Modraczek zwyczajny
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| Tarsiger cyanurus[1] | |
| (Pallas, 1773) | |
.jpg) Samiec | |
 Samica | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
modraczek zwyczajny |
| Synonimy | |
| |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 Zasięg występowania wraz z modraczkiem himalajskim uznawanym obecnie za osobny gatunek w sezonie lęgowym występuje przez cały rok zimowiska | |
Modraczek zwyczajny, modraczek[4] (Tarsiger cyanurus) – gatunek małego ptaka z rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae).
- Zasięg występowania
- Modraczki w sezonie lęgowym zamieszkują obszar od Finlandii, północno-zachodniej Rosji i Uralu po Kamczatkę i dalej na południe po Mongolię, Japonię i północno-wschodnie Chiny. Zimują w południowej i południowo-wschodniej Azji[2]. W Polsce stwierdzony 8 razy (stan na koniec 2017)[5], z czego większość stwierdzeń dotyczy ptaków schwytanych podczas akcji obrączkowania, jedno – martwego ptaka znalezionego w Jastarni w październiku 2010[6]. Pod koniec 2020 roku stwierdzono pojedynczego samca zimującego w Sieradzu[7].
- Systematyka
- Gatunek monotypowy[8]. Do niedawna za podgatunek modraczka zwyczajnego uznawano modraczka himalajskiego (Tarsiger rufilatus) występującego od Himalajów po południowe i środkowe Chiny[2], uzyskał on jednak status odrębnego gatunku[4][8]. Taksony te różnią się od siebie upierzeniem i wokalizacją[2], a ich odrębność potwierdziły badania genetyczne[9].
- Morfologia
- Długość ciała wynosi 13–15 cm[2], rozpiętość skrzydeł: 22–24 cm[10], masa ciała 10–18 g[2]. Sylwetka podobna do rudzika. Występuje dymorfizm płciowy w upierzeniu. U ptaków obu płci widoczne są rdzawe boki ciała, szaroniebieskie z wierzchu sterówki i białe gardło. U samca w sezonie lęgowym głowa, wierzch ciała i kuper są szaroniebieskie; u samicy te obszary ciała są szarobrązowe. W szacie spoczynkowej samiec płowieje i przypomina samicę[6].
- Ekologia i zachowanie
- Modraczki gniazdują w lasach iglastych, preferują naturalne, stare i wilgotne lasy świerkowe z obecnymi porostami, często na obszarze górzystym. Zimują w gęstych zaroślach złożonych z liściastych krzewów, preferują wzgórza i okolice górskich szczytów; obserwowane są także przy drogach. Pożywieniem modraczków są bezkręgowce, głównie owady, a poza sezonem lęgowym także i owoce. Biologia gatunku słabo poznana[6]. W Rosji okres lęgowy trwa od maja do sierpnia[11]. Swoje gniazda modraczki budują nisko nad ziemią lub na ziemi, w półotwartej dziupli, między korzeniami drzew[6], pod zwalonym konarem albo w dziurze w skarpie. Mają one formę kubeczka z trawy, mchu, paproci, gałązek i korzeni; wyściółkę stanowią włosy, pióra, delikatne trawy, a niekiedy i igły sosnowe. Zniesienie liczy od 3 do 7 jaj[11].
- Status i ochrona
- Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje modraczka zwyczajnego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)[3]. Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[12].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tarsiger cyanurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c d e f Collar, N. & de Juana, E.: Orange-flanked Bush-robin (Tarsiger cyanurus). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (27 października 2016)].
- ↑ a b Tarsiger cyanurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saxicolinae Vigors, 1825 - kląskawki (wersja: 2019-10-12). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-19].
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 34. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2017. „Ornis Polonica”. 59, s. 119–153, 2018.
- ↑ a b c d Dominik Marchowski: Ptaki Polski. Kompletna lista 450 stwierdzonych gatunków. Wyd. 1. Warszawa: SBM, 2015, s. 399. ISBN 978-83-7845-983-5.
- ↑ Dariusz Piekarczyk: Unikalnego modraczka spotkać można w Sieradzu. sieradz.naszemiasto.pl, 28 grudnia 2020.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Chats, Old World flycatchers (ang.). IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-19].
- ↑ Site Luo et al. Deep phylogeographic divergence of a migratory passerine in Sino-Himalayan and Siberian forests: the Red-flanked Bluetail (Tarsiger cyanurus) complex. „Ecology and Evolution”. 4 (7), s. 977–986, 2014. DOI: 10.1002/ece3.967. PMCID: PMC3997315 (ang.).
- ↑ Paul Sterry, Andrew Cleve, Andy Clements, Peter Godfellow: Ptaki Europy: przewodnik. Warszawa: Świat Książki, 2007. ISBN 978-83-247-0818-5.
- ↑ a b Ashpole, J., Burfield, I., Ieronymidou, C., Pople, R., Wheatley, H. & Wright, L: Tarsiger cyanurus -- (Pallas, 1773). BirdLife International, 31 marca 2013. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-10)].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i materiały multimedialne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-06-19].