Nagroda Goldmanów

Nagroda Goldmanów – nagroda przyznawana przez Fundację Ochrony Środowiska Goldmanów, osobom indywidualnym działającym na rzecz ochrony środowiska. Jest to najważniejsza światowa nagroda w dziedzinie ochrony środowiska, nazywana ekologicznym Noblem. Nagroda ufundowana została przez działaczy społecznych i filantropów Richarda i Rhodę Goldmanów w 1990 roku.

Przyznawana jest corocznie przedstawicielom każdego z sześciu zamieszkanych kontynentów. Zwycięzcy nagrody Goldmanów w dziedzinie ochrony środowiska wybierani są przez międzynarodowe jury na podstawie nominacji zgłaszanych przez ogólnoświatową sieć organizacji ochrony środowiska i osoby indywidualne. Po około pięciu miesiącach zostaje wyłoniona grupa zwycięzców, z których każdy otrzymuje nagrodę w wysokości 150 tys. dolarów.

Polskimi laureatami tej nagrody są Jadwiga Łopata w 2002 roku, współdyrektor Międzynarodowej Koalicji dla Ochrony Polskiej Wsi (International Coalition to Protect the Polish Countryside, ICPPC) oraz Małgorzata Górska w 2010, działaczka Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków, koordynatorka kampanii w obronie Doliny Rospudy zagrożonej planami budowy drogi ekspresowej Via Baltica.

Kontrowersje

Decyzje jury w sprawie nagrodzonych w niektórych kręgach budzą spore kontrowersje. Przykładem mogą być przedstawiciele Ameryki Południowej, nagrodzeni w 2008 r.: Luis Yanza i Pablo Fajardo. Wnieśli oni pozew przeciwko koncernowi paliwowemu Chevron, oskarżając go o zanieczyszczenie rejonów Ekwadoru, na których prowadził swoje inwestycje oraz spowodowanie pogorszenia się stanu zdrowia okolicznych mieszkańców. Przedsiębiorstwo nie przyznaje się do winy, zarzucając skarżącym kierowanie się pobudkami czysto finansowymi i fabrykowanie doniesień o stanie zdrowia mieszkańców, a także wspieranie państwowego koncernu – Petroecuadoru.

Zdobywcy nagrody

Źródło:

1990

• Robert Brown (Australia)
• Lois Gibbs (Stany Zjednoczone)
• Janet Gibson (Belize)
• Harrison Ngau Laing (Malezja)
• János Vargha (Węgry)
• Michael Werikhe (Kenia)

1991

• Wangari Muta Maathai (Kenia)
• Eha Kern & Roland Tiensuu (Szwecja)
• Evaristo Nugkuag (Peru)
• Yoichi Kuroda (Japonia)
• Samuel LaBudde (Stany Zjednoczone)
• Cath Wallace (Nowa Zelandia)

1992

• Jeton Anjain (Wyspy Marshalla)
• Medha Patkar (Indie)
• Wadja Egnankou (Wybrzeże Kości Słoniowej)
• Christine Jean (Francja)
• Colleen McCrory (Kanada)
• Carlos Alberto Ricardo (Brazylia)

1993

• Margaret Jacobsohn & Garth Owen-Smith (Namibia)
• Juan Mayr (Kolumbia)
• Dai Qing (Chiny)
• John Sinclair (Australia)
• JoAnn Tall (Stany Zjednoczone)
• Sviatoslav Zabelin (Rosja)

1994

• Matthew Coon Come (Kanada)
• Tuenjai Deetes (Tajlandia)
• Laila Iskander Kamel (Egipt)
• Luis Macas (Ekwador)
• Heffa Schücking (Niemcy)
• Andrew Simmons (Saint Vincent i Grenadyny)

1995

• Aurora Castillo (Stany Zjednoczone)
• Choi Yul (Korea Południowa)
• Noah Idechong (Palau)
• Emma Must (Anglia)
• Ricardo Navarro (Salwador)
• Ken Saro-Wiwa (Nigeria)

1996

• Ndyakira Amooti (Uganda)
• Bill Ballantine (Nowa Zelandia)
• Edwin Bustillos (Meksyk)
• M.C. Mehta (Indie)
• Marina Silva (Brazylia)
• Albena Simeonova (Bułgaria)

1997

Paul Alan Cox (po lewej) i Fuiono Senio (po prawej) zdobyli Nagrodę Goldmanów w 1997 roku za wysiłki w zakresie ochrony terenu Falealupo w państwie Samoa. Ich praca później doprowadziła do założenia organizacji Seacology.

