Lipowe (roślina)

Lipowe
	; Lipa drobnolistna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	ślazowce
Rodzina	ślazowate
Podrodzina	lipowe
	Nazwa systematyczna
	Tilioideae Arnott
Synonimy
	Tiliaceae Juss. in Gen. Pl.: 289. 4 Aug 1789; nom. cons.;
	Tiliaceae Juss. in Gen. Pl.: 289. 4 Aug 1789; nom. cons.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lipowe (Tilioideae Arnott) – podrodzina roślin w obrębie ślazowatych w jednych systemach klasyfikacyjnych lub samodzielna rodzina lipowate (Tiliaceae) w innych. W zależności od systemu klasyfikacyjnego znacznie zróżnicowana jest wielkość rodziny. Dawniej zaliczano tu nawet 50 rodzajów z 450 gatunkami, które później okazały się należeć do różnych linii rozwojowych w obrębie ślazowatych sensu lato. Współcześnie (np. według Angiosperm Phylogeny Website) należą tu tylko 3 rodzaje z 50 gatunkami. We florze Polski występuje tylko jeden rodzaj należący do tej rodziny – lipa.

Charakterystyka

Drzewa i krzewy. Ogonki liściowe zebrane pierścieniowo z wewnętrznymi pasmami łyka i odwróconymi wiązkami. Ulistnienie nakrzyżległe. Kielich wolny. Prątniczki i pręciki naprzeciw płatków korony. Miejsce naprzeciw działek kielicha wolne. Słupkowie naprzeciw działek kielicha. Liścienie sfałdowane. 41 chromosomów haploidalnych^[2].

Systematyka

Pozycja podrodziny według APweb (2001...) (aktualizowany system APG II)

Takson w randze podrodziny znajduje się w politomii z kilkoma innymi podrodzinami ślazowatych. W stosunku do dawniejszych podziałów (np. system Cronquista z 1981, system Reveala z 1993) APweb wyłącza z rodziny liczne rodzaje w odrębne podrodziny głównie Brownlowioideae i Grewioideae.

ślazowate

	Grewioideae

	Byttnerioideae dawniej w zatwarowatych (Sterculiaceae)

Brownlowioideae dawniej w lipowatych (Tiliaceae) lub jako rodzina Brownlowiaceae

Dombeyoideae dawniej w zatwarowatych Sterculiaceae

Helicteroideae dawniej w zatwarowatych Sterculiaceae

Sterculioideae dawniej w zatwarowatych Sterculiaceae

lipowe (Tilioideae) dawniej jako Tiliaceae

	ślazowe (Malvoideae) dawniej Malvaceae

	wełniakowe (Bombacoideae) dawniej wełniakowate (Bombacaceae)

Podział według APweb (2001...) (aktualizowany system APG II) i GRIN^[3]

rodzaj: Craigia W. W. Sm. & W. E. Evans
rodzaj: Mortoniodendron Standl. & Steyerm.
rodzaj: Tilia L. – lipa

Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Malvanae Takht., rząd ślazowce (Malvales Dumort.), podrząd Tiliineae Rchb., rodzina lipowate (Tiliaceae Juss.)^[4]. Do rodziny w takim ujęciu zaliczanych jest 51 rodzajów.

Podział na rodzaje w ujęciu Reveala według Crescent Bloom^[4]

Ancistrocarpus Oliv.
Apeiba Aubl.
Asterophorum Sprague
Berrya Roxb.
Brownlowia Roxb.
Burretiodendron Rehder
Carpodiptera Griseb.
Christiana DC.
Clappertonia Meisn.
Colona Cav.
Corchoropsis Siebold & Zucc.
Corchorus L. – juta
Craigia W.W.Sm. & W.E.Evans
Desplatsia Bocq.
Dicraspidia Standl.
Diplodiscus Turcz.
Duboscia Bocquet
Eleutherostylis Burret
Entelea R.Br.
Erinocarpus Nimmo ex J.Graham
Glyphaea Hook.f.
Goethalsia Pittier
Grewia L.
Hainania Merr.
Hasseltia Kunth
Hasseltiopsis Sleumer

Heliocarpus L.
Hydrogaster Kuhlm.
Jarandersonia Kosterm.
Luehea Willd.
Lueheopsis Burret
Macrohasseltia L.O.Williams
Microcos L.
Mollia Mart.
Mortoniodendron Standl. & Steyerm.
Neotessmannia Burret
Pentace Hassk.
Pentaplaris L.O.Williams & Standl.
Petenaea Lundell
Pityranthe Thwaites
Pleuranthodendron L.O.Williams
Pseudocorchorus Capuron
Schoutenia Korth.
Sicrea (Pierre) Hallier f.
Sparmannia L.f. – sparmania
Tetralix Griseb.
Tilia L. – lipa
Trichospermum Blume
Triumfetta L.
Vasivaea Baill.
Westphalina A.Robyns & Bamps

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-03-10] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-10] (ang.).
↑ United States Department of Agriculture Agricultural Research Service: Family: Malvaceae Juss.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22]. (ang.).
↑ ^a ^b Crescent Bloom: Tiliaceae. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-02-22]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-03-10] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-10] (ang.).

[grin-3] United States Department of Agriculture Agricultural Research Service: Family: Malvaceae Juss.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22]. (ang.).

[crescent-4] Crescent Bloom: Tiliaceae. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-02-22]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]