Kruszczyk ostropłatkowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Kruszczyk ostropłatkowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena eukarionty
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny zielone
Nadgromada rośliny telomowe
Gromada rośliny naczyniowe
Podgromada rośliny nasienne
Nadklasa okrytonasienne
Klasa Magnoliopsida
Nadrząd liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd szparagowce
Rodzina storczykowate
Podrodzina epidendronowe
Rodzaj kruszczyk
Gatunek kruszczyk ostropłatkowy
Nazwa systematyczna
Epipactis leptochila (Godfery) Godfery
J. Bot. 59: 146 (1921)
Synonimy
  • Epipactis helleborine subsp. leptochila (Godfery) Soó
  • Epipactis muelleri var. leptochila (Godfery) P.D.Sell
  • Epipactis viridiflora var. leptochila Godfery
  • Helleborine latifolia subsp. leptochila (Godfery) Soó
  • Helleborine latifolia subvar. leptochila (Godfery) Graber
  • Helleborine leptochila (Godfery) Druce
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Kruszczyk ostropłatkowy (Epipactis leptochila (Godfery) Godfery) – gatunek byliny z rodziny storczykowatych (Orchidaceae).

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Europie[4]. W Polsce jest gatunkiem rzadkim; rośnie na Dolnym Śląsku, w Tatrach i Pieninach[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kwiaty
Łodyga
Do 70 cm wysokości, w górnej części owłosiona.
Liście
Jajowatolancetowate lub szerokolancetowate, ostre.
Kwiaty
Duże, otwarte, zebrane w kwiatostan długości 7-25 cm. Przysadka lancetowata, ostra, zwieszona, długości 2-3 cm. Szypułka skręcona, naga, długości 4-7 mm. Zalążnia naga, długości 6-10 mm. Warżka dwuczłonowa, hypochil i epichil połączone nieruchomo. Hypochil muszelkowaty, zewnątrz bladozielony lub brudnoróżowy, wewnątrz brązowy lub czerwonofioletowy. Epichil sercowaty lub trójkątnopodługowaty, bladozielony lub brudnoróżowy, z 2 guzkami u nasady. Zewnętrzne płatki okwiatu jajowate lub szerokolancetowate, ostre, nagie, brudnozielone lub żółtawe. Wewnętrzne płatki okwiatu jajowatolancetowate, ostre, zielone lub żółtozielone. Prętosłup bladozielony. Pyłkowiny złotożółte[6].
Owoc
Do 2 cm długości.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, geofit. Rośnie w cienistych buczynach. Kwitnie w lipcu i sierpniu.

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

Gatunek zróżnicowany na 8 podgatunków[4]:

  • Epipactis leptochila subsp. aspromontana (Bartolo, Pulv. & Robatsch) Kreutz - występuje we Włoszech
  • Epipactis leptochila subsp. futakii (Mered'a & Potucek) Kreutz - rośnie w Czechach, na Słowacji i Węgrzech
  • Epipactis leptochila subsp. komoricensis (Mered'a) Kreutz - występuje w Czechach i na Słowacji
  • Epipactis leptochila subsp. leptochila - rośnie w całym zasięgu gatunku
  • Epipactis leptochila subsp. maestrazgona (P.Delforge & Gévaudan) Kreutz - występuje w Hiszpanii
  • Epipactis leptochila subsp. naousaensis (Robatsch) Kreutz - rośnie w Grecji
  • Epipactis leptochila subsp. neglecta Kümpel - występuje w Europie zachodniej, środkowej i południowo-wschodniej
  • Epipactis leptochila subsp. provincialis (Aubenas & Robatsch) J.-M.Tison - rośnie we Francji

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii DD (stopień zagrożenia nie może być określony)[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-12-05] (ang.).
  3. ↑ Epipactis leptochila, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. ↑ a b Epipactis leptochila na eMonocot [dostęp 2013-12-05].
  5. ↑ Jakubska A. 2004. Kruszczyk ostropłatkowy Epipactis leptochila (Godf.) Godf. (Orchidaceae) nowy gatunek dla flory Dolnego Śląska. – Przyroda Sudetów 7: 9–14.
  6. ↑ Szlachetko D. L. Storczyki. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2001. ​ISBN 83-7073-339-5​.
  7. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kruszczyk_ostropłatkowy&oldid=63401346”