Karty polskie
|
|
| Tuz winny | Tuz dzwonkowy |
|---|
Karty polskie – tradycyjna nazwa na talię 36 kart o tzw. wzorze niemieckim. Składa się z czterech barw:
-
Wino (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest pik) -
Czerwień (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest kier) -
Żołądź (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest trefl) -
Dzwonek (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest karo)
i pięciu figur:
|
Tuz (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest as) |
 
|
Kralka (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dziesiątka) |
|
Król (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest król) |
|
Wyżnik (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dama) |
|
Niżnik (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest walet) |
i czterech blotek:
Niekiedy można było spotkać: piątkę, czwórkę i trójkę
Historia
Pierwsze karty tego typu przywożone z Niemiec pojawiły się w polskich miastach już w XV stuleciu, niebawem też ruszyła produkcja krajowa. Według Łukasza Gołębiowskiego polskimi kartami grano m.in. w gry: kupiec, kasztelan, wózek, skrzetułka, drużbart, pamfil, chapanka, tryszak, mariasz, pikieta i ćwik.
Od XVIII w. zaczęły stopniowo dominować karty francuskie i przejęta stamtąd nomenklatura, zaś „tradycyjne” karty polskie przez cały wiek XIX traciły stopniowo popularność. Obecnie kartami tego wzoru (talia 32 sztuki) grywa się na Śląsku w skata.
O kartach w literaturze pięknej
Zobacz też
Bibliografia
- Łukasz Gołębiowski, Gry i zabawy różnych stanów w kraju całym lub niektórych tylko prowincyach, Warszawa 1831.
- Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska ilustrowana.
Linki zewnętrzne
- Sławomir Cyfert: Krótka historia polskich kart do gry. [dostęp 2008-11-17].
- Talia kart z Austrii – podobna do tej polskiej