Metro w Baku

Metro w Baku
	metro
	; Pociąg serii 81 na stacji Avtovağzal
Państwo	Azerbejdżan
Lokalizacja	Baku
Operator	Bakı Metropoliteni
Liczba linii	3
Lata funkcjonowania	od 1967
Dzienna; liczba pasażerów	500–700 tys. (2013)
	Infrastruktura
	; Bakijskie metro w kwietniu 2021 r.
Długość sieci	ponad 35 km
Rozstaw szyn	1520 mm
Napięcie zasilania	825 V DC
Liczba stacji	24 pasażerskie; 1 techniczna
Liczba zajezdni	1
	Tabor
Liczba pojazdów	330
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 10 kwi 2021, była oparta na tej wersji.

Metro w Baku (azer. Bakı Metropoliteni) – system metra w Baku, stolicy Azerbejdżanu. Jest to jedyny system kolei podziemnej w tym kraju. Został on uruchomiony w 1967 i składa się z trzech linii o łącznej długości ponad 35 km, na których zlokalizowane są 24 stacje pasażerskie. Ponadto w systemie pracuje jedna stacja techniczna.

Historia

W latach 30. XX w. pojawiły się pierwsze plany budowy metra w Baku, ale decyzję o jej rozpoczęciu podjęto dopiero w latach 40. Pierwsze prace ruszyły w 1951, ale przerwano je dwa lata później ze względów finansowych oraz trudnych warunków hydrogeologicznych^[2].

W 1960 budowa została wznowiona, jednak w związku z rozwojem miasta zmienione zostały przebiegi linii oraz kolejność budowy odcinków. Z uwagi na położenie Baku porzucono charakterystyczny dla systemów metra w miastach byłego ZSRR układ trójkątny z trzema przecinającymi się liniami. Obrano wariant z dwoma liniami eliptycznymi krzyżującymi się przy dworcu kolejowym. Ponadto uproszczona została konstrukcja stacji przesiadkowej, dla której przyjęto założenie, że pociągi obydwu linii będą korzystać z jednego peronu^[2].

6 listopada 1967, w 50. rocznicę rewolucji październikowej, jako piąty system kolei podziemnej w ZSRR po Moskwie, Leningradzie, Kijowie i Tbilisi, zostało uruchomione metro w Baku. Pierwszy odcinek czerwonej linii 1 liczył 6,5 km i składał się z 5 stacji. Rok później natomiast uruchomiony został 2,2-kilometrowy odcinek będący zaczątkiem zielonej linii 2, który kończył się na planowanej stacji przesiadkowej 28 Aprel będącej wówczas stacją wspólną obydwu nitek^[2]. W 1979 otwarto stację techniczną Elektrodepo, a do 1989^[4] linie były wydłużane etapami^[2].

Po rozpadzie ZSRR sytuacja polityczna Azerbejdżanu stała się niepewna i panował w nim kryzys ekonomiczny, w związku z czym, mimo trwających prac nad kolejnymi odcinkami, przerwano rozbudowę bakijskiego metra i nastąpiła dłuższa przerwa w rozwoju systemu. W 1993 stację przesiadkową^[2], której nazwę zmieniono rok wcześniej na 28 May^[4], rozbudowano o osobny peron dla linii 2 tworząc stację Cəfər Cabbarlı, co pozwoliło połączyć obydwa fragmenty tej nitki. Rok później miały miejsce dwa zamachy, w których zginęło 27 osób, a 107 zostało rannych. W 1995 natomiast doszło do pożaru pociągu w tunelu. W wypadku śmierć poniosło 289 pasażerów, zaś 265 było rannych. Za jego przyczynę oficjalnie uznano usterkę elektryczną, ale nie wykluczono możliwości sabotażu. Następne powiększenie systemu metra w Baku miało miejsce w 2002, kiedy to rozpoczęto eksploatację stacji Həzi Aslanov wybudowanej przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej. W 2008 ponownie rozbudowano przesiadkową stację linii 2^[2], a do 2011 otwierano kolejne stacje tej linii^[4]. System miał wówczas długość 34,6 km^[2].

19 kwietnia 2016 uruchomiona została fioletowa linia 3 bakijskiego metra. Jej uroczystego otwarcia dokonał prezydent kraju İlham Əliyev^[3]. Po tej rozbudowie system osiągnął długość ponad 35 km^[5].

W lutym 2018 podpisana została umowę z rosyjskim przedsiębiorstwem Mietrowagonmasz na dostawę 2 sztuk 5-członowych pociągów^[6].

31 marca 2020 ze względu na pandemię COVID-19 metro zostało tymczasowo zamknięte^[7].

