Noryk

System	Oddział	Piętro	Wiek (mln lat)
Jura	wczesna	Hettang	młodsze
Trias	Górny	Retyk	201,3–208,5
		Noryk	208,5–227,0
		Karnik	227,0–237,0
	Środkowy	Ladyn	237,0–242,0
	Środkowy	Anizyk	242,0–247,2
	Dolny	Olenek	247,2–251,2
	Dolny	Ind	251,2–252,17
Perm	Loping	Czangsing	starsze
Podział według ICS, styczeń 2013

Noryk - w stratygrafii piętro górnego triasu w eratemie mezozoicznym, trwające w zależności od przyjmowanego podziału triasu od około 13 milionów lat do prawie 19 mln lat. Dokładny czas jego trwania jest przedmiotem sporów. Do 2012 roku Międzynarodowa Komisja Stratygrafii przyjmowała, że noryk rozpoczął się 216,5 ± 2,0 mln lat temu a zakończył 203,6 ± 1,5 mln lat temu^[1]; w roku 2013 Komisja poprawiła datowanie na ok. 227–208,5 mln lat temu^[2]. Młodsze piętro od karniku, a starsze od retyku.

Fauna noryku[edytuj | edytuj kod]

Dromomeron

Ssaki i pozostałe ssakokształtne[edytuj | edytuj kod]

Eozostrodon – morganukodon; Anglia, Chiny
Morganucodon – morganukodon; Walia, Chiny
Sinoconodon – Sinocodonta

Teropody[edytuj | edytuj kod]

Zauropodomorfy[edytuj | edytuj kod]

Blikanazaur – Kraj Przylądkowy
Euskelozaur – RPA, Lesotho, Zimbabwe
Plateozaur – plateozaur; Niemcy, Francja, Szwajcaria, Grenlandia^[3]
Sellozaur – plateozaur; Europa
Tekodontozaur – Anglia, Walia
Unajzaur – plateozaur; Brazylia

Pozostałe dinozauromorfy[edytuj | edytuj kod]

Agnosfityz – dinozaur gadziomiedniczny o niepewnej pozycji filogenetycznej; Anglia
Dromomeron – Lagerpetidae; Nowy Meksyk, być może Arizona, Teksas
Eucelofyz – możliwy przedstawiciel Silesauridae; Nowy Meksyk

Pterozaury[edytuj | edytuj kod]

Krokodylomorfy[edytuj | edytuj kod]

Saltoposuchus – Sphenosuchia; Europa, Ameryka Północna

Rauizuchy[edytuj | edytuj kod]

? Teratozaur – Niemcy
Basutodon – być może raizuch; Lesotho

Pozostałe Archosauriformes[edytuj | edytuj kod]

Vancleavea - Teksas, Nowy Meksyk, Arizona, Utah

Ichtiozaury[edytuj | edytuj kod]

Szonizaur (Shonisaurus popularis) – szastazaur; Nevada

Plakodonty[edytuj | edytuj kod]

Psephoderma – Cyamodontoidea

Amonity[edytuj | edytuj kod]

Acanthinites

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Gabi Ogg: International Stratigraphic Chart (ang.). Międzynarodowa Komisja Stratygrafii, Wrzesień 2010. [dostęp 10 grudnia 2012].
↑ K.M. Cohen, S. Finney, P.L. Gibbard: International Chronostratigraphic Chart (ang.). Międzynarodowa Komisja Stratygrafii, Styczeń 2013. [dostęp 10 marca 2013].
↑ Prosauropoda. W: The Dinosauria. Wyd. 2. University of California Press, 2004, s. 235. ISBN 0-520-24209-2.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

	Zobacz hasło noryk w Wikisłowniku

tabela stratygraficzna

p • d • e

Geologiczna historia Ziemi

Prekambr (4,57 mld lat temu – 542 mln lat temu)

W lewych kolumnach znajdują się eony; prawa kolumna: pogrubionym tekstem zaznaczone są ery; zwykłym tekstem zaznaczone są okresy

Hadeik (4,57 – 4 mld lat temu)	eon nieformalny

Archaik (4 – 2,5 mld lat temu)	Eoarchaik (4 – 3,6 mld lat temu) Paleoarchaik (3,6 – 3,2 mld lat temu) Mezoarchaik (3,2 – 2,8 mld lat temu) Neoarchaik (2,8 – 2,5 mld lat temu)

Proterozoik (2,5 mld lat temu – 542 mln lat temu)	Paleoproterozoik (2,5 – 1,6 mld lat temu): Sider (2,5 – 2,3 mld lat temu) · Riak (2,3 – 2,05 mld lat temu) · Orosir (2,05 – 1,8 mld lat temu) · Stater (1,8 – 1,6 mld lat temu) Mezoproterozoik (1,6 – 1 mld lat temu): Kalim (1,6 – 1,4 mld lat temu) · Ektas (1,4 – 1,2 mld lat temu) · Sten (1,2 – 1 mld lat temu) Neoproterozoik (1 mld lat temu – 542 mln lat temu): Ton (1 mld lat temu – 720 mln lat temu) · Kriogen (720 – 635 mln lat temu) · Ediakar (635 – 541 mln lat temu)

