Kenderlyka
| Kenderlyka | |
| Zherikhin et Gratshev, 1993 | |
| Okres istnienia: trias późny | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj |
Kenderlyka |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Kenderlyka consobrina Zherikhin et Gratshev, 1993 | |
Kenderlyka – wymarły rodzaj chrząszczy z rodziny Obrieniidae, obejmujący tylko jeden opisany gatunek, K. consobrina. Żył w triasie na terenie współczesnej Azji.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj i gatunek typowy opisane zostały po raz pierwszy w 1993 roku przez Władimira Żerichina i Wadima Graczowa na łamach Paleontological Journal. Opisu dokonano na podstawie skamieniałości znalezionej w Formacji Tołogoj w miejscowości Kenderłyk nad rzeką Akkölka, w paśmie Sajkan, w Rejonie Zajsan obwodu wschodniokazachstańskiego. Datuje się ją na noryk w późnym triasie. Nazwę rodzajową utworzono od lokalizacji typowej, zaś epitet gatunkowy consobrina oznacza po łacinie „kuzynkę”[1].
Autorzy opisu sklasyfikowali ten rodzaj wraz z Madygenorhynchus i Kararhynchus w nowej podrodzinie Kararhynchinae w obrębie Obrieniidae[1]. Andriej Legałow w 2009 roku wyróżnił dla Madygenorhynchus i Kenderlyka plemię Kenderlykaini, a Kararhynchus umieścił w monotypowym plemieniu Kararhynchini[2]. Klasyfikację tę podtrzymano w przeglądzie kopalnych ryjkowców kenozoiku i mezozoiku z 2015 roku[3]. Dyskusyjna jest natomiast przynależność całej rodziny Obrieniidae – w systemie Patrice’a Boucharda i innych z 2011 roku umieszczana jest w Archostemata[4], natomiast niektórzy inni systematycy klasyfikują wśród chrząszczy wielożernych w nadrodzinie ryjkowców[2] lub Obrienioidea[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości 1,7 mm nie licząc ryjka, ubarwionym jednolicie ciemno. Ryjek był trzykrotnie dłuższy niż głowa, o powierzchni grzbietowej prawie tak szerokiej jak głowa, równoległobocznej, u szczytu zwężonej i zaokrąglonej, a powierzchni brzusznej nieco węższej, również równoległobocznej, zaopatrzonej w płytką bruzdę środkową. Stosunkowo krótkie czułki osadzone były zaśrodkowo, w drugiej ćwiartce długości ryjka. Pierwszy ich człon był dwukrotnie dłuższy niż szeroki, prawie maczugowaty, człony drugi i trzeci były niewiele dłuższe niż szerokie, czwarty był długi, człony od piątego do siódmego tak długie jak szerokie i zaokrąglone, ósmy dwukrotnie grubszy od poprzedniego i zaokrąglony, a pozostałe trzy formowały dwukrotnie dłuższą niż szeroką buławkę. Oczy złożone były duże. Głowa za nimi była lekko przewężona. Przedplecze było tak długie jak szerokie, u nasady szersze niż u szczytu. Boki miało dość mocno i równomiernie zaokrąglone, krawędzie przednią i tylną niemal proste, kąty tylne zaokrąglone, a powierzchnię rzeźbioną gęstymi, płytkimi, zaokrąglonymi punktami oraz zaopatrzoną w prawie proste i ku tyłowi rozbieżne żeberka sublateralne. Niewielka tarczka miała długość większą od szerokości. Pokrywy były o ¼ szersze od przedplecza i 2¼ raza dłuższe niż szerokie. Braki pokryw były lekko zaokrąglone, a ich krawędzie boczne równoległe przez przednie ⅔ długości, po czym delikatnie zwężone ku zaokrąglonemu wierzchołkowi. Rzędy na pokrywach były lekko zaznaczone, a międzyrzędy niepunktowane. Odnóża przedniej i tylnej pary miały proste golenie[1].
