Korwety typu Bayandor

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Korwety typu Bayandor
Ilustracja
„Bayandor” w 2019
Kraj budowy

 Stany Zjednoczone

Użytkownicy

 Iran

Stocznia

Levingstone Shipbuilding

Wejście do służby

1964-1969

Zbudowane okręty

4

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

900 ts standardowa
1135 ts pełna

Długość

83,8 m

Szerokość

10 m

Zanurzenie

3,1 m

Napęd

4 silniki wysokoprężne o mocy 6000 bhp, 2 śruby

Prędkość

20 węzłów

Zasięg

3000 Mm przy prędkości 15 węzłów

Załoga

133-140

Uzbrojenie

stan początkowy:
• 2 armaty uniwersalne 76 mm (2×I)
• 2 armaty plot. 40 mm (1×II)
• 1 mbg Hedgehog
• 4 mbg, 2 zrzutnie, 60 bg

Multimedia w Wikimedia Commons

Korwety typu Bayandor – typ czterech korwet marynarki wojennej Iranu, zbudowanych w latach 60. XX wieku w USA.

Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]

Od końca lat 50. XX wieku, w związku z przystąpieniem Iranu do sojuszu CENTO, nastąpił rozwój jego sił zbrojnych, w tym marynarki wojennej, z pomocą finansową państw zachodnich[1]. Pierwszymi większymi okrętami nowo zbudowanymi dla Marynarki Wojennej Iranu stały się cztery korwety typu Bayandor, zbudowane w USA w ramach Programu Pomocy Wzajemnej (Mutual Assistance Programme – MAP)[1]. W literaturze określa się je też jako fregaty, od amerykańskiej klasyfikacji PF (Patrol Frigate)[a]. Ich projekt podobny był do korwet typu Albatros budowanych w latach 50. we Włoszech dla krajów NATO (również finansowanych z amerykańskiego programu MDAP) i Indonezji[2].

Korwety dla Iranu budowane były w stoczni Levingstone Shipbuilding w Orange w Teksasie, pod tymczasowymi oznaczeniami marynarki amerykańskiej PF-103 do PF-106[3]. Zbudowano je w dwóch transzach: pierwsze dwie rozpoczęto w 1962 roku, wodowano w 1963 i przekazano w 1964, a następne dwie rozpoczęto w 1967 roku, wodowano w 1968 i przekazano w 1969[3]. Otrzymały nazwy od nazwisk oficerów marynarki zabitych w starciach z Brytyjczykami podczas brytyjsko-radzieckiej interwencji w Iranie w sierpniu 1941 roku[1].

W 1976 roku numery taktyczne F 25 do F 28 zamieniono na 81 do 84[1]. Dwa okręty, „Milanian” i „Kahnamuie” zostały zatopione w 1982 roku podczas wojny iracko-irańskiej[1].

Okręty[edytuj | edytuj kod]

Korwety typu Bayandor[3]
Nr burt. Okręt Położenie stępki Wodowanie Wejście do służby Uwagi
F 25 → 81 Bayandor
(ex PF-103) 		20. 08. 1962 7. 07. 1963 18. 05. 1964
F 26 → 82 Naghdi
(ex PF-104) 		12. 09. 1962 10. 10. 1963 22. 07. 1964
F 27 → 83 Milanian
(ex PF-105) 		1. 05. 1967 4. 01. 1968 13. 02. 1969 zatopiony w 1982[1]
F 28 → 84 Kahnamuie
(ex PF-106) 		12. 06. 1967 4. 04. 1968 13. 02. 1969 zatopiony w 1982[1]

Opis[edytuj | edytuj kod]

Architektura i opis ogólny[edytuj | edytuj kod]

„Naghdi” ok. 1969 w oryginalnej postaci
„Bayandor” w 2019 po modernizacji

Okręty miały gładkopokładowy kadłub z rozbudowaną nadbudówką zajmującą śródokręcie, połączoną z pojedynczym zwężającym się ku górze kominem[4]. Dolna kondygnacja nadbudówki stanowiła nadbudowę, ze ścianami stanowiącymi przedłużenie burt[4]. Dziobnica była lekko wygięta na zewnątrz i wychylona do przodu, a pokład miał wznios na dziobie[4]. Na pokładzie dziobowym i rufowym umieszczone były pojedyncze działa artylerii głównej[4]. Na dachu nadbudówki dziobowej był pojedynczy pochylony maszt palowy stanowiący podstawę anten radarów, później podparty zastrzałami od tyłu, a dalej komin[4]. Na pokładzie nadbudówki za kominem umieszczona była armata przeciwlotnicza[4]. Rufa była pawężowa[4].

Długość całkowita okrętów wynosiła 83,8 m, szerokość 10 m, a zanurzenie 3,1 m[3]. Wyporność standardowa wynosiła 900 ts (ton angielskich), a pełna 1135 ts[3].

Załoga okrętu składała się ze 133 do 140 osób[1].

Uzbrojenie[edytuj | edytuj kod]

Uzbrojenie artyleryjskie składało się oryginalnie z dwóch pojedynczych amerykańskich dział uniwersalnych Mk 34 kalibru 76 mm (3 cale), o długości lufy 50 kalibrów (L/50)[1]. Działa były umieszczone na odkrytych stanowiskach na pokładzie dziobowym i rufowym, bez masek ochronnych[4]. Kąt podniesienia luf wynosił do 85°, a szybkostrzelność do 50 strzałów na minutę[5]. Strzelały one pociskami o masie 6 kg na maksymalną odległość 12,8 km (7 Mm)[5]. Uzbrojenie uzupełniała podwójnie sprzężona armata przeciwlotnicza Bofors L/60 kalibru 40 mm, na końcu pokładu nadbudówki[5]. Ich szybkostrzelność wynosiła 120 strzałów/min, a donośność do 10 km[5].

