Macierz odpowiedzialności
Macierz odpowiedzialności (znana również jako macierz RAM – Responsibility Assignment Matrix, macierz RACI) – opisuje odpowiedzialność członków zespołu za realizację zadań projektu lub procesu biznesowego. Jest szczególnie przydatna w wyjaśnianiu ról i zadań w strukturze organizacji, gdzie uwzględnia się szczegółowy plan działalności oraz przedstawia się powiązania pomiędzy poszczególnymi komórkami[1][2].
RACI jest akronimem wywodzącym się z czterech kluczowych obowiązków występujących podczas realizacji projektu: Responsible, Accountable, Consulted, Informed.
Każda komórka macierzy odpowiedzialności zawiera opis zadania i zasoby potrzebne do jego realizacji.
Kluczowe role[edytuj | edytuj kod]
Responsible
- Osoba odpowiedzialna za wykonanie zadania. Najczęściej rolę tę pełni jedna osoba, np. analityk biznesowy, twórca aplikacji, czy też architekt techniczny.
Accountable
- Osoba nadzorująca, odpowiedzialna za zatwierdzenie zrealizowanych zadań. Jest odpowiedzialna za prawidłowe i dokładne ukończenie zadań. Dla konkretnego produktu rolę tę pełni jedna osoba, dla głównych zadań i całości najczęściej jest to sponsor projektu.
Consulted
- Osoba pełniąca rolę konsultanta. Posiada wiedzę o przedmiocie projektu, zwykle konsultuje i doradza osobie nadzorującej i wykonawcy. Zazwyczaj rolę tę pełni kilka osób, ekspertów z danej dziedziny.
Informed
- Osoba informowana o prowadzonych działaniach, nie ma wpływu na decyzje z nimi związane.
Role powinny zostać określone po zidentyfikowaniu produktów projektu, przed jego uruchomieniem. Realizacja projektu zgodnie z założeniami, w ramach określonego budżetu, jest łatwiejsza gdy osoby zaangażowane w działania wiedzą za jakie zadania odpowiadają.
Tworzenie macierzy[edytuj | edytuj kod]
Wiersze macierzy oznaczają kolejne zadania i działania realizowane w ramach projektu. Kolumny to zasoby potrzebne do realizacji projektu: konkretne osoby lub jednostki organizacyjne. W komórkach wpisujemy rodzaj odpowiedzialności, symbol roli (R, A, C albo I).
Tworzenie macierzy:
- Zidentyfikowanie wszystkich zadań związanych z realizacją projektu. Zamieszczenie listy w pierwszej kolumnie od lewej.
- Zidentyfikowanie wszystkich zasobów zaangażowanych w projekt. Zamieszczenie utworzonej listy w górnej części macierzy.
- Uzupełnienie komórek tabeli określających role, jakie pełni dana jednostka w realizacji konkretnego zadania.
- Zweryfikowanie poprawności macierzy – sprawdzenie, czy każde zadanie posiada wykonawcę i osobę pełniącą rolę zatwierdzającego.
- Sprawdzenie, czy każde zadanie jest weryfikowane przez jedna osobę. Rozwiązanie konfliktowych przydziałów zadań.
- Prezentacja, dyskusja i zgoda na realizację projektu. Wstępnie macierz odpowiedzialności powinna zostać zaakceptowana przed uruchomieniem projektu, po zidentyfikowaniu zadań.
Rozwiązania alternatywne[edytuj | edytuj kod]
Istnieje wiele metod alternatywnych dla macierzy RACI:
RASCI[edytuj | edytuj kod]
Jest to rozszerzona wersja macierzy RACI, rzadziej nazywanej macierzą RASIC, gdzie rola Responsible (odpowiedzialny) została podzielona na role:
Responsible
- Osoba odpowiedzialna za wykonanie zadania zgodnie z wymaganiami
Support
- Osoba wspierająca działanie zespołu, członek zespołu. Zasoby przeznaczone jako wsparcie dla osoby odpowiadającej za wykonanie zadania.
RACI-VS[edytuj | edytuj kod]
Macierz RACI rozszerzona o dwa dodatkowe role uczestników projektu:
Verifier
- Osoba sprawdzająca, czy produkt spełnia kryteria przedstawione w opisie produktu.
Signatory
- Sygnatariusz, osoba zatwierdzająca decyzje sprawdzającego oraz odpowiadająca za przekazanie produktu końcowego, zadania. Osoba odpowiadająca za ukończenie zadania.
RACIO (CAIRO)[edytuj | edytuj kod]
Rozszerzona wersja macierzy RACI, uwzględniająca dodatkową rolę.
Out of the loop (lub Omitted)
- Osoba lub grupa, której celowo nie przydzielono zadania do realizacji. Zasoby, które nie uczestniczą w zadaniu.
DACI[edytuj | edytuj kod]
Inna wersja macierzy, skupiająca się na podejmowaniu decyzji i wyjaśnieniu, kto może rozpocząć ponownie dyskusję.
Driver
- Osoba kierująca całym projektem
Approver
- Osoba lub grupa odpowiadająca za podejmowanie większości decyzji projektowych i odpowiedzialna za ewentualne niepowodzenia
Contributors
- Pracownicy odpowiedzialni za rezultaty
Informed
- Osoby informowane o statusie projektu i podejmowanych decyzjach. Zasoby, na które projekt ma bezpośredni wpływ
Inne warianty RACI[edytuj | edytuj kod]
Istnieje wiele rozwinięć akronimu RACI.
RACI (opis alternatywny)[edytuj | edytuj kod]
Responsible
- Osoba odpowiedzialna za wykonanie zadania. Powinna być jedna osoba odpowiedzialna za zadanie.
Assists
- Osoby pomagające w ukończeniu zadania.
Consulted
- Osoby, których opinie są pożądane. Pomagają w podejmowaniu decyzji.
Informed
- Osoby, które na bieżąco są informowane o postępach.
RACI (podejmowanie decyzji)[edytuj | edytuj kod]
Forma macierzy wykorzystywana do dokumentacji, kto ma uprawnienia do podejmowania decyzji. Jest to forma macierzy, która może być stosowana w małych grupach roboczych.
Recommends
- Osoba odpowiedzialny za rekomendowanie odpowiedzi na decyzję.
Approves
- Osoba zatwierdzająca odpowiedź na decyzję.
Consulted
- Osoby, których opinie są pożądane. Pomagają w podejmowaniu decyzji.
Informed
- Osoby, które na bieżąco są informowane o postępach.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- M. Trocki, B. Grucza, K. Ogonek: Zarządzanie projektami. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2003.
- J. Phillips: Zarządzanie projektami IT. Gliwice: Helion, 2011.