Chronologia

Data	Linia	Odcinek lub stacja
6 listopada 1967	1	Bakı Soveti – Nəriman Nərimanov	^[4]
22 lutego 1968	2	Şaumyan – 28 Aprel	^[4]
5 maja 1970	1	Nəriman Nərimanov – Ulduz	^[4]
6 listopada 1972	1	Ulduz – Neftçilər	^[4]
31 grudnia 1976	2	28 Aprel – Nizami	^[4]
28 marca 1979	1	Elektrodepo (stacja techniczna)	^[4]
31 grudnia 1985	2	Nizami – Memar Əcəmi	^[4]
28 kwietnia 1989	1	Neftçilər – Əhmədli	^[4]
27 grudnia 1993	2	Cəfər Cabbarlı	^[4]
10 grudnia 2002	1	Əhmədli – Həzi Aslanov	^[4]
9 października 2008	2	Memar Əcəmi – Nəsimi	^[4]
30 grudnia 2009		Nəsimi – Azadlıq prospekti	^[4]
29 sierpnia 2011		Azadlıq prospekti – Dərnəgül	^[4]
19 kwietnia 2016	3	Memar Əcəmi-2 – Avtovağzal	^[3]

Zmiany nazw

Data zmiany	Stara nazwa	Nowa nazwa
11 maja 1990	Şaumyan	Xətai	^[4]
9 kwietnia 1992	26 Bakı komissarı	Sahil	^[4]
9 kwietnia 1992	28 Aprel	28 May	^[4]
27 kwietnia 1992	Avrora	Qara Qarayev	^[4]
27 kwietnia 1992	XI Qızıl Ordu	20 Yanvar	^[4]
1 stycznia 1993	Elektrodepo	Bakmil	^[4]
25 kwietnia 2008	Bakı Soveti	İçərişəhər	^[4]
30 grudnia 2011	Məşədi Əzizbəyov	Koroğlu	^[4]

Plany

Plik:Bakı Metropoliteni konseptual inkişaf sxemi.jpg

Schemat planowanego układu linii

Do 2030 planowane jest wydłużenie fioletowej linii 3 i zamknięcie w okrąg zielonej linii 2, a ponadto wybudowanie dwóch kolejnych linii – żółtej i niebieskiej^[3]. Wówczas system ma składać się łącznie z 76 stacji i 5 linii o długości 119 km^[5].

Linie

Linia	Trasa	Data otwarcia	Liczba stacji
1	İçərişəhər ↔ Həzi Aslanov	6 listopada 1967	12	^[4]
2	Xətai ↔ Dərnəgül	22 lutego 1968	10	^[4]
3	Avtovağzal ↔ Memar Əcəmi-2	19 kwietnia 2016	2	^[3]

Interaktywna mapa

Przypisy

↑ Bakı Metropoliteni: About „Baku Metropolitan” CJSC. metro.gov.az. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-26)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Witold Urbanowicz. Metro na Kaukazie – Baku. „Rynek Kolejowy”. 10/2013, s. 84-86. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Baku inaugurates third metro line. railwaygazette.com, 2016-04-19. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-26)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z Bakı Metropoliteni: Tarix. metro.gov.az. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-28)]. (azer.).
↑ ^a ^b Aynur Karimova: Long-awaited subway stations open. azernews.az, 2016-04-19. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-26)]. (ang.).
↑ Metrowagonmash dostarczy nowe składy metra dla Baku. infotram.pl, 2018-02-23. [dostęp 2018-02-26].
↑ Metro w Baku zamknięte do 20 kwietnia [online], infotram.pl [dostęp 2020-04-27] (pol.).

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona metra w Baku (azer.) (ang.) (ros.)
Metro w Baku w serwisie urbanrail.net (ang.)
Schemat linii metra w Baku z zaznaczonym układem torów (stan na dzień 16 grudnia 2012 roku) (ros.)

Szablon:Sieci metra na świecie

[MB-O_nas-1] Bakı Metropoliteni: About „Baku Metropolitan” CJSC. metro.gov.az. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-26)]. (ang.).

[RK_10/2013-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Witold Urbanowicz. Metro na Kaukazie – Baku. „Rynek Kolejowy”. 10/2013, s. 84-86. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).

[RG-2016-04-19-3] Baku inaugurates third metro line. railwaygazette.com, 2016-04-19. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-26)]. (ang.).

[MB-Historia-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z Bakı Metropoliteni: Tarix. metro.gov.az. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-28)]. (azer.).

[AN-95407-5] Aynur Karimova: Long-awaited subway stations open. azernews.az, 2016-04-19. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-26)]. (ang.).

[IR-102962-6] Metrowagonmash dostarczy nowe składy metra dla Baku. infotram.pl, 2018-02-23. [dostęp 2018-02-26].

[7] Metro w Baku zamknięte do 20 kwietnia [online], infotram.pl [dostęp 2020-04-27] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Linia 1	İçərişəhər Sahil 28 May Gənclik Nəriman Nərimanov (bocznica: Bakmil) Ulduz Koroğlu Qara Qarayev Neftçilər Xalqlar Dostluğu Əhmədli Həzi Aslanov
Linia 2	Dərnəgül Azadlıq prospekti Nəsimi Memar Əcəmi 20 Yanvar İnşaatçılar Elmlər Akademiyası Nizami odc. autonomiczny Cəfər Cabbarlı Xətai Ağ Şəhər (w budowie) Azərneftyağ (planowana) Nobel prospekti (planowana) Məhəmməd Hadi (planowana) Köhnə Günəşli (planowana) Yeni Günəşli (planowana)
Linia 3	Avtovağzal Memar Əcəmi-2 8 Noyabr Cəlil Məmmədquluzadə (w budowie)
Stacje techniczno-postojowe	Nəriman Nərimanov Dərnəgül (planowana) Xocasən (planowana)