Do zwalczania okrętów podwodnych służył miotacz rakietowych bomb głębinowych Hedgehog przed nadbudówką dziobową oraz cztery miotacze i dwie zrzutnie bomb głębinowych, z zapasem 60 bomb[1].

„Bayandor” w 2019 po modernizacji

Do połowy lat 80.[6] miotacz bomb głębinowych Hedgehog przed mostkiem był zastępowany przez podwójnie sprzężone radzieckie działko przeciwlotnicze ZU-23-2 kalibru 23 mm, a według części literatury, następnie montowano jeszcze drugie takie stanowisko[1]. W 1990 roku działka ZU-23-2 i zrzutnie bomb głębinowych zostały zastąpione na dwóch ocalałych okrętach przez dwa pojedyncze działka kalibru 20 mm Oerlikon GAM-B01, przed mostkiem i na rufie[5]. W latach 90. uzbrojenie stanowiły ponadto dwa karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm[5].

„Naghdi” po modernizacji w 2015 ze zmodyfikowanym położeniem wyrzutni pocisków C-802

W 2009 roku „Naghdi”, a w 2013 roku „Bayandor” przeszły dalej idącą modernizację uzbrojenia, w toku której oba działa kalibru 76 mm zastąpiono przez nowoczesne działo OTO Melara 76 mm Compact L/62 w wieży na dziobie, z elektrooptycznym systemem celowniczym[7]. Szybkostrzelność wynosi do 85 strzałów/min, zasięg ognia do 16 km, a masa pocisku 6 kg[7]. Armatę przeciwlotniczą 40 mm przesunięto w stronę rufy, na miejsce drugiej armaty 76 mm, a na jej miejscu z tyłu nadbudówki umieszczono poprzecznie cztery kontenerowe wyrzutnie chińskich pocisków przeciwokrętowych C-802 Noor[7]. Ich zasięg wynosi do 120 km, a głowica ma masę 165 kg[7]. Na pokładzie rufowym dodano dwie potrójne wyrzutnie Mk 32 torped kalibru 324 mm przeciwko okrętom podwodnym[7]. Z fotografii wynika, że rozmieszczenie wyrzutni pocisków i działek przeciwlotniczych na „Bayandor” było nieco inne, a na „Naghdi” je następnie zmieniano[b]. Pozostawiono dwa działka 20 mm Oerlikon[7].

Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało:

  • radar Westinghouse SPS-6C – dozoru nawodnego i powietrznego, z anteną na maszcie, o zasięgu do 146 km dla celu wielkości myśliwca[5]
  • radar Racal Decca – dozoru nawodnego, z anteną na maszcie poniżej radaru SPS-6 (dodany między końcem lat 70. a połową lat 90.)[c].
  • radar Raytheon 1650 – nawigacyjny, z anteną na szczycie masztu[5]
  • radar SPG-34[6] lub według innych źródeł Mk 36 – artyleryjski, na dziale dziobowym[5]
  • sonar SQS-17A – kadłubowy, wysokiej częstotliwości[5].

Działa kalibru 76 mm miały system kierowania ogniem Mk 63, a działa 40 mm Mk 51 Mod 2[5].

Napęd[edytuj | edytuj kod]

Okręty napędzane były przez silniki wysokoprężne poruszające dwa wały śrub[1]. Według różnych publikacji, były to cztery silniki Fairbanks-Morse 38D81/8 o łącznej mocy 6000 bhp[1] lub dwa silniki Fairbanks-Morse 38TD8-1/8-9 o łącznej mocy 5250 hp (3,92 MW)[5][7]. Prędkość maksymalna wynosiła 20 węzłów[1]. Okręty zabierały zapas 110 ton paliwa, co zapewniało zasięg wynoszący 3000 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 15 węzłów[1].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 184 określa je jako fregaty, podając, że czasem klasyfikowane są jako korwety. Roczniki flot Jane’s Fighting Ships konsekwentnie określają je jako korwety (por. Jane’s Fighting Ships 1975-76 ↓, s. 180)
  2. ↑ Por. fotografie „Bayandor” w 2019, „Naghdi” w 2015
  3. ↑ Jane’s Fighting Ships 1996–97 ↓, s. 322. Brak radaru na zdjęciach z lat 70.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 183-184
  2. ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 180, 184, 215
  3. ↑ a b c d e Jane’s Fighting Ships 1975-76 ↓, s. 180
  4. ↑ a b c d e f g h Na podstawie rysunku i fotografii w Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 184 i Jane’s Fighting Ships 1996–97 ↓, s. 322
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l Jane’s Fighting Ships 1996–97 ↓, s. 322
  6. ↑ a b Jane’s Fighting Ships 1986-87 ↓, s. 264
  7. ↑ a b c d e f g Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 386

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1975-76. John Moore (red.). Nowy Jork: Franklin Watts, 1975. ISBN 0-531-03251-5. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1986-87. John Moore (red.). Londyn: Jane’s Publishing Company, 1986. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1996-97. Richard Sharpe (red.). Londyn: Jane’s Information Group, 1986. ISBN 0-7106-1355-5. (ang.).
  • IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Korwety_typu_Bayandor&oldid=72245587”