Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Dzisnej
A-1269 z 18 czerwca 1954[1] | |||||||||||||
kościół filialny | |||||||||||||
Państwo | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||
Kościół | |||||||||||||
Parafia | |||||||||||||
Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie gminy Przybiernów | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego | |||||||||||||
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego | |||||||||||||
53°41′04″N 14°50′36″E/53,684444 14,843333 |
Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Dzisnej – kościół filialny w Dzisnej.
Jest jednym z najstarszych kościołów ryglowych na terenie Pomorza Zachodniego[2]. We wnętrzu unikatowe, siedemnastowieczne polichromie będące przykładem sztuki ludowej tych terenów. W literaturze obiekt określany jest jako „niezwykle cenny zabytek”[2] lub nawet jako „najcenniejszy drewniany obiekt na Pomorzu Zachodnim”[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kościół powstał pod koniec XVI wieku (najprawdopodobniej w 1591 – taka data znajdowała się na witrażach herbowych w oknach świątyni)[2]. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1595[4]. Około 1673 kościół wzbogacił się o ryglową wieżę (została ona rozebrana w 1906)[4]. Zachowane do dnia dzisiejszego wyposażenie pochodzi z XVII wieku.
Fundatorem kościoła był ród Köllerów, którzy władali wsią do 1920[2]. Po zmianie właściciela pojawił się wśród mieszkańców wsi pomysł zburzenia dotychczasowego kościoła i postawieniu na jego miejscu nowej, murowanej świątyni, co podnieść miało prestiż miejscowości. W dzieło obrony kościoła zaangażował się ówczesny konserwator zabytków prowincji Pomorze – dr Frantz Balke[2]. Dzięki jego staraniom odstąpiono od planów rozbiórki, a w 1928 kościół został poddany pracom konserwatorskim.
W czasie II wojny światowej świątynia nie ucierpiała. W okresie powojennym była wykorzystywana jako owczarnia. 18 czerwca 1954 roku kościół został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 21[5]. W 1976 budynek powrócił do pełnienia funkcji sakralnych[2]. Wstępny remont kościoła przeprowadzono w latach 1978–1981[4]. Remont kapitalny miał miejsce w latach 1993–1995[4]. Zakres prac obejmował m.in. dobudowanie drewnianej wieży oraz zrekonstruowanie ołtarza głównego i oszklenia witrażowego.
Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
- Polichromie stropu. Płaską powierzchnię stropu oraz ustawione skośnie fasety pokrywają malowidła wykonane przez Michaela Wurma w XVII w[2]. Strop ozdobiony został motywami roślinnymi, pomiędzy którymi umieszczone zostały twarze aniołów. Na fasetach umieszczono sceny ze Starego i Nowego Testamentu: Stworzenie Świata, Stworzenie Ewy, Grzech Pierworodny, Wygnanie z Raju, Narodzenie Chrystusa, Ukrzyżowanie, Zmartwychwstanie, Wniebowstąpienie i Sąd Ostateczny[2]. Wygląd wielu przedstawionych postaci jest wzorowany na ówczesnych strojach żołnierzy i dostojników szwedzkich, którzy panowali wówczas na Pomorzu Zachodnim[3][4]. Całość – pełna uproszczeń i naiwności jest typowym przykładem sztuki ludowej.
- Empora z balustradą ozdobioną wizerunkami 12 apostołów
- Ołtarz barokowy z 1607[2], zwieńczenie ołtarza wykonano w 1682[2]
- Ambona z 1650[2]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2016-09-16] .
- ↑ a b c d e f g h i j k Janina Kochanowska: Perły Pomorza. Szczecin: Oficyna IN PLUS, 2011. ISBN 978-83-89402-81-3.
- ↑ a b Jerzy M. Kosacki: Ziemia Szczecińska przewodnik turystyczny Część II Szczecin i okolice. Szczecin: Wydawnictwo "SAT", 1994, s. 98. ISBN 83-86507-10-1.
- ↑ a b c d e Roman Kostynowicz: Kościoły archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej. T. 1. Szczecin: Szczecińskie Wydawnictwo Archidiecezjalne "Ottonianum", 2010. ISBN 83-7041-202-5.
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków. www.nid.pl. [dostęp 2011-11-25].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Archiwalne zdjęcia kościoła w bibliotece Polona