Mieczysław Oxner
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód, zajęcie |
zoolog, oceanograf |
Mieczysław Oxner (ur. 31 grudnia 1879 w Rudzie Guzowskiej, zm. 4 lipca 1944 w Auschwitz-Birkenau) – polski oceanograf, zoolog.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie żydowskiego przemysłowca i posiadacza ziemskiego Karola Oxnera i Leonilli z domu Nowak. Po ukończeniu w 1899 rządowej szkoły średniej w Warszawie został zmuszony do kontynuowania nauki zagranicą, było to związane z uczestnictwem w tajnej organizacji patriotycznej[1]. Do 1902 przebywał w Berlinie, gdzie studiował medycynę i nauki przyrodnicze pod kierunkiem prof. Franza Eilharda Schulzego. Ponieważ również tam angażował się w działalność niepodległościową toteż w 1902 wydalono go z uczelni i nakazano opuszczenie Cesarstwa Niemieckiego, wyjechał do Zurychu, gdzie studiował zoologię na Wydziale Pedagogicznym tamtejszego uniwersytetu. Prowadził badania naukowe nad rozwojem, rozmieszczeniem i regeneracją gruczołów białkowych w nabłonku skóry ryb morskich, przebywał w stacjach naukowych w Roseoff i Villefranche. W listopadzie 1905 przedstawił rozprawę „Ueber die Kolbenzellen in der Epidermis der Fische, ihre Form, Verteilung, Entstehung und Bedeutung”[2] i na jej podstawie uzyskał stopień doktora filozofii w dziedzinie zoologii. Następnie wyjechał do Paryża, gdzie studiował w Collège de France fizjologię zwierząt, a także pracował w laboratorium zoologicznym na Sorbonie. W kwietniu 1907 wyjechał do Monako, gdzie otrzymał etat w Muzeum Oceanograficznym. Początkowo był sekretarzem i preparatorem, po trzech latach awansował na asystenta, a w 1928 otrzymał stanowisko wicedyrektora muzealnego laboratorium chemicznego. Specjalizował się w budowie wielkich akwariów miejskich i aklimatyzacji zwierząt w nich żyjących, opiekował się i stale rozbudowywał wielkie Akwarium Muzeum Oceanograficznego. Opracował własną metodę analizy chemicznej wody morskiej, a także sposoby zwalczania chorób ryb akwariowych. Posiadał szeroką wiedzę w zakresie biologii ryb morskich oraz robaków z rodziny wstężnic (Nemertini). W połowie lat 30. został polskim konsulem honorowym w Monako. Po wybuchu II wojny światowej udzielał wsparcia rodakom, których działania zbrojne zastały w Monako i na terenach sąsiadujących. Nawiązał współpracę z komisją epidemiologiczną Ligi Narodów i organizacjami naukowymi działającymi w zachodniej Europie. 1 maja 1944 został uprowadzony przez hitlerowców z własnego mieszkania i uwięziony w Nicei, a następnie 3 czerwca został umieszczony w obozie przejściowym w Drancy, skąd 30 czerwca został przetransportowany razem z ludnością żydowską do obozu w Auschwitz, gdzie prawdopodobnie natychmiast po dotarciu na miejsce zginął w komorze gazowej.
Dorobek naukowy
[edytuj | edytuj kod]Dorobek naukowy Mieczysława Oxnera obejmuje ponad pięćdziesiąt prac naukowych na tematy związane z systematyką i regeneracją wstężnic. Piętnaście prac napisał wspólnie z Józefem Nusbaumem-Hilarowiczem, którego poznał w 1909. Przebywając na stałe poza granicami ojczyzny zabiegał o stworzenie w Polsce morskiej stacji biologicznej współpracującej z muzeum w Monako.
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Korony Włoch;
- Order Korony Belgijskiej;
- Order Św. Karola (Monako);
- Order Świętego Jakuba od Miecza (Portugalia);
- Legia Honorowa;
- Order Odrodzenia Polski (1928).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Marian Kałuski, Śladami Polaków po świecie, Polacy w Monako, Przegląd Australijski 2011.
- ↑ Mieczysław Oxner , Ueber die Kolbenzellen in der Epidermis der Fische, ihre Form, Verteilung, Entstehung und Bedeutung, Jena: G. Fischer, 1905 .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Gabriel Brzęk, Straty wśród zoologów polskich w następstwie II wojny światowej, „Analecta. Studia i materiały z dziejów nauki” 6/2 (12) (1997) s. 187–188.
- Stanisław Feliksiak: Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 406. ISBN 83-01-00656-0.
- Absolwenci i studenci Collège de France
- Absolwenci i studenci Uniwersytetu w Zurychu
- Ludzie związani z Monako
- Ludzie związani z Żyrardowem
- Polscy oceanografowie
- Polscy zoolodzy
- Polacy – Oficerowie Legii Honorowej
- Polacy odznaczeni Orderem Świętego Karola (Monako)
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Włoch
- Polacy odznaczeni Orderem Korony (Belgia)
- Odznaczeni Orderem Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Polscy Żydzi
- Więźniowie obozu w Drancy
- Więźniowie KL Auschwitz
- Ofiary Zagłady Żydów
- Urodzeni w 1879
- Zmarli w 1944