Matylda Chorzelska
Matylda Chorzelska (ur. 23 marca 1892[1] w Częstochowie, zm. w październiku 1943 w Wilnie) – polska działaczka niepodległościowa, żołnierz Ochotniczej Legii Kobiet w czasie wojny polsko-bolszewickiej, farmaceutka, wykładowca Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, w latach 1938–1939 zastępca senatora z województwa wileńskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Była córką Ludwika i Teodozji z Borzęckich. Po maturze była pomocnikiem w aptece Franciszka Nowaka w Częstochowie. W latach przedwojennych, a także w czasie wojny uczestniczyła w działalności organizacji niepodległościowych, m.in. podczas pobytu w Kijowie. W Częstochowie działała w organizacjach kobiecych na rzecz pomocy legionistom[2]. Należała do Polskiej Organizacji Wojskowej, a w czasie wojny polsko-bolszewickiej jako plutonowa służyła w Ochotniczej Legii Kobiet.
Studia rozpoczęła w latach wojennych na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, a po wojnie kontynuowała je w Wilnie. W 1923 uzyskała dyplom magistra farmacji, znajdując się w gronie pierwszych absolwentów tego kierunku na wileńskim uniwersytecie. 30 lipca 1924 uzyskała stopień doktora na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu w Nancy na podstawie rozprawy Nouvelles methodes de dosage du potassium et le de l’acide tertiriqua[3]. Była pierwszą kobietą na Wydziale Lekarskim USB, która uzyskała stopień naukowy doktora. Od 15 września 1923 r. do 31 sierpnia 1937 r. pracowała jako starszy asystent w Zakładzie Chemii Farmakologicznej, następnie ze względu na zły stan zdrowia przeszła na emeryturę. Ogłosiła kilkanaście prac naukowych, była m.in. współautorką podręcznika Analiza i preparatyka farmaceutyczna (Warszawa 1934, z Adamem Filemonowiczem). Za pracę Własności chłonne niektórych gatunków ziemi względem gazów trujących otrzymała w marcu 1935 nagrodę Senatu Uniwersytetu Stefana Batorego z Funduszu im. Józefa Piłsudskiego[4].
W okresie międzywojennym angażowała się również w działalność społeczną, w 1929 została wybrana na stanowisko wiceprezesa Związku Legionistek Polskich. W listopadzie 1938 roku wybrano ją zastępcą senatora z województwa wileńskiego (w czasie krótkiej, przerwanej wybuchem wojny kadencji Senatu w parlamencie nie zasiadła).
Zmarła w Wilnie w październiku 1943 roku z przyczyn naturalnych.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Złoty Krzyż Zasługi (10 marca 1939)[5]
- Medal Niepodległości 9 listopada 1931)[6]
- Srebrny Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)[7]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W archiwaliach i literaturze podawane są także daty roczne urodzenia: 1888, 1893, 1897. Data 1892 pochodzi z odręcznego życiorysu. Por. Karol Siemaszko, Matylda Chorzelska (1892–1943). Farmaceutka, żołnierka, zastępca senatora, „Przegląd Sejmowy”, nr 4/2019, s. 187. J. B. Gliński podaje rok urodzenia: 1897 i wiek w chwili śmierci 45 lat (Jan Bohdan Gliński, Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów ofiar drugiej wojny światowej, tom 5, Warszawa 2012, s. 41).
- ↑ „Goniec Częstochowski”, nr 260, 15 listopada 1916, s. 2–3; „Goniec Częstochowski”, nr 147, 1 lipca 1917, s. 5.
- ↑ Karol Siemaszko, Matylda Chorzelska (1892–1943). Farmaceutka, żołnierka, zastępca senatora, „Przegląd Sejmowy”, nr 4/2019, s. 188.
- ↑ „Wieczorny Kurjer Grodzieński”, nr 82, 24 marca 1935, s. 5.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 59, poz. 110 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 470 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Karol Siemaszko, Matylda Chorzelska (1892–1943). Farmaceutka, żołnierka, zastępca senatora, „Przegląd Sejmowy”, nr 4/2019, s. 187–193.
- Jan Bohdan Gliński, Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów ofiar drugiej wojny światowej, tom 5, Warszawa 2012, s. 41.