Most Ad Halom
31°46′56″N 34°40′10″E/31,782222 34,669444 Most Ad Halom | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Podstawowe dane | |
| Przeszkoda | |
Położenie na mapie Dystryktu Południowego  | |
Położenie na mapie Izraela  | |
| 31°46′56″N 34°40′10″E/31,782222 34,669444
| |
Most Ad Halom (hebr. גשר עד הלום; pol. Most Aż do tutaj) – most na rzece Lachisz, we wschodniej części miasta Aszdod w Izraelu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy most Ad Halom pochodził z czasów Cesarstwa rzymskiego, i został odbudowany na starych fundamentach pod koniec XIX wieku przez Imperium osmańskie. W latach 20. XX wieku brytyjskie władze Mandatu Palestyny wybudowały nadbrzeżną linię kolejową łączącą Egipt z Libanem. Obok mostu drogowego dobudowano wówczas drugi most kolejowy. Podczas arabskich rozruchów w latach 1936–1939, Brytyjczycy ze względów bezpieczeństwa wybudowali przy mostach bunkier[1].
Pod koniec Wojny domowej w Mandacie Palestyny żołnierze żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana wysadzili mosty w dniu 12 maja 1948. Z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa żydowskiego, wysadzenie tych mostów było niezbędne, ponieważ uniemożliwiało swobodne natarcie wojsk egipskich z południa[2].
Na początku Wojny o niepodległość izraelskie oddziały przeprowadziły w tym rejonie Operację Filistia (29 maja – 3 czerwca 1948), podczas której powstrzymano natarcie egipskiej kolumny zmechanizowanej liczącej około 2–3 tys. żołnierzy i około 1,3 tys. pojazdów, w tym czołgów, bojowych wozów opancerzonych i artylerii[3].
W dniu 29 maja 1948 roku tutaj został przeprowadzony pierwszy izraelski nalot przez czterech myśliwców Avia S-199, które zostały do Izraela przetransportowane z Czechosłowacji w ramach Operacji Balak. Chociaż Izraelczycy ponieśli klęskę nie realizując głównych założeń taktycznych Operacji Filistia, to jednak osiągnięto strategiczne zwycięstwo zmuszając Egipcjan do rezygnacji z działań ofensywnych i zajęcie pozycji obronnych. Spowolniło to egipskie natarcie, które nie było już realizowane w kierunku północnym na Tel Awiw. Most Ad Halom i sąsiednia wioska Isdud były najdalej wysuniętymi na północ punktami osiągniętymi przez egipską armię (Ad Halom = Aż do tutaj). Mieszkańcy pobliskiego arabskiego miasteczka Jawne byli bardzo rozczarowani zmianą kierunku natarcia. Zaraz po zakończeniu się walk, większość mieszkańców opuściła swoje domy i uciekła na południe, za egipską linię frontu. Wynikiem bitwy było ustalenie linii frontu na wioskach Isdud i moście Ad Halom.
Po wojnie mosty został odbudowane i zmodernizowane.
Pomniki[edytuj | edytuj kod]
Po podpisaniu w 1979 Traktatu pokojowego izraelsko-egipskiego, obie strony ustaliły, że przy moście Ad Halom zostanie wystawiony pomnik upamiętniający egipskich żołnierzy poległych podczas wojny 1948. Tuż obok znajduje się pomnik poległych izraelskich żołnierzy. Jako pamiątkę zachowano dwa bunkry, które odegrały kluczową rolę podczas bitwy w Ad Halom.
W 2010 w rejonie mostu rozpoczęto sadzenie tysiąca drzew. Planowane jest utworzenie parku krajobrazowego rzeki Lachisz.
Komunikacja[edytuj | edytuj kod]
Obecnie przez most kolejowy przechodzi linia kolejowa Binjamina-Giwat Ada-Netanja-Tel Awiw-Rechowot-Aszkelon. Natomiast przez most drogowy przechodzi czteropasmowa droga ekspresowa nr 4.
Na południe od mostu znajduje się stacja kolejowa Aszdod.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pamięć o moście Ad Halom. [w:] Ochrona miejsc zabytkowych [on-line]. [dostęp 2011-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-14)]. (hebr.).
- ↑ Jehuda Wallach, Netanel Lorch, Aryeh Yitzhaki: Evyatar Nur. ed. Carta’s Atlas of Israel. T. II: The First Years 1948–1961. Jerusalem: Israel Carta, 1978, s. 32. (hebr.).
- ↑ Avraham Ayalon: Givati Brigade against the Egyptian Invader. Israel: Ma’arakhot Publishing, 1963, s. 99–101.