienica pod Lwem w Toruniu
Widok ogólny | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
Rynek Staromiejski 36 |
Typ budynku |
kamienica |
Położenie na mapie Torunia | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego | |
53°00′37″N 18°36′19″E/53,010278 18,605278 |
Kamienica pod Lwem (również Glazurowa[1], Dom Glazurowy, niem. Glasenhaus[2]) – kamienica znajdująca się przy Rynku Staromiejskim 36 w Toruniu.
Kamienica została wzniesiona w XIV wieku[3][4]. Po 1468 roku częściowo należała do Mikołaja Kopernika, ławnika i ojca astronoma[2][3]. Druga połowa domu pozostawała (od końca XIV wieku) w posiadaniu rodu Watzenrodów, z których wywodziła się żona Kopernika Barbara[5]. Prawdopodobnie w tym domu (a nie w kamienicy przy ul. Kopernika 15) urodził się astronom Mikołaj Kopernik. Po śmierci Kopernika seniora budynek odziedziczyła wdowa i jej dzieci. W następnych latach kamienica należała do Bartłomieja Gertnera, męża siostry Mikołaja[6].
W średniowieczu kamienica była pokryta glazurowanymi cegłami[1]. Od nich prawdopodobnie pochodzi pierwotna nazwa kamienicy „Glazurowa”, używana do ok. 1643 roku[1][2]. Nowa nazwa pojawiła się w połowie XVII wieku, gdy kamienica otrzymała manierystyczną elewację. Szczyt był zdobiony ornamentem typu niderlandzkiego i uwieńczony rzeźbą lwa[1].
W latach 1895–1896 kamienica została rozbudowana w ramach utworzenia domu towarowego Moritza Simona Leisera[7]. Nowy obiekt zaprojektowany przez zamieszkującego w Berlinie żydowskiego architekta Maxa Fraenkla ma formy neogotyckie[8]. Inwestycję prowadzili Adolf i Isidor Leiserowie, prawdopodobnie synowie Moritza. Podczas prac zniszczono malowidła z czasów gotyku[7]. Oddany do użytku dom handlowy był największym i jednym z najbardziej reprezentacyjnych sklepów w Toruniu[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Kamienica Pod Lwem (Glazurowa; Rynek Staromiejski 36). turystyka.torun.pl. [dostęp 2023-11-29].
- ↑ a b c Duda, Herdzin i Superczyński 2023 ↓, s. 10.
- ↑ a b Gąsiorowska i Gąsiorowski 1971 ↓, s. 51.
- ↑ Gmina Miasta Toruń , Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Torunia na lata 2022–2025 [online], 2021, s. 99 .
- ↑ Duda, Herdzin i Superczyński 2023 ↓, s. 10, 57.
- ↑ Duda, Herdzin i Superczyński 2023 ↓, s. 57.
- ↑ a b Pszczółkowski 2019 ↓, s. 61.
- ↑ Pszczółkowski 2019 ↓, s. 60, 62.
- ↑ Pszczółkowski 2019 ↓, s. 62.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Michalina Duda , Beata Herdzin , Mateusz Superczyński , Kiedy Ziemia przestała być centrum Wszechświata. Kopernikana w Archiwach Państwowych, Toruń: Archiwum Państwowe, 2023, ISBN 978-83-64630-61-3 .
- Maria Gąsiorowska , Eugeniusz Gąsiorowski , Toruń. Przewodnik, Toruń: Sport i Turystyka, 1971 .
- Michał Pszczółkowski , B jak Burdecki – T wie Tilk – L wie Leiser. Inicjały na fasadach jako świadectwo wielokulturowej codzienności Torunia, [w:] Katarzyna Kluczwajd, Michał Pszczółkowski (red.), Zabytki toruńskie młodszego pokolenia. Toruńskie miejsca do mieszkania i (za)pamiętania: domy, pomniki, cmentarze, Toruń: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2019, ISBN 978-83-953155-4-1 .