Gubernia kowieńska

Gubernia kowieńska

Ковенская губерния

Gubernia
Herb
Państwo	Imperium Rosyjskie
Siedziba	Kowno
Powierzchnia	40 641,36 km²
Populacja (1897) • liczba ludności	1 544 564
Położenie na mapie
Portal Rosja

Mapa guberni kowieńskiej i kurlandzkiej

Gubernia kowieńska (ros. Ковенская губеpния; lit. Kauno gubernija) – jednostka administracyjna Imperium Rosyjskiego z centrum w Kownie. Gubernia obejmowała 40641,36 km², dzieliła się na 7 ujezdów.

Historia

Utworzona 18 grudnia 1842 ukazem cara Mikołaja I z zachodniej części guberni wileńskiej. Oficjalnie jej powstanie ogłoszono 1 lipca 1843. Była częścią Kraju Północno-Zachodniego obejmującego dawne Wielkie Księstwo Litewskie. Po rozpadzie Imperium Rosyjskiego i uzyskaniu niepodległości przez kraje Europy Wschodniej prawie w całości znalazła się w składzie Litwy, jedynie niewielką część obszarów przyłączono do Polski i Łotwy.

Podział administracyjny

Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego w 1883 dzieliła się na następujące powiaty czy też ujezdy:

• kowieński,
• nowoaleksandrowski,
• poniewieski,
• rossieński,
• szawelski,
• telszewski,
• wiłkomierski

Demografia

W 1897 gubernię zamieszkiwało 1 544 564 osób.

Ludność w ujezdach według deklarowanego języka ojczystego 1897

Ujezd	Litwini	Żmudzini	Żydzi	Polacy	Rosjanie	Białorusini	Łotysze	Niemcy
Gubernia łącznie	37,2%	28,8%	13,7%	9,0%	4,7%	2,4%	2,3%	1,4%
Wiłkomierski	72,2%	...	13,2%	10,0%	4,1%	...	...	0,2%
Kowieński	35,7%	5,8%	19,8%	23,2%	11,6%	0,4%	...	2,3%
Nowoaleksandrowski	49,7%	...	12,7%	8,9%	9,9%	16,8%	1,8%	0,1%
Poniewieski	71,6%	...	12,2%	6,5%	1,9%	0,1%	6,8%	0,6%
Rosieński	9,4%	66,9%	11,2%	5,5%	2,0%	0,1%	0,1%	4,4%
Telszewski	0,8%	80,4%	12,4%	1,5%	1,3%	...	2,3%	0,9%
Szawelski	17,4%	53,4%	14,3%	6,3%	2,2%	0,4%	4,9%	1,0%

Miasta

Miasta guberni w 1897 roku na podstawie danych z carskiego spisu powszechnego oraz porównanie przynależności administracyjnej przed rozbiorami Polski oraz przynależności państwowej w międzywojniu i współcześnie:

	miasto	populacja	województwo (1771)	1930	2016
1.	Kowno	70 920	trockie
2.	Szawle	16 128	żmudzkie
3.	Wiłkomierz	13 532	wileńskie
4.	Poniewież	12 968	trockie
5.	Rosienie	7 455	żmudzkie
6.	Jeziorosy	6 359	wileńskie
7.	Telsze	6 205	żmudzkie
8.	Widze	5 103	wileńskie
9.	Szadów	4 474	żmudzkie

Linki zewnętrzne

• Gubernia kowieńska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 530 .