Leon Cymiel
| |
 major
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 lutego 1924 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 lipca 2002 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki |
Oddział GL/AL Konstantego Mastalerza "Starego" |
| Stanowiska |
starszy oficer informacji 8 pułku KBW |
| Odznaczenia | |
| |
Leon Cymiel, właśc. Leon Szymel (ur. 20 lutego 1924[1] w Chełmie, zm. 23 lipca 2002 w Warszawie) – były więzień obozu zagłady SS-Sonderkommando Sobibor. W publikacjach powojennych używał pseudonimu "Dawid"[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Josefa Szymiela, prowadzącego sklep mięsny w Chełmie, którego wspólnikiem był Gustaw Fogiel. Matka nazywała się Lenczyńska. Miał brata Hersza i siostrę Jahowet. Planował rozpocząć naukę w gimnazjum im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie, co pokrzyżował wybuch II wojny światowej[3]. W 1941 trafił z ojcem do obozu pracy w koszarach Wehrmachtu przy ulicy Lubelskiej w Chełmie, gdzie został pomocnikiem zduna, a jego ojciec wykonywał prace stolarskie[4]. W 1943 został wywieziony do obozu w Sobiborze, gdzie zajmował się pracami murarskimi, a także był członkiem Bahnhofskommando, które rozładowywało transporty więźniów przybyłych do obozu śmierci, sprzątało rampę oraz wagony.
Z obozu w Sobiborze uciekł z kolegą, nazywanym "Białym Herszem", który w rzeczywistości był rudy[5]. Po dotarciu pieszo do Chełma ukrywali się u przyjaciela ojca, Franciszka Dżamana, a następnie trafili do oddziału Gwardii Ludowej pod dowództwem Konstantego Mastalerza, "Starego"[6]. Po pewnym czasie "Hersz" trafił do oddziału Edwarda Gronczewskiego – "Przepiórki", a Leon do oddziału zwiadowczo-wywiadowczego kapitana Aleksandra Filuka. Następnie zakończył szlak bojowy w 11 Brygadzie AL, "Wolność"[7].
Okres powojenny[edytuj | edytuj kod]
Cymiel przeżył obóz i do końca życia mieszkał w Polsce. Swoja karierę związał z wojskiem. Był m.in. starszym oficerem informacji[8], a następnie szefem "Informacji 8 pułku" KBW w Łodzi, w stopniu majora[9].
_rekomenduj%C4%85ce_Tomasza_Blatta_do_pracy_w_Urz%C4%99dzie_Bezpiecze%C5%84stwa.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Warszawie
- ↑ Marian Turski (red.), Losy żydowskie, świadectwo żywych, t. I, Warszawa 1996, ISBN 83-902971-5-9.
- ↑ Marek Bem, Sobibór bunt, 2021, ISBN 978-83-65902-40-5.
- ↑ Grzegorz Gałęzia, Krzysztof Białoskórski, Ci, którzy przeżyli, Warszawa: Bellona, 2002.
- ↑ Marek Bem, Powstanie w Sobiborze, Świadectwa ocalonych z niemieckiego obozu zagłady, Radom-Włodawa: Biga-Druk, 2013, ISBN 978-83-937927-0-2.
- ↑ Marek Bem (red.), Sobibór Bunt, Relacje więźniów uciekinierów z niemieckiego obozu zagłady w Sobiborze, 2021, ISBN 978-83-65902-40-5.
- ↑ Marek Bem, Powstanie w Sobiborze, Świadectwa ocalonych z niemieckiego obozu zagłady, Radom-Włodawa: Biga-Druk, 2013, ISBN 978-83-937927-0-2.
- ↑ "Nie ma się czym chwalić", [w:] Biuletyn IPN pamięć.pl, wyd. 1(34) / 2015, Instytut Pamięci Narodowej, 2015.
- ↑ Fundacja Ośrodka KARTA, Relacja Józefa Kosztyły, oficera KBW, t. PL_1001_AW_I_1079, 1993.