Kościół św. Stanisława we Frydmanie
115/13/56 z 05.11.1956 oraz 114/8/57 z 03.04.1957[1] | |||||||
kościół parafialny | |||||||
Widok ogólny | |||||||
Państwo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||
Miejscowość | |||||||
Wyznanie | |||||||
Kościół | |||||||
Parafia | |||||||
Wezwanie | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie gminy Łapsze Niżne | |||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |||||||
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego | |||||||
49°26′55,9″N 20°13′56,6″E/49,448861 20,232389 |
Kościół św. Stanisława we Frydmanie – rzymskokatolicki kościół pw. św. Stanisława, z przełomu XIII/XIV w., znajdujący się w miejscowości Frydman w powiecie nowotarskim.
Kościół w najstarszych partiach gotycki, w wiekach późniejszych przebudowany w duchu baroku, odmianie spisko–słowacko–czeskiej[2]. Uchodzi za najstarszy zabytek architektury sakralnej na Podtatrzu. Jest obiektem Szlaku Gotyckiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kościół pochodzi z przełomu XIII/XIV wieku. W 1587 przejęty został przez luteran, w rękach których pozostawał do 1640. Kościół odnawiany był gruntownie w latach 1640–1642 i w 1683. W 1708 kościół został uszkodzony przez pożar, a jego gruntowną odbudowę przeprowadzono w 1750 (odbudowa dachów) i w latach 1751–1757 (odnowa wnętrza). W 1764 zbudowano kaplicę MB Karmelitańskiej. W 1783 pożar strawił dachy kościoła i wieżę. Kolejne prace remontowe były prowadzone w 1826, 1909 i 1936. W latach 1971–1978 odnowiono i wzmocniono mury kościoła i attykę wieży[2].
-
Widok od strony prezbiterium -
Wnętrze -
Elewacja południowa
Architektura i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
Wczesnogotycki zrąb świątyni zbudowany został z kamienia łamanego na niedalekiej Szubienicznej Górze. Murowany, jednonawowy, od zewnątrz opięty schodkowym i przyporami. Wielobocznie zamknięte prezbiterium jest gotyckie, trójprzęsłowa nawa ma późniejsze sklepianie kolebkowe z 1708 r. Do najstarszych elementów kościoła należą romańskie w kształcie okienko we wschodniej ścianie zakrystii oraz wczesnogotycka kamienna głowa na narożniku nawy nad nią. Od południa do nawy wiedzie wczesnogotycki portal. W oknach zachowały się gotyckie maswerki. Dobudowaną od zachodu wieżę wieńczy unikatowa polska attyka z końca XVIII w. Zdobi ją zegar z zabytkowym mechanizmem, pod nim widoczne są drewniane kroksztyny – pozostałość po spalonym w 1781 r. drewnianym ganeczku strażniczym (hurdycji). Od północy do nawy przylega ośmioboczna kaplica Matki Boskiej o centralnym założeniu. Dobudowano ją w 1764 r., a odremontowano w latach 1963–67. Wyposażenie wnętrza kościoła jest w większości późnobarokowe, pochodzi z lat 1751–69. W ołtarzu głównym, za zasłoną nowego obrazu, wyłożona lustrami wnęka z jasełkową sceną zabójstwa św. Stanisława. Rokokowy ołtarz w kaplicy Matki Boskiej ma dwa lica i jest dostępny ze wszystkich stron. Na drewnianym stropie scena koronacji Matki Boskiej.
Otoczenie[edytuj | edytuj kod]
W 1760 kościół otoczono murem z dwiema bramami wejściowymi i przechodnią dzwonnicą z największym dzwonem zwanym "Bratnim"[2].
Legendy podają, że we frydmańskim kościele służył do mszy Jan III Sobieski wracający przez Zamagurze spod Wiednia[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ a b c d Frydman, kościół św. Stanisława Biskupa. Strona internetowa zabytek.pl. [dostęp 2019-01-09].