Fanerozoik (541 – 0 mln lat temu)

Poziomo zaznaczono ery; W lewych kolumnach znajdują się okresy; prawa kolumna: pogrubionym tekstem zaznaczone są epoki; zwykłym tekstem zaznaczone są wieki

Paleozoik (541 – 252 mln lat temu)

Kambr (542 – 488,3 mln lat temu)	Terenew (541 – 521 mln lat temu): Fortun (541 – 529 mln lat temu) · wiek 2 (529 – 521 mln lat temu) Epoka 2 (521 – 509 mln lat temu): wiek 3 (521 – 514 mln lat temu) · wiek 4 (514 – 509 mln lat temu) Epoka 3 (509 – 497 mln lat temu): wiek 5 (509 – 504,5 mln lat temu) · Drum (504,5 – 500,5 mln lat temu) · Gużang (500,5 – 497 mln lat temu) Furong (497 – 485,4 mln lat temu): Paib (497 – 494 mln lat temu) · Dziangszan (494 – 489,5 mln lat temu) · wiek 10 (489,5 – 485,4 mln lat temu)

Ordowik (485,4 – 443,4 mln lat temu)	Wczesny ordowik (485,4 – 470,0 mln lat temu): Tremadok (485,4 – 477,7 mln lat temu) · Flo (477,7 – 470,0 mln lat temu) Ordowik środkowy (470,0 – 458,4 mln lat temu): Daping (470,0 – 467,3 mln lat temu) · Darriwil (467,3 – 458,4 mln lat temu) Ordowik późny (458,4 – 443,4 mln lat temu): Sandb (458,4 – 453,0 mln lat temu) · Kat (453,0 – 445,2 mln lat temu) · Hirnant (445,2 – 443,4 mln lat temu)

Sylur (443,4 – 419,2 mln lat temu)	Landower (443,8 – 433,4 mln lat temu): Ruddan (443,8 – 440,8 mln lat temu) · Aeron (440,8 – 438,5 mln lat temu) · Telicz (438,5 – 433,4 mln lat temu) Wenlok (433,4 – 427,4 mln lat temu): Szejnwud (433,4 – 430,5 mln lat temu) · Homer (430,5 – 427,4 mln lat temu) Ludlow (427,4 – 423,0 mln lat temu): Gorst (427,4 – 425,6 mln lat temu) · Ludford (425,6 – 423,0 mln lat temu) Przydol (423,0 – 419,2 mln lat temu)

Dewon (419,2 – 358,9 mln lat temu)	Wczesny dewon (419,2 – 393,3 mln lat temu): Lochkow (419,2 – 410,8 mln lat temu) · Prag (410,8 – 407,6 mln lat temu) · Ems (407,6 – 393,3 mln lat temu) Dewon środkowy (393,3 – 382,7 mln lat temu): Eifel (393,3 – 387,7 mln lat temu) · Żywet (387,7 – 382,7 mln lat temu) Dewon późny (382,7 – 358,9 mln lat temu): Fran (382,7 – 372,2 mln lat temu) · Famen (372,2 – 358,9 mln lat temu)

Karbon (358,9 – 298,9 mln lat temu)	Missisip (358,9 – 323,2 mln lat temu): Wczesny missisip/Turnej (358,9 – 346,7 mln lat temu) · Środkowy missisip/Wizen (346,7 – 330,9 mln lat temu) · Późny missisip/Serpuchow (330,9 – 323,2 mln lat temu) Pensylwan (323,2 – 298,9 mln lat temu): Wczesny pensylwan/Baszkir (323,2 – 315,2 mln lat temu) · Środkowy pensylwan/Moskow (315,2 – 307,0 mln lat temu) · Późny pensylwan (307,0 – 298,9 mln lat temu): Kasimow (307,0 – 303,7 mln lat temu) · Gżel (303,7 – 298,9 mln lat temu)

Perm (298,9 – 251,9 mln lat temu)	Cisural (298,9 – 272,3 mln lat temu): Assel (298,9 – 295,0 mln lat temu) · Sakmar (295,0 – 290,1 mln lat temu) · Artinsk (290,1 – 283,5 mln lat temu) · Kungur (283,5 – 272,3 mln lat temu) Gwadalup (273,0 – 259,9 mln lat temu): Road (273,0 – 268,8 mln lat temu) · Word (268,8 – 265,1 mln lat temu) · Kapitan (265,1 – 259,8 mln lat temu) Loping (259,1 – 252,2 mln lat temu): Wucziaping (259,1 – 254,14 mln lat temu) · Czangsing (254,14 – 251,90 mln lat temu)

Mezozoik (251,9 – 66 mln lat temu)

