Monareczka czarnosterna
| Symposiachrus verticalis[1] | |||
| (P.L. Sclater, 1877) | |||
 Ilustracja dołączona do pierwszego opisu | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
monareczka czarnosterna | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Monareczka czarnosterna[4], monarka czarnosterna[5] (Symposiachrus verticalis) – gatunek małego ptaka z rodziny monarek (Monarchidae). Jest endemitem Archipelagu Bismarcka należącego do Papui-Nowej Gwinei. Jego naturalnym środowiskiem są subtropikalne lub tropikalne wilgotne lasy nizinne i górskie.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisał Philip Lutley Sclater, nadając mu binominalną nazwę Monarcha verticalis. Opis ukazał się w 1877 roku w czasopiśmie „Proceedings of the Zoological Society of London”, do opisu dołączona była tablica barwna. Autor wskazał jako miejsce typowe wyspę Duke of York Island[2][6]. W 2009 roku gatunek został przeniesiony z rodzaju Monarcha do Symposiachrus[7].
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
Zazwyczaj wyróżnia się dwa podgatunki S. verticalis[4][8][9]:
- S. v. ateralbus (Salomonsen, 1964) – monareczka żałobna[4]
- S. v. verticalis (P.L. Sclater, 1877) – monareczka czarnosterna[4]
Niektórzy autorzy uznają oba podgatunki za odrębne gatunki, takie ujęcie systematyczne przyjęto m.in. na wykorzystywanej przez IUCN liście ptaków świata opracowywanej przy współpracy BirdLife International z autorami Handbook of the Birds of the World[10].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Głowa z czarną maską i szyją. Grzbiet i skrzydła czarne z dużą białą plamą na skrzydle. Spód biały, ogon czarny[11].
Długość ciała: podgatunek nominatywny 15–16 cm; podgatunek ateralbus 16–17,5 cm[8].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Monareczka czarnosterna występuje na Archipelagu Bismarcka należącym do Papui-Nowej Gwinei[3]. Wyraźnie preferuje lasy pierwotne, rzadziej występuje w lasach wtórnych. Często spotykana w bambusowych zaroślach[11]. Nie migruje[3]. Zasięg występowania (EOO – Extent of occurence) obejmuje teren 161 tys. km²[12].
Poszczególne podgatunki zamieszkują[8][9]:
- S. v. ateralbus – wyspa Djaul
- S. v. verticalis – wyspy Nowy Hanower, Nowa Irlandia, Duke of York Islands, Umboi, Nowa Brytania
Status i zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) monareczka czarnosterna i monareczka żałobna od 2016 roku klasyfikowane są jako osobne gatunki. Monareczka czarnosterna została zaliczona do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski). Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za prawdopodobnie stabilny[3]. Gatunek ten ma bardzo duży zasięg, a zatem nie zbliża się do progu zagrożenia na podstawie kryterium wielkości zasięgu. Wielkość populacji nie została określona ilościowo, ale nie uważa się, że zbliża się do progu zagrożenia zgodnie z kryterium wielkości populacji[12]. Monareczka żałobna zaliczana jest do kategorii NT (ang. Near Threatened – bliski zagrożenia). W 1990 roku ptak ten opisywany był jako rzadki, ale lokalnie pospolity. Trend liczebności tej niewielkiej populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na utratę i degradację siedlisk leśnych[13][14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Symposiachrus verticalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d D. Lepage, Black-tailed Monarch Symposiachrus verticalis, [w:] Avibase [online] [dostęp 2023-07-07] (ang.).
- ↑ a b c d Symposiachrus verticalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Monarchidae Bonaparte, 1854 – monarki – Monarchs (wersja: 2022-08-28). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-07-07].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 332, 1999.
- ↑ P.L. Sclater. On the Birds collected by Mr. George Brown, C.M.Z.S., on Duke-of-York Island, and on the adjoining parts of New Ireland and New Britain. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1, s. 99–100 + pl. XIV fig. 1, 1877. (ang.).
- ↑ IOC Bird List v2.0. 2009. [dostęp 2016-10-28]. (ang.).
- ↑ a b c P. Clement, J. del Hoyo, D.A. Christie & N. Collar: Black-tailed Monarch (Symposiachrus verticalis), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-07-07]. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-07-07]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-07-04].
- ↑ a b Black-tailed Monarch Symposiachrus verticalis, [w:] eBird [online], Cornell Lab of Ornithology [dostęp 2023-07-01] (ang.).
- ↑ a b Species factsheet: Symposiachrus verticalis [online], BirdLife International [dostęp 2023-07-01] (ang.).
- ↑ Species factsheet: Symposiachrus ateralbus [online], BirdLife International [dostęp 2023-12-15] (ang.).
- ↑ Symposiachrus ateralbus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2023-12-15] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia monareczki czarnosternej. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).