Klauzula Martensa

Klauzula Martensa (ang. Martens Clause, fr. clause de Martens, niem. Martens’sche Klausel, ros. оговорка Мартенса) – klauzula zamieszczona w preambule do IV konwencji haskiej z roku 1907 o prawach i zwyczajach wojny; nazwana od nazwiska delegata rosyjskiego Fiodora Martensa, który ją zaproponował. Odnosi się ona do wypadków nieobjętych przepisami IV konwencji haskiej, odnoszących się do wojny lądowej. Według klauzuli Martensa, w owych sytuacjach ludność i strony wojujące znajdują się pod opieką i władzą zasad prawa narodów, wypływających ze zwyczajów, ustanowionych między cywilizowanymi narodami oraz z zasad humanitarności i wymagań społecznego sumienia^[1]^[2]^[3].

Istnieją dwa kierunki interpretacji klauzuli Martensa. Według jednych - jedynie ściśle określone reguły IV konwencji haskiej są normami prawnie obowiązującymi. Według drugich - klauzula Martensa ma istotne znaczenie dla przestrzegania norm prawa zwyczajowego nieobjętego kodyfikacją prawa międzynarodowego publicznego^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Konwencja dotycząca praw i zwyczajów wojny lądowej (Dz. Ust. RP 1927, nr 21, poz. 161)
↑ Wcześniej zamieszczona była w konwencji z 1899 (fr. tels qu'ils résultent des usages établis entre nations civilisées, des lois de l'humanité et des exigences de la conscience publique). Porównanie konwencji z 1899 i 1907: The Hague peace conferences and other international conferences concerning the laws and usages of war : texts of conventions with commentaries s. 208 - 210.
↑ Podobne brzmi art. 1 ust. 2 I Protokołu Genewskiego z 1977 r. o ochronie ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych: W przypadkach nie objętych niniejszym protokołem i innymi umowami międzynarodowymi osoby cywilne i kombatanci pozostają pod ochroną i władzą zasad prawa międzynarodowego wynikających z ustalonych zwyczajów, zasad humanizmu oraz wymagań powszechnego sumienia oraz Konwencja o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych we wstępie: W przypadkach nie objętych niniejszą konwencją i protokołami załączonymi do niej lub innymi umowami międzynarodowymi ludność cywilna i kombatanci powinni zawsze pozostawać pod ochroną i podlegać zasadom prawa międzynarodowego wynikającym z ustalonych zwyczajów, zasad humanitaryzmu i nakazów sumienia publicznego.
↑ Tomasz Widłak, Klauzula Martensa na tle pojęcia „ludzkość” w prawie międzynarodowym, w: Międzynarodowe Prawo Humanitarne, Tom III s. 173 - 186.

[1] Konwencja dotycząca praw i zwyczajów wojny lądowej (Dz. Ust. RP 1927, nr 21, poz. 161)

[2] Wcześniej zamieszczona była w konwencji z 1899 (fr. tels qu'ils résultent des usages établis entre nations civilisées, des lois de l'humanité et des exigences de la conscience publique). Porównanie konwencji z 1899 i 1907: The Hague peace conferences and other international conferences concerning the laws and usages of war : texts of conventions with commentaries s. 208 - 210.

[3] Podobne brzmi art. 1 ust. 2 I Protokołu Genewskiego z 1977 r. o ochronie ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych: W przypadkach nie objętych niniejszym protokołem i innymi umowami międzynarodowymi osoby cywilne i kombatanci pozostają pod ochroną i władzą zasad prawa międzynarodowego wynikających z ustalonych zwyczajów, zasad humanizmu oraz wymagań powszechnego sumienia oraz Konwencja o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych we wstępie: W przypadkach nie objętych niniejszą konwencją i protokołami załączonymi do niej lub innymi umowami międzynarodowymi ludność cywilna i kombatanci powinni zawsze pozostawać pod ochroną i podlegać zasadom prawa międzynarodowego wynikającym z ustalonych zwyczajów, zasad humanitaryzmu i nakazów sumienia publicznego.

[4] Tomasz Widłak, Klauzula Martensa na tle pojęcia „ludzkość” w prawie międzynarodowym, w: Międzynarodowe Prawo Humanitarne, Tom III s. 173 - 186.

[1]

[2]

[3]

[4]