Trias (251,9 – 201,3 mln lat temu)	Wczesny trias (251,9 – 247,2 mln lat temu): Ind (252,17 – 251,2 mln lat temu) · Olenek (251,2 – 247,2 mln lat temu) Środkowy trias (247,2 – 235 mln lat temu): Anizyk (247,2 – 242 mln lat temu) · Ladyn (242 – 237 mln lat temu) Późny trias (237 – 201,3 mln lat temu): Karnik (237 – 227 mln lat temu) · Noryk (227 – 208,5 mln lat temu) · Retyk (208,5 – 201,3 mln lat temu)

Jura (201,3 – 145,0 mln lat temu)	Jura wczesna (201,3 – 174,1 mln lat temu): Hettang (201,3 – 199,3 mln lat temu) · Synemur (199,3 – 190,8 mln lat temu) · Pliensbach (190,8 – 182,7 mln lat temu) · Toark (182,7 – 174,1 mln lat temu) Jura środkowa (174,1 – 163,5 mln lat temu): Aalen (174,1 – 170,3 mln lat temu) · Bajos (170,3 – 168,3 mln lat temu) · Baton (168,3 – 166,1 mln lat temu) · Kelowej (166,1 – 163,5 mln lat temu) Jura późna (163,5 – 145,0 mln lat temu): Oksford (163,5 – 157,3 mln lat temu) · Kimeryd (157,3 – 152,1 mln lat temu) · Tyton (152,1 – 145,0 mln lat temu)

Kreda (145,0 – 66 mln lat temu)	Wczesna kreda (145,0 – 100,5 mln lat temu): Berrias (145,0 – 139,8 mln lat temu) · Walanżyn (139,8 – 132,9 mln lat temu) · Hoteryw (132,9 – 129,4 mln lat temu) · Barrem (129,4 – 125,0 mln lat temu) · Apt (125,0 – 113,0 mln lat temu) · Alb (113,0 – 100,5 mln lat temu) Późna kreda (100,5 – 66 mln lat temu): Cenoman (100,56 – 93,96 mln lat temu) · Turon (93,9 – 89,8 mln lat temu) · Koniak (89,8 – 86,3 mln lat temu) · Santon (86,3 – 83,6 mln lat temu) · Kampan (83,6 – 72,1 mln lat temu) · Mastrycht (72,1 – 66 mln lat temu)

Kenozoik (66 – 0 mln lat temu)

Paleogen (66 – 23,03 mln lat temu)	Paleocen (66 – 56 mln lat temu): Dan (66 – 61,6 mln lat temu) · Zeland (61,6 – 59,2 mln lat temu) · Tanet (59,2 – 56 mln lat temu) Eocen (56 – 33,9 mln lat temu): Iprez (56 – 47,8 mln lat temu) · Lutet (47,8 – 41,3 mln lat temu) · Barton (41,3 – 37,8 mln lat temu) · Priabon (37,8 – 33,9 mln lat temu) Oligocen (33,9 – 23,03 mln lat temu): Rupel (33,9 – 27,82 mln lat temu) · Szat (27,82 – 23,03 mln lat temu)

Neogen (23,03 – 2,588 mln lat temu)	Miocen (23,03 – 5,332 mln lat temu): Akwitan (23,03 – 20,44 mln lat temu) · Burdygał (20,44 – 15,97 mln lat temu) · Lang (15,97 – 13,82 mln lat temu) · Serrawal (13,82 – 11,63 mln lat temu) · Torton (11,63 – 7,246 mln lat temu) · Messyn (7,246 – 5,333 mln lat temu) Pliocen (5,333 – 2,58 mln lat temu): Zankl (5,333 – 3,600 mln lat temu) · Piacent (3,600 – 2,58 mln lat temu)

Czwartorzęd (2,58 – 0 mln lat temu)	Plejstocen (2,58 mln lat temu – 11,7 tys. lat temu): Gelas (2,58 – 1,80 mln lat temu) · Kalabr (1,80 mln lat temu – 781 tys. lat temu) · Środkowy plejstocen (781 – 126 tys. lat temu) · Późny plejstocen (126 – 11,7 tys. lat temu) Holocen (11,7 tys. lat temu – dziś)

Źródło: International Stratigraphic Chart, Międzynarodowa Komisja Stratygrafii, dostęp 20 czerwca 2017.

Spis treści

Fauna noryku[edytuj | edytuj kod]

Ssaki i pozostałe ssakokształtne[edytuj | edytuj kod]

Teropody[edytuj | edytuj kod]

Zauropodomorfy[edytuj | edytuj kod]

Pozostałe dinozauromorfy[edytuj | edytuj kod]

Pterozaury[edytuj | edytuj kod]

Krokodylomorfy[edytuj | edytuj kod]

Rauizuchy[edytuj | edytuj kod]

Pozostałe Archosauriformes[edytuj | edytuj kod]

Ichtiozaury[edytuj | edytuj kod]

Plakodonty[edytuj | edytuj kod]

Amonity[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Menu nawigacyjne

Narzędzia osobiste

Przestrzenie nazw

Warianty

Widok

Więcej

Szukaj

Nawigacja

Dla czytelników

Dla wikipedystów

Narzędzia

Drukuj lub eksportuj

W innych projektach

W innych językach