Paleoekologia[edytuj | edytuj kod]
Z tej samej lokalizacji znane są skamieniałości widelnic z rodzajów Siberioperla i Trianguliperla[6], prostoskrzydłych z rodzaju Euhagla[7], świerszczokaraczanów z rodzaju Ideliopsina[8], karaczanów z rodzaju Samaroblattella[9], pluskwiaków z rodzaju Woottonia[10], wciornastków z rodzaju Kazachothrips[11], chrząszczy z rodzajów Colymbotethis[12], Gnathosyne[13] i Necronectulus[12], wojsiłek z rodzaju Liassochorista[14] oraz muchówek z rodzaju Vladiptera[15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c V.V. Zherikhin, V.G. Gratshev. Obrieniidae, fam. nov., the oldest Mesozoic weevils (Coleoptera, Curculionoidea). „Paleontological Journal”. 27 (1A), s. 50-68, 1993. ISSN 0031-0301.
- ↑ a b A.A. Legalov. Contribution to the knowledge of the Mesozoic Curculionoidea (Coleoptera). „Amurian Zoological Journal”. 1, s. 283-295, 2009.
- ↑ A.A. Legalov. Fossil Mesozoic and Cenozoic weevils (Coleoptera, Obrienioidea, Curculionoidea). „Paleontological Journal”. 49 (13), s. 1442-1513, 2015. DOI: 10.1134/S0031030115130067.
- ↑ Patrice Bouchard i inni, Family-group names in Coleoptera (Insecta), „ZooKeys”, 88, 2011, s. 1-972, DOI: 10.3897/zookeys.88.807.
- ↑ A. A. Legalov. New Obrieniidae from the jurassic of Kazakhstan (Coleoptera, Obrienioidea). „Paleontological Journal”. 46 (1), s. 73-78, 2012.
- ↑ N.D. Sinitshenkova. Istopicheskoe razvitie vesiyanok. „Akademiya Nauk SSSR, Trudy Paleontologicheskogo Instituta”. 221, s. 1-142, 1987.
- ↑ A.V. Gorochov. Triasovye priyamokrylye nadsemeystva Hagloidea (Orthoptera). „Trudy Zoologicheskogo Instituta AN SSSR”. 143, s. 65-100, 1986.
- ↑ D.S. Aristov. New Grylloblattids (Insecta: Grylloblattida) from the Triassic of Eastern Europe, Eastern Kazakhstan and Mongolia. „Paleontological Journal”. 39, s. 173-177, 2005.
- ↑ F. Papier, A. Nel.. Les Subioblattidae (Blattodea, Insecta) du Trias d'Asie Centrale. „Palaeontologische Zeitschrift”. 74 (4), s. 533-542, 2001.
- ↑ Yu.A. Popov, D.E. Shcherbakov. Mesozoic Peloridioidea and their ancestors (Insecta: Hemiptera, Coleorrhyncha). „Geologica et Palaeontologica”. 25, s. 215-235, 1991.
- ↑ D. Grimaldi, A. Shmakov, N. Fraser. Mesozoic thrips and early evolution of the order Thysanoptera (Insecta). „Journal of Paleontology”. 78, s. 941-952, 2004.
- ↑ a b A.G. Ponomarenko. Two new species of Mesozoic dysticoid beetles from Asia. „Paleontological Journal”. 27 (1A), s. 182-191, 1993. Scripta Technica, Inc.. ISSN 0031-0301.
- ↑ A.G. Ponomarenko. Istoricheskoe Razvitie Zhestkokrylykh-Arkhostemat. „Trudy Akademiya Nauk SSSR”. 125, s. 1-240, 1969.
- ↑ V.G. Novokshonov. Some Mesozoic scorpionflies (Insecta: Panorpida=Mecoptera) of the families Mesopsychidae, Pseudopolycentropodidae, Bittacidae, and Permochoristidae. „Paleontological Journal”. 31 (1), s. 65-71, 1997.
- ↑ D.E. Shcherbakov. Taxonomic names, in Triassic Diptera and initial radiation of the order. „International Journal of Dipterological Research”. 6 (2), s. 75-115, 1995.