Krzysztof Lipiński (germanista)

Krzysztof Benedykt Lipiński

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	19 marca 1957 Rzeszów
Data i miejsce śmierci	25 lutego 2013 Rzeszów
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: filologia germańska, historia literatury, literaturoznawstwo, teoria tłumaczenia
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1984
Habilitacja	1991
Profesura	21 listopada 1996
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński Uniwersytet Rzeszowski

Krzysztof Benedykt Lipiński (ur. 19 marca 1957 w Rzeszowie, zm. 25 lutego 2013 tamże) – polski germanista, literaturoznawca, tłumacz, profesor zwyczajny w Instytucie Filologii Germańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Instytucie Filologii Germańskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego. Autor 10 monografii naukowych, stu kilkudziesięciu artykułów naukowych, licznych przekładów literatury pięknej (przede wszystkim liryki i eseistyki), a także utworów literackich – wierszy, opowiadań i esejów. Tematyka jego prac obejmowała m.in. literaturę niemieckojęzyczną od XVIII do XX w., literaturę austriacką ze szczególnym uwzględnieniem liryki, a zwłaszcza poezji Georga Trakla, problematykę przenikania się kultur (m.in. w Galicji), Fausta Johanna Wolfganga Goethego oraz teoretyczne i praktyczne zagadnienia przekładu literackiego.

Życiorys naukowy

Studia magisterskie ukończył w roku 1980 na Uniwersytecie Jagiellońskim. Stopień doktora nauk humanistycznych uzyskał także w UJ w 1984 r. na podstawie rozprawy Zur Übersetzung von lyrischen Formen – exemplifiziert an einem Translationsversuch des dichterischen Werks von Georg Trakl [pol. O przekładzie form lirycznych – egzemplifikacja na podstawie translacji dzieła poetyckiego Georga Trakla], habilitację w 1991 r. na podstawie rozprawy Goethes „Faust” als Übersetzungsvorlage [pol. Faust Goethego jako obiekt przekładu]. W roku 1996 uzyskał tytuł naukowy profesora, a w r. 2003 mianowanie na stanowisko profesora zwyczajnego. Od roku 1991 pracował na drugim etacie w Katedrze Filologii Germańskiej WSP w Rzeszowie, dokąd przeniósł się w październiku 2007 r.

Należał przez wiele lat do władz Instytutu Filologii Germańskiej UJ. W roku akademickim 1991/1992 pełnił funkcję p.o. zastępcy dyrektora IFG UJ, w latach 1993–1999 zastępcy dyrektora ds. Dydaktycznych, a w latach 1999–2005 dyrektora Instytutu Filologii Germańskiej UJ.

Wykształcił stu kilkudziesięciu magistrów oraz wypromował pięciu doktorów.

Był członkiem licznych towarzystw naukowych, m.in. Międzynarodowego Forum Georga Trakla w Salzburgu (Internationales Trakl-Forum), Stowarzyszenia Germanistów Austriackich (Österreichische Gesellschaft für Germanistik), Towarzystwa im. Theodora Fontanego (Theodor-Fontane-Gesellschaft), Stowarzyszenia Germanistów Polskich, Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Societas Humboldtiana Polonorum (SHP), Związku Literatów Polskich, a od r. 1999 austriackiego PEN Clubu. Współpracował ponadto z Georg Trakls Forschungs- und Gedenkstätte w Salzburgu, Ostsee-Akademie (dziś Academia Baltica), Niemieckim Instytutem Kultury Polskiej w Darmstadt oraz z Instytutem Kształcenia Tłumaczy w Monachium.

Grób prof. Krzysztofa Lipińskiego na Cmentarzu Prądnik Czerwony

Zmarł 25 lutego 2013. Został pochowany na Cmentarzu Batowickim w Krakowie (kwatera CCCXI-5-31).

