Kontrmarsz

Chińscy muszkieterzy z czasów dynastii Ming, prowadzący ogień w taktyce kontrmarszu

Kontrmarsz – pojęcie z dziedziny wojskowości, oznaczające taktykę salwowego prowadzenia ognia kolejnymi szeregami lub sposób przemieszczania się pododdziałów w celu przegrupowania.

Kontrmarsz (prowadzenie ognia)

Był to historyczny sposób prowadzenia ognia przez piechotę w XVI i XVII wieku, polegający na kolejnym oddawaniu strzałów przez szeregi oddziałów, które wcześniej szły w kierunku wroga i w pewnej odległości od niego się zatrzymywały. Wprowadzony przez Hiszpanów w 1516 roku i ulepszony przez Maurycego Orańskiego. Aby uniknąć strzelania ponad głowami klęczących poprzednich szeregów, pierwszy szereg strzelców występował na dziesięć kroków od czoła i po oddaniu strzału wracał (przez załamanie albo między rzędami) na tył szyku, aby naładować broń, a strzelał szereg następny. Ustawienie strzelców w dziesięć szeregów i oddawanie strzałów kolejno dawało ogień ciągły, zanim bowiem wystrzelił ostatni szereg, pierwszy był już gotowy do oddania następnego strzału. Kontrmarsz wymagał dobrego wyszkolenia, spowodował rozpowszechnienie musztry formalnej i wprowadzenie hierarchii podoficerów do kierowania ogniem. Zbliżony do kontrmarszu sposób prowadzenia ognia przez kawalerię nosi nazwę karakolu.

Kontrmarsz (przegrupowanie)

Pojęcie to oznaczało również marsz żołnierzy w kierunku przeciwnym do poprzedniego, stosowany przy przegrupowywaniu własnych pododdziałów w związku z nowym położeniem taktycznym lub strategicznym; termin obecnie nie używany.

Bibliografia

• Marian Laprus (red.): Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06229-3.}
• Halina Zgółkowa (red.): Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny. T. 33. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2001. ISBN 83-88276-74-3.
• Mała Encyklopedia Wojskowa, tom II (K – P), Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1970, wyd. I.
• Polskie tradycje wojskowe. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990, s. 201. ISBN 83-11-07675-8.