Mniszka białorzytna
| Lonchura striata[1] | |||
| (Linnaeus, 1766) | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
mniszka białorzytna | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Mniszka białorzytna[3] (Lonchura striata) – gatunek małego ptaka z rodziny astryldowatych (Estrildidae), podrodziny mniszek (Lonchurinae). Występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji. Nie jest zagrożony wyginięciem. Udomowione mniszki białorzytne znane są jako mewki japońskie.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy gatunek opisał Karol Linneusz w 1766 na podstawie holotypu ze Sri Lanki (błędnie wskazał lokalizację jako Reunion). Nowemu gatunkowi nadał nazwę Loxia striata[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza mniszkę białorzytną w rodzaju Lonchura. Wyróżnia 6 podgatunków[5]. Ptaki z Tajwanu bywały wydzielane do podgatunku L. s. phaethontoptila, jednak zdają się nie różnić zbytnio od przedstawicieli L. s. swinhoei. Proponowany podgatunek L. s. explita uznawany jest za tożsamy z L. s. subsquamicollis[4].
Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
IOC wyróżnia następujące podgatunki[5]:
- mniszka kreskowana[3] (L. s. acuticauda) (Hodgson, 1836) – północne Indie (na wschód od Uttarakhandu), południowy Nepal po Bangladesz, Arunachal Pradesh, Mjanmę (z wyjątkiem jej południowej części), północno-zachodnią Tajlandię, północny Laos i północno-zachodni Wietnam[4]
- mniszka białorzytna[3] (L. s. striata) (Linnaeus, 1766) – zachodnie i północno-wschodnie Indie i Sri Lanka[4]
- L. s. fumigata (Walden, 1873) – Andamany[4]
- L. s. semistriata (Hume, 1874) – Nikobary[4]
- L. s. subsquamicollis (Baker, ECS, 1925) – południowa Mjanma, Tajlandia (poza północnym zachodem kraju), centralny i południowy Laos, Wietnam i Kambodża na południe po Singapur, Sumatrę i wyspę Bangka[4], północno-wschodni Wietnam, Hajnan i Tajwan[4]
- L. s. swinhoei (Cabanis, 1882) – południowe i południowo-wschodnie Chiny (na wschód od Junnanu)
Mniszki białorzytne introdukowano do Japonii[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi 11–12 cm, masa ciała 9,5–13 g[4]. Górna szczęka ciemnoszara, żuchwa srebrzysta. Pióra u nasady dzioba i gardło są niemal czarne. Pozostałe części ciała porastają głównie pióra czekoladowobrązowe, jedynie pierś i brzuch są pokryte brudnobiało-czekoladowym łuskowatym wzorem. Sterówki czarnobrązowe[6].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Środowiskiem życia mniszek białorzytnych są między innymi suche obszary trawiaste lub porośnięte krzewami, skraje lasów, zarośnięte przecinki, zakrzewienia i plantacje[4] Odnotowywane były od poziomu morza do 2000 m n.p.m.[7] Żywią się nasionami, głównie ryżu i innych traw, w tym Eragrostis i bambusów[4]. Pospolicie występują na nizinnych obszarach z uprawami ryżu, gdzie gniazdują również w bliskości siedlisk ludzkich[7].
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
Sezon lęgowy jest długi, w Indiach i Tajlandii trwa niemal cały rok (głównie od lutego do września), podobnie na Półwyspie Malajskim, gdzie okres lęgowy trwa głównie od czerwca do sierpnia[4]. W niewoli zniesienie liczy 1–8 jaj; w jednym z badań średnie zniesienie wyniosło 5,3 jaja[8]. Oboje rodzice sprawują opiekę nad potomstwem[7].
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje mniszkę białorzytną za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2020)[9]. Trend liczebności populacji uznaje się za stabilny[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lonchura striata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Lonchura striata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Lonchurinae Steiner, 1960 (1847) - mniszki (wersja: 2020-03-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-01].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Payne, R: White-rumped Munia (Lonchura striata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2010. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-08)].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-01]. (ang.).
- ↑ The Society (Bengalese) Finch. Finch Information Center. [dostęp 2017-03-04].
- ↑ a b c Michael L. Avery. Diet and breeding seasonality among a population of sharp-tailed munias, Lonchura striata, in Malaysia. „The Auk”. 97, 1980.
- ↑ Ronald M. Coleman, Robin D. Whittall. Variation in egg weight in the Bengalese finch (Lonchura striata var. domestica). „Canadian Journal of Zoology”. 68, s. 272–275, 1990.
- ↑ White-rumped Munia Lonchura striata. BirdLife International. [dostęp 2020-12-01].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).