Klitias

Waza François: scena określona inskrypcjami

Jedno z typowych przedstawień (Gorgona) na Wazie François

Klitias (Κλειτίας Kleitias; VI w. p.n.e.) – starożytny ateński malarz ceramicznych naczyń czarnofigurowych działający ok. 580-550 p.n.e.

Działalność

Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli stylu (techniki) czarnofigurowego, współpracujący z garncarzem Ergotimosem, z którym wspólnie wykonał podpisaną przez siebie (Kleitias egrapsen) tzw. Wazę François. Przypuszczalnie był uczniem Sofilosa, wraz z którym stanowi dwie wielkie indywidualności artystyczne okresu wczesnego w malarstwie czarnofigurowym. Podobnie jak dla niego, dla Klitiasa charakterystyczne jest staranne podpisywanie wyobrażanych postaci (cecha przejęta z malarstwa korynckiego), niepozostawiające wątpliwości co do przedstawianych scen.

Wzorem nurtu epickich kompozycji Sofilosa, artysta rozwijał swą twórczość w tonie ambitnego, monumentalnego malarstwa historycznego. Stosował wciąż archaiczną konwencję wyobrażania postaci w płaszczyznach najszerszych (tj. głowa, ręce i nogi ujęte z profilu, a tors – z przodu (en face). Dość swobodna kompozycja oraz mistrzowskie opanowanie rysunku, wyrażające się w gestach postaci i dokładności opracowania szczegółów ubiorów, stanowi artystyczną zapowiedź okresu klasycznego waz attyckich.

Na podstawie charakteru inskrypcji bądź stylistyki przedstawień historycy sztuki przypisują mu pięć waz, dwa kubki i kilka ich fragmentów.

Bibliografia

• Janusz A. Ostrowski: Słownik artystów starożytności. Architektura, rzeźba, malarstwo, rzemiosło artystyczne. Katowice: Książnica, 1994, s. 121, seria Słowniki encyklopedyczne „Książnicy”
• Maria Ludwika Bernhard: Greckie malarstwo wazowe. Wrocław: Ossolineum, 1966, seria Historia kultury materialnej starożytnej Grecji nr 2
• Witold Dobrowolski: Wazy greckie – I. Ceramika attycka okresu archaicznego. Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 1977, s. 26
• John D. Beazley: Attic Black-Figure Vase-Painters. London-New York: Oxford University Press, 1956, s. 76-78