Wybrane publikacje

Monografie

• Goethes „Faust” als Übersetzungsvorlage. Rozprawy Habilitacyjne Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 1990.
• Übungstexte zur Methodologie der literarischen Übersetzung. Skrypty Uczelniane UJ, Kraków, 1986.
• Bóg, szatan, człowiek. O „Fauście” J. W. Goethego. Próba interpretacji. Rzeszów, 1993.
• Interpretation – Rezeption – Translation. Aufsätze zur österreichischen Literatur im 20. Jahrhundert, Kraków, 1995.
• Ja liryczne wobec świata. Cztery wieki liryki niemieckojęzycznej, Kraków, 1997.
• Niedoskonała pokuta. O życiu i twórczości Georga Trakla (s. 5–152). Georg Trakl: Śpiew osamotniałego. Przełożył Krzysztof Lipiński (s. 153–438), Kraków, 1998.
• Auf der Suche nach Kakanien. Literarische Streifzüge durch eine versunkene Welt. St. Ingbert, 2000.
• Vademecum tłumacza, Kraków, 2000.
• Mity przekładoznawstwa, Kraków, 2004.

Współredakcja tomów zbiorowych

• Perspektiven der polnischen Germanistik in Sprach- und Literaturwissenschaft. Festschrift für Olga Dobijanka-Witczakowa zum 80. Geburtstag (współred. z Antonim Dębskim), Kraków, 2004
• Grenzgänge und Grenzgänger in der österreichischen Literatur. Beiträge des 15. Österreichisch-Polnischen Germanistentreffens (współpred. z Marią Kłańską, Katarzyną Jaśtal, Agnieszką Palej), Wydawnictwo UJ: Kraków, 2004.

Przekłady

• Polnische Lagerdichtung. Antologia, przekład na język niemiecki, Kraków, 1987.
• Georg Trakl, Wiersze, wybór i przekład na język polski ze wstępem, Kraków, 1993, wydanie drugie rozszerzone, Kraków, 1996.
• Kurt Klinger, Pocałunek. Wiersze, wybór i przekład na język polski, Kraków, 1993.
• Hermann Hesse, Wiersze, wybór i przekład na język polski z posłowiem, Kraków, 1994. [Drugie wydanie wierszy poszerzone o „Sen o wyspie”, Kraków, 1996].
• Novalis, Hymny do nocy, przekład na język polski z posłowiem, Kraków, 1995.
• Krzysztof Dydo, Meister der polnischen Plakatkunst, Bielsko-Biała, 1995.
• Adam Kleczkowski, Germanistyka, anglistyka i skandynawistyka, Kraków, 1948;
• Olga Dobijanka-Witczakowa, Historia katedry germanistyki w Uniwersytecie Jagiellońskim, Kraków, 1964. Przekład na język niemiecki: Zur Geschichte der Germanistik, Anglistik und Skandinavistik in Polen, St. Ingbert, 1995.
• Johann Wolfgang Goethe, Faust, Kraków, 1996.
• „Die Künstler” [Artyści] Friedrich Schillera, w: Koniec wieku (1997), nr 10, s. 89–102.
• „Das Tagebuch” [Dziennik] J. W. Goethego, w: J. W. Goethe: Dobre jest jednak życie, Wrocław, 1999, s. 93–99.
• Auschwitz Gedichte, red. Adam A. Zych, Dorothea Müller-Ott, Oświęcim, 2001, część I: Weg zum Himmel (28 wierszy), część II: Lyrik nach Auschwitz (54 wiersze).
• (wraz z Sabiną Lipińską) Anna Skoczek, Adam Zielinskis literarisches Werk, Kraków, 2001.
• (wraz z Sabiną Lipińską) Sylwester Marynowicz, Menschen und Orte. Zum Schaffen von Adam Zielinski, Kraków, 2001.
• Johann Wolfgang Goethe, Faust, część I i II, w: tenże: Dzieła wybrane, Poznań, 2002, t. II, s. 291–715 wraz z komentarzem i przypisami (s. 724–742).
• Johann Wolfgang Goethe, Dziennik, w: tenże: Dzieła wybrane, Poznań, 2002, t. I.

Scenariusze filmowe

• Objawienie i zagłada, film o życiu i twórczości Georga Trakla, 45 min., 1995 (reż. Andrzej Maj).
• 505 tajemnic. Skarb pruski w Krakowie, film dokumentalny na temat zbiorów Pruskiej Biblioteki Państwowej, 50 min., 1996 (reż. Irena Wollen)

Linki zewnętrzne

• Publikacje Krzysztofa Lipińskiego w katalogu Biblioteki Narodowej