Kościół św. Marty w Victorii
 00857 (NICPMI)
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Adres |
Triq L-Arcisqof Pietru Pace | ||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||||||
 36°02′31,7″N 14°14′50,0″E/36,042139 14,247222
| |||||||||||||||
Kościół Świętej Marty (malt. Il-knisja ta' Santa Marta tal-Għonq, ang. Saint Martha Church) – rzymskokatolicki kościół w Victorii na wyspie Gozo na Malcie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W lipcu 1865 przyniesiona została z Egiptu na Maltę, a wkrótce i na Gozo, epidemia cholery. Z ówczesnej 134-tysięcznej populacji obu wysp, zainfekowanych zostało ponad 3100 osób, z czego ponad połowa zmarła. Ciała ofiar z Gozo grzebano na cmentarzu zwanym Tal-Infetti (zarażonych)[1] na przedmieściu Rabatu tal-Għonq[2].
Kościół, na parceli położonej naprzeciw cmentarza, ufundował w 1866 kupiec Feliċ Attard wraz z żoną Rosiną, jako ex-voto za uchronienie ich od zarazy. Kamień węgielny położył ówczesny wikariusz generalny Pietro Pace, zaś budowa ukończona została 11 listopada 1866[1][2][3][4]. Obok kościoła w 1868 ustawiono postument z figurą Matki Bożej Łaskawej. Figurę przeniesiono w 1893 do niedalekiego konserwatorium św. Piotra i św. Pawła, postument zaś, na którym znajdowała się płaskorzeźba przedstawiająca dusze czyśćcowe[3][4], przetrwał na miejscu do 2005, kiedy zaczął niebezpiecznie się pochylać[5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Wygląd zewnętrzny[edytuj | edytuj kod]
Kościół jest niewielki, przykryta małą kopułą z sześciokątną latarnią na szczycie. Fasada podzielona jest przez cztery doryckie pilastry na trzy części, z których środkowa, nieco wysunięta do przodu, zwieńczona jest trójkątnym frontonem. Wokół biegnie belkowanie. Wejście, umieszczone centralnie, to prostokątne drzwi otoczone niewyszukaną kamienną ramą, zwieńczone półkolistym segmentowym naczółkiem[2][6].
Symetria elewacji złamana jest przez pojedynczą kwadratową wieżę z dwoma dzwonami, umieszczoną na prawym przednim narożniku budynku, do której można wejść wąskimi schodami[2][6]. Dwa dzwony wykonane zostały w odlewni Salvu (Salvatore) Cauchi i jego braci w 1864 i 1867[2][4]. Do prawej ściany kościoła dobudowana jest niższa, pokryta płaskim dachem zakrystia, z wejściem od przodu. Przed kościołem niewielki plac otoczony niskim murkiem[2].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Wnętrze świątyni, o powierzchni jedynie około 11 m², jest ładnie zaaranżowane i dobrze utrzymane. Znajduje się tam jeden ołtarz z obrazem z 1867, przypisywanym Pawlu Cuschieri. Przedstawia on Madonnę z Dzieciątkiem Jezus, poniżej po lewej anioła z trąbą, przedstawiającego zmartwychwstanie na Sąd Ostateczny, po prawej zaś św. Martę wstawiającą się do Matki Bożej za duszami czyśćcowymi[2][3]. W 2017 obraz tytularny został odrestaurowany przez Pierre’a Bugeję[7].
W 1938 w kościele położona została mozaikowa podłoga. Znajduje się tam też figura św. Marty, wykonana przez Alberta Micallefa w połowie lat osiemdziesiątych XX wieku[2][3][4], oraz obraz pędzla Joe Cutajara z Gozo, przedstawiający wskrzeszenie Łazarza[2].
Fiesta[edytuj | edytuj kod]
Święto tytularne obchodzone jest 29 lipca[2][8].
Legendy[edytuj | edytuj kod]
Jak wiele kościołów i kaplic, i ten ma swoje legendy. Jedna z nich mówi, że kiedyś zakrystiana obudził dźwięk dzwonu. Spojrzał na zegar, i stwierdziwszy, że ten pokazuje godzinę piątą rano, szybko się ubrał i poszedł do zakrystii, by pełnić swoje obowiązki. Tam spotkał nieznanego mu księdza, który po odprawieniu mszy św. szybko zniknął. Zakrystian lekko przestraszony wrócił do siebie, i tam stwierdził, że zegar pokazuje dopiero godzinę drugą[2].
Kościół dzisiaj[edytuj | edytuj kod]
Aktualnie (2019) w kościele odprawiana jest codziennie jedna msza święta[8]. W listopadzie odbywają się pielgrzymki do kościoła na modlitwy za dusze czyśćcowe[2].
Ochrona dziedzictwa kulturowego[edytuj | edytuj kod]
Kościół umieszczony jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr. 00857[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b John Scerri: Rabat (Victoria) / St.Martha Tal-Ghonq. malta-canada. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-08)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Joe Brincat: ISanta Marta tal-Għonq ~ Victoria, Għawdex ~. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-14)]. (malt.).
- ↑ a b c d Saint Martha. Visit Gozo. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-05)]. (ang.).
- ↑ a b c d St. Martha - Victoria, Gozo. W: Mikiel Spiteri (Kilin): A Hundred Wayside Chapels of Malta & Gozo. Valletta: Heritage Books, 2000, s. 280-282. ISBN 99909-93-06-8. (ang.).
- ↑ SOS call for Gozo heritage. [w:] Times of Malta [on-line]. 2005-07-02. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-05)]. (ang.).
- ↑ a b c Church Santa Marta. NICPMI, 2012-08-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-23)]. (ang.).
- ↑ Betty Bugeja: KNISJA TA’ SANTA MARTA TAL-GĦONQ, VICTORIA. GĦAWDEX / IL-KWADRU TITULARI ta’ SANTA MARTA RESTAWRAT. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-15)]. (malt.).
- ↑ a b Santa Marta (tal-Ghonq). Quddies. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-10)]. (ang.).
| Historia | |
|---|---|
| Architektura | |
| Sport |
