Kora z Berlina
 Kora z Berlina (2019) | |
| Autor |
nieznany |
|---|---|
| Data powstania |
ok. 570–560 p.n.e. |
| Medium | |
| Wymiary |
192,5 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Kora z Berlina (niem. Berliner Kore) także Bogini Berlińska (niem. Berliner Göttin)[1] – rzeźba grecka z okresu archaicznego, przedstawiająca stojącą postać kobiecą, datowana na ok. 570 rok p.n.e., z widocznymi śladami pigmentów, przede wszystkim czerwonego i żółtego.
Odkryta w 1923 roku w południowej Attyce, w latach 1924–1945 w zbiorach Antikensammlung Berlin, w 1945–1958 w Ermitażu w Leningradzie, zwrócona przez ZSRR w 1958, od 2011 roku udostępniona publiczności w Starym Muzeum w Berlinie.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Rzeźba „Kora z Berlina” znana jest jako „Bogini Berlińska”, choć najprawdopodobniej to statua nagrobna zmarłej kobiety o wysokim statusie społecznym[2].
Niemiecki archeolog Theodor Wiegand (1864–1936) pisząc o rzeźbie, używał określenia „bogini”, lecz nie wykluczał, że obiekt przedstawia śmiertelną kobietę[1]. W 1927 roku Ernst Langlotz (1895–1978) użył określenia „bogini z granatem”, a Ernst Buschor (1886–1961) – „Bogini Berlińska”, i to ostatnie utrwaliło się w tradycji muzealnej[1].
W zbiorach Antikensammlung rzeźba figuruje pod numerem Sk 1800 jako Grabstatue einer Frau ("Berliner Göttin") (pol. statua nagrobna kobiety („Bogini Berlińska”))[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Data powstania rzeźby szacowana jest na ok. 570–560 rok p.n.e.[3] (okres archaiczny[1]), przy czym badacze w XXI w. skłaniają się ku datowaniu na ok. 570 rok p.n.e.[1]
Rzeźba została odkryta w 1923 roku w Olympos niedaleko Keratei w południowej Attyce[1]. Była rzekomo owinięta ołowianą blachą[1].
Następnie trafiła do marszanda Jacoba Hirscha (1874–1955) w Genewie, gdzie w 1924–25 roku została zakupiona dla berlińskiej kolekcji sztuki antycznej – Antikensammlung[1]. Od 1926 roku rzeźba prezentowana była w Starym Muzeum w Berlinie[1].
Podczas II wojny światowej została ewakuowana i przechowywana w bunkrach[1]. W 1945 roku wywieziona wraz z innymi zabytkami berlińskich muzeów jako łup wojenny do ZSRR[1]. W latach 1945–1958 należała do zbiorów Ermitażu w Leningradzie, przechowywana w magazynach[1]. Po tym jak w 1958 roku ZSRR zwrócił NRD półtora miliona dzieł sztuki[4], rzeźba wróciła do Berlina i od 1959 roku wystawiona była w północnym skrzydle Muzeum Pergamońskiego[1]. W 1973 roku została udostępniona publiczności japońskiej na wystawach w Tokio i Kioto[1].
W 2009 roku została odrestaurowana przez Wolfganga Maßmanna, a w 2011 roku powróciła jako element wystawy stałej Starego Muzeum[1].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Rzeźba przedstawia kobiecą postać, stojącą prosto, z podniesioną głową, ze złączonymi stopami i zgiętymi w łokciach rękami, trzymanymi z przodu, blisko ciała[1]. Postać odziana jest w peplos, na który narzucony jest prostokątny szal ozdobiony w rogach frędzelkami[3]. Na wysokości biodra, w prawej ręce trzyma owoc granatu[3]. Lewa dłoń spoczywa na klatce piersiowej[3]. Wystające spod szaty stopy obute są w sandały[3].
Twarz kobiety charakteryzuje się wydatnym, wąskim nosem[1]. Łuki brwiowe i usta są ostro zarysowane, a końcówki ust uniesione do góry w charakterystyczny uśmiech[1]. W prawym oku nadal widoczna jest tęczówka wypełniająca całą powierzchnię gałki ocznej z zachowanymi śladami czerwono-brązowego koloru[1].
Długie włosy, zebrane za uszami przepaską, opadają falami „w jodełkę” z tyłu głowy i na końcu zebrane są w cylindrycznej ozdobie[3]. Głowę zdobi polos – korona o cylindrycznym kształcie, tradycyjne nakrycie głowy bogiń płodności na Bliskim Wschodzie i w Grecji[3]. Korona zdobiona jest nacięciami i pąkami lotosu[3]. Postać nosi również biżuterię: naszyjnik, kolczyki z wisiorkami w kształcie pączków oraz spiralną bransoletę na lewym nadgarstku[3].
Rzeźba wykonana jest z białego marmuru[3]. Jej wysokość całkowita (wraz z piedestałem) to 192,5 cm, a wysokość bez piedestału i korony to 1,76 cm[2]. Zachowała się w całości, z niewielkimi ubytkami na powierzchni i śladami pigmentów: czerwonego (owoc, lamówka i frędzle szalu, opaska do włosów, ozdoby korony[1]), żółtego (włosy, szal, sandały[1]) i niebieskiego (obecnie niewidoczny[1])[3].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Heilmeyer, Wolf-Dieter: 2204: Archaische weibliche Marmorstatue, sogenannte Berliner Göttin oder Berliner Kore. [w:] arachne.uni-koeln.de [on-line]. [dostęp 2021-05-01]. (niem.).
- Museum-digital:staatliche museen zu berlin: Grabstatue einer Frau ("Berliner Göttin"). /smb.museum-digital.de. [dostęp 2021-05-01]. (niem.).
- Perseus Project: Berlin Goddess. [w:] www.perseus.tufts.edu [on-line]. [dostęp 2021-05-01]. (ang.).
- Staatliche Museen zu Berlin: Antikensammlung: Über die Sammlung. [w:] /www.smb.museum [on-line]. [dostęp 2021-04-30]. (niem.).