Mormi złocisty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mormi złocisty
Catopuma temminckii
(Vigors & Horsfield, 1827)[1]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Rodzina

kotowate

Rodzaj

mormi

Gatunek

mormi złocisty

Podgatunki
  • C. t. temminckii (Vigors & Horsfield, 1827)[1]
  • C. t. moormensis (Hodgson, 1831)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[13]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Mormi złocisty[14], mormi[15][a], kot złoty azjatycki[15], azjatycki kot złocisty (Catopuma temminckii) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae). W niewoli może żyć do 20 lat, ale średnia długość życia na wolności jest prawdopodobnie dużo krótsza.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 1827 roku brytyjscy zoolodzy Nicholas Aylward Vigors i Thomas Horsfield nadając mu nazwę Felis temminckii[1]. Holotyp pochodził z Sumatry, w Indonezji[16].

C. temminckii czasami obejmuje C. badia jako podgatunek, ale analiza genetyczna wykazuje, że lepiej jest uważać te dwa gatunki za odrębne[17]. Ostatnie oceny wspierają podział na dwa podgatunki[18][17], ale zwykle rozpoznawany jest trzeci (tristis)[16]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunków[17].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Mormi złocisty występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku[17]:

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 66,2–105 cm, długość ogona 42,5–57,5 cm; masa ciała samic 8,5 kg, samców 12–15,7 kg[21]. Podczas gdy futro jest głównie rudoczerwone lub złotobrązowe, mogą także występować warianty czarno lub szaro ubarwione. Zwykle futro jest w paski, z wyjątkiem miejsc na spodzie ciała, i bardzo słabymi plamami na reszcie futra. Jednakże w Chinach występuje odmiana barwna o cętkach podobnych do lamparcich. Futro w cętki jest cechą recesywną, kiedy cętki i paski kota krzyżują się, młode mają futro w paski.

Zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Mormi prowadzi głównie naziemny tryb życia, chociaż dobrze się wspina po drzewach. Jest gatunkiem słabo poznanym. Większość jego zachowań jest znana z obserwacji w ogrodach zoologicznych. Mormi komunikują się przez syczenia, miauknięcia, mruczenia i warknięcia. Inne metody komunikowania zaobserwowane u więzionych mormi obejmują sygnały zapachowe. Woli siedliska leśne urozmaicone skalistymi obszarami i tropikalnymi lasami deszczowymi od czasu do czasu występuje na bardziej otwartym terenie. Zasiedla tereny na różnych wysokościach, od nizin do 3000 metrów n.p.m. w Himalajach.

Zwyczaje polowania[edytuj | edytuj kod]

Kot złoty azjatycki trzymający mięso w pysku

Mormi woli polować na ziemi, ale czasami się wspina na drzewa. Jest znany z polowania na ptaki, jaszczurki, gryzonie, inne małe ssaki i – sporadycznie – małe, młode jeleniowate.

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Wszystko, co wiemy o rozmnażaniu pochodzi z obserwacji w niewoli. Dojrzałość płciową osiąga pomiędzy 18–24 miesiącem. Okres ciąży trwa około 80 dni; w miocie zazwyczaj rodzi się jedno kocię (czasami do trzech). Kocięta rodzą się we wgłębieniach drzew, szczelinach skalnych, i być może we wgłębieniach i innych zacisznych miejscach na ziemi. Skóra kociąt jest grubsza i nieco ciemniejsza, ale wzory będą mieć przez całe życie. Przypuszcza się, że samce podejmują aktywną rolę w wychowywaniu młodych.

Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Zagrożony wyginięciem, głównie z powodu wycinania lasów i polowań. Gatunek chroniony przepisami konwencji waszyngtońskiej (CITES).

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Nazwa mormi używana jest również w odniesieniu do rodzaju Catopuma.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d N.A. Vigors & T. Horsfield. Descriptions of two Species of the genus Felis, in the collection of the Zoological Society. „The Zoological Journal”. 3, s. 451, 1827. (ang.). 
  2. a b B.H. Hodgson. Some Account of a new Species of Felis. „Gleanings in Science”. 3, s. 177, 1831. (ang.). 
  3. E. Blyth. Synoptical List of the Species of Felis inhabiting the Indian Region and the adjacent parts of Middle Asia. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1863, s. 185, 1863. (ang.). 
  4. J.E. Gray: Catalogue of the Specimens and Drawings of Mammals, Birds, Reptiles, and Fishes of Nepal and Tibet, presented by B. H. Hodgson, esq., to the British Museum. Wyd. 4. London: The Trustees, 1863, s. 3. (ang.).
  5. A. Milne-Edwards: Études pour servir a l’histoire de la faune mammalogique de la Chine. W: H. Milne-Edwards: Recherches pour servir à l’histoire naturelle des mammifères: comprenant des considérations sur la classification de ces animaux. T. 1. Paris: G. Masson, 1868–1874, s. 223, ryc. 31. (fr.).
  6. P.L. Sclater. Report on the Additions to the Society’s Menagerie in December 1897. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1898, s. 2, ryc. 1, 1898. (ang.). 
  7. K.A. Satunin. Neue Katzenarten aus Central-Asien. „Ежегодникъ Эooлoгическагo Музея Императорскoй Акaдeмiи Нaукъ”. 9, s. 524, 1904. (niem.). 
  8. R. Lydekker. Exhibition of, and remarks upon, a skin of a Wild Cat from Sze-chuen. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1908 (2), s. 433, 1908. (ang.). 
  9. R. Mell. Beiträge zur Fauna Sinica. I. Die Vertebraten Südchinas; Feldlisten und Feldnoten der Säuger, Vögel, Reptilien, Batrachier. „Archiv für Naturgeschichte”. Abteilung A. 88 (10), s. 36, 1922. (niem.). 
  10. A. de C. Sowerby. A new cat from west China. „The China Journal of Science & Arts”. 2, s. 352, 1924. (ang.). 
  11. A.B. Howell. A new name for Felis (Catopuma) melli Matschie, and note on the nomenclature of Felis pardus centralis Lönnberg. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 39, s. 143, 1926. (ang.). 
  12. A.B. Howell. Mammals from China in the collections of the United States National Museum. „Proceedings of the United States National Museum”. 75, s. 33, 1929. (ang.). 
  13. J. McCarthy i inni, Catopuma temminckii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-03-27] (ang.).
  14. W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 134. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  15. a b Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 158. ISBN 83-01-14344-4.
  16. a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Catopuma temminckii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-03-27].
  17. a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 398. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  18. A.C. Kitchener, C. Breitenmoser-Würsten, E. Eizirik, A. Gentry, L. Werdelin, LA. Wilting, N. Yamaguchi, A.V. Abramov, P. Christiansen, C. Driscoll, J.W. Duckworth, W.E. Johnson, S.J. Luo, E. Meijaard, P O’Donoghue, J. Sanderson, K. Seymour, M. Bruford, C. Groves, M. Hoffmann, K. Nowell, Z. Timmons & S. Tobe. A revised taxonomy of the Felidae : The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN Cat Specialist Group. „Cat News”. Special Issue (80), s. 36–37, 2017. (ang.). 
  19. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 165, 1904. (ang.). 
  20. B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 407–408. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
  21. M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 141. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).