Kazimiriški
56°00′11″N 26°19′28″E/56,003056 26,324444| Państwo | |
|---|---|
| Gmina | |
| Parafia |
pohost Pilskalne |
| Wysokość |
105 m n.p.m. |
| Populacja (2020) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
LV-5447 Ilūkste |
Położenie na mapie Łotwy  | |
| 56°00′11″N 26°19′28″E/56,003056 26,324444
| |
Kazimiriški (dawniej pol. Kazimierzyszki[2], Kazimiryszki[3][4]) – wieś na Łotwie w gminie Iłukszta, w pohoście Pilskalne, 3 km na północny wschód od Iłukszty.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze informacje o Kazimierzyszkach jako niezależnym majątku pojawiły się dopiero pod koniec XIX wieku, gdy właściciel klucza liksniańskiego Jan Kazimierz Józef Plater-Zyberk[5] (1850–1922) wydzielił ten fragment majątku dla swej córki Janiny (1878–?). Janina, ostatnia właścicielka tych dóbr, zaginęła bez wieści pod koniec II wojny światowej[2][4].
Nazwa miejscowości pochodzi od imienia Jana Kazimierza Platera-Zyberka.
Na początku XX wieku 61 dziesięcin ziemi należało tu też do rodziny Sadurskich[3].
Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Kazimierzyszki, wcześniej wchodząc w skład Księstwa Kurlandii i Semigalii Rzeczypospolitej[2], znalazły się na terenie ujezdu nowoaleksandrowskiego guberni witebskiej, a następnie (od 1842 roku) guberni kowieńskiej Imperium Rosyjskiego. Na przełomie XIX i XX wieku leżały w gminie Antuzów[3]. Od końca I wojny światowej miejscowość należy do Łotwy, która w okresie 1940–1990, jako Łotewska Socjalistyczna Republika Radziecka, wchodziła w skład ZSRR.
Nieistniejący pałac
[edytuj | edytuj kod]Gdy urodziła się Janina, jej ojciec Jan Kazimierz Plater-Zyberk wybudował tu w 1878 roku dla niej neogotycki pałac. Był to budynek o zróżnicowanej formie. Składał się z dwóch dwukondygnacyjnych korpusów połączonych parterową częścią. Przed większym, lewym, nieco podwyższonym skrzydłem znajdował się wysunięty ryzalit, przed którym od strony podjazdu był głęboki portyk, którego dwa filary połączone z budynkiem i między sobą trzema arkadami podtrzymywały obszerny balkon. Wokół pozostałych elewacji urządzono tarasy z żeliwnymi, ażurowymi balustradami. Wszystkie narożniki budynku były zwieńczone sterczynowymi wieżyczkami. Poszczególne korpusy pałacu były nakryte dwu-, trzy- i czterospadowymi, płaskimi dachami[2].
W tym samym czasie założono nowy park. Pozostałości po tym parku są obecnie pomnikiem przyrody o lokalnym znaczeniu.
Pałac został zniszczony w czasie I wojny światowej.
Majątek Kazimierzyszki został opisany w 3. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[2]. Został również opisany w książce Pro memoria Antoniego Urbańskiego w 1929 roku[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Baza danych o nazwach miejsc (Vietvārdu datubāze) [online], vietvardi.lgia.gov.lv [dostęp 2020-04-15] (łot.).
- ↑ a b c d e Kazimierzyszki, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 3: Województwo trockie, Księstwo Żmudzkie, Inflanty Polskie, Księstwo Kurlandzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, s. 358–360, ISBN 83-04-03947-8, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ a b c Kazimierzyszki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 67.
- ↑ a b c Kazimierzyszki, [w:] Antoni Urbański, Pro memoria, 4-ta serja rozgromionych dworów kresowych, Warszawa: nakładem autora, 1929, s. 146–147., reprint wydany przez Oficynę Wydawniczą „Graf”, Gdańsk, 1991, ISBN 83-85130-46-2.
- ↑ Marek Minakowski, Profil Jana Kazimierza Platera-Zyberka w Wielkiej genealogii Minakowskiego [online], wielcy.pl [dostęp 2020-04-15].