Kołpaczek łosiowy
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kołpaczek łosiowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Panaeolus alcis M.M. Moser Kl. Krypt.-Fl., Rev. Edn 5 (Stuttgart) 2b/2: 264 (1983) | |
Kołpaczek łosiowy (Panaeolus alcis M.M. Moser) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Galeropsidaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go Meinhard Moser w 1983 r. jako Panaeolus alcis[1], rok później opublikował o nim artykuł, ale pod nazwą Panaeolus alcidis[2]. Zgodnie z międzynarodowym kodeksem nomenklatury botanicznej prawidłowa jest nazwa wcześniejsza[1].
Nazwę polską zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Kształt dzwonkowaty lub stożkowaty, średnica 4–10 mm, wysokość 3–9 mm, powierzchnia gładka, brązowa[2].
Blaszkowy, blaszki średnio gęste, początkowo ciemnoszare, w trakcie dojrzewania zarodników pojawiają się na nich czarne plamki[2].
Wysokość 2–9 cm, grubość 0,5–1,5 cm, powierzchnia blado ochrowoszara, przy podstawie szarobrązowa, biało oprószona[2].
W kapeluszu i w górnej części trzonu jasnoszary, w dolnej części trzonu blado brązowawy[2].
- Cechy mikroskopowe
Wszystkie strzępki ze sprzążkami. Podstawki krótkie i grube, 4-sterygmowe lub 2-sterygmowe, 25–23 × 13–16 µm. Cheilocystydy z nabrzmiałą podstawą i długą szyjką, 25–35 × 4–7 µm. Pleurocystyd brak. Zarodniki gładkie, ciemnobrązowe, w widoku z przodu 6,3–21 × 8–12 µm, w widoku z boku 8–10 µm, z ekscentrycznymi porami rostkowymi o średnicy 2–4 µm. Na trzonie pęczki szklistych, butelkowatych kaulocystyd. Komórki skórki o kształcie od kulistego do elipsoidalnego z rozproszonymi, butelkowatymi pileocystydami[2].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Opisano występowanie kołpaczka łosiowego w Ameryce Północnej, Europie i Azji[4]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano tylko jedno stanowisko[3], w późniejszych latach podano kilka następnych[5]. Według W. Wojewody jego częstość występowania i stopień zagrożenia nie są znane[3]. Najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].
Grzyb koprofilny występujący wśród traw na łajnie[3]. Rozwija się głównie na odchodach łosi, chociaż odnotowano go również na odchodach saren i reniferów[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-10-02] (ang.).
- ↑ a b c d e f g M. Moser, Panaeolus alcidis, a new species from Scandinavia and Canada, „Mycologia”, 76 (3), 1984, s. 551, DOI: 10.1080/00275514.1984.12023878, JSTOR: 3793340 (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 485, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Występowanie Panaeolus alcidis na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-10-02].
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-10-02] (pol.).
- ↑ Aktualne stanowiska Panaeolus alcidis w Polsce [online], gbif.org [dostęp 2023-10-02].