• Nick Carter (Zambia)
• Loir Botor Dingit (Indonezja)
• Alexander Nikitin (Rosja)
• Juan Pablo Orrego (Chile)
• Fuiono Senio & Paul Alan Cox (Samoa)
• Terri Swearingen (Stany Zjednoczone)

1998

• Anna Giordano (Włochy)
• Kory Johnson (Stany Zjednoczone)
• Berito Kuwaru'wa (Kolumbia)
• Atherton Martin (Dominika)
• Sven „Bobby” Peek (Południowa Afryka)
• Hirofumi Yamashita (Japonia)

1999

• Jacqui Katona i Yvonne Margarula (Australia)
• Michal Kravčík (Słowacja)
• Bernard Martin (Kanada)
• Samuel Nguiffo (Kamerun)
• Jorge Varela (Honduras)
• Ka Hsaw Wa (Burma)

2000

• Oral Ataniyazova (Uzbekistan)
• Elias Diaz Peña i Oscar Rivas (Paragwaj)
• Vera Mischenko (Rosja)
• Rodolfo Montiel Flores (Meksyk)
• Alexander Peal (Liberia)
• Nat Quansah (Madagaskar)

2001

• Jane Akre i Steve Wilson (Stany Zjednoczone)
• Yosepha Alomang (Indonezja)
• Giorgos Catsadorakis i Myrsini Malakou (Grecja)
• Oscar Olivera (Boliwia)
• Eugène Rutagarama (Rwanda)
• Bruno Van Peteghem (Nowa Kaledonia)

2002

Jadwiga Łopata

• Pisit Charnsnoh (Tajlandia)
• Sarah James & Jonathon Solomon (Stany Zjednoczone)
• Fatima Jibrell (Somalia)
• Alexis Massol-González (Portoryko)
• Norma Kassi (Kanada)
• Jean La Rose (Gujana)
• Jadwiga Łopata (Polska)

2003

• Julia Bonds (Stany Zjednoczone)
• Pedro Arrojo-Agudo (Hiszpania)
• Eileen Kampakuta Brown i Eileen Wani Wingfield (Australia)
• Von Hernandez (Filipiny)
• Maria Elena Foronda Farro (Peru)
• Odigha Odigha (Nigeria)

2004

• Rudolf Amenga-Etego (Ghana)
• Rashida Bee (Indie)
• Libia Grueso (Kolumbia)
• Manana Kochladze (Gruzja)
• Demetrio do Amaral de Carvalho (Timor Wschodni)
• Margie Richard (Stany Zjednoczone)

2005

• Isidro Baldenegro López (Meksyk)
• Kajsza Atachanowa (Kazakstan)
• Jean-Baptiste Chavannes (Haiti)
• Stephanie Danielle Roth (Rumunia)
• Corneille Ewango (Kongo)
• José Andrés Tamayo Cortez (Honduras)

2006

• Silas Kpanan’ Siakor (Liberia)
• Yu Xiaogang (Chiny)
• Olya Melen (Ukraina)
• Anne Kajir (Papua-Nowa Gwinea)
• Craig E. Williams (Kentucky)
• Tarcisio Feitosa da Silva (Brazylia)

2007

• Sophia Rabliauskas (Kanada)
• Hammerskjoeld Simwinga (Zambia)
• Tsetsgeegiin Mönkhbayar (Mongolia)
• Julio Cusurichi Palacios (Peru)
• Willie Corduff (Irlandia)
• Orri Vigfússon (Islandia)

2008

• Pablo Fajardo i Luis Yanza (Ekwador)
• Jesus Leon Santos (Meksyk)
• Rosa Hilda Ramos (Portoryko)
• Feliciano dos Santos (Mozambik)
• Marina Rikhvanova (Rosja)
• Ignace Schops (Belgia)

2009

• Maria Gunnoe (Stany Zjednoczone)
• Marc Ona (Gabon)
• Rizwana Hasan (Bangladesz)
• Olga Speranskaya (Rosja)
• Yuyun Ismawati (Indonezja)
• Wanze Eduards i Hugo Jabini (Surinam)

2010

Małgorzata Górska

• Thuli Brilliance Makama (Suazi)
• Tuy Sereivathana (Kambodża)
• Małgorzata Górska (Polska)
• Humberto Ríos Labrada (Kuba)
• Lynn Henning (Stany Zjednoczone)
• Randall Arauz (Kostaryka)

2011

• Raoul du Toit (Zimbabwe)
• Dmitry Lisitsyn (Rosja)
• Ursula Sladek (Niemcy)
• Prigi Arisandi (Indonezja)
• Hilton Kelley (Stany Zjednoczone)
• Francisco Pineda (Salwador)

2012

• Ikal Angelei (Kenia)
• Ma Jun (Chiny)
• Yevgeniya Chirikova (Rosja)
• Edwin Gariguez (Filipiny)
• Caroline Cannon (Stany Zjednoczone)
• Sofia Gatica (Argentyna)

2013

• Azzam Alwash (Irak)
• Aleta Baun (Indonezja)
• Jonathan Deal (Południowa Afryka)
• Rossano Ercolini (Włochy)
• Nohra Padilla (Kolumbia)
• Kimberly Wasserman (Stany Zjednoczone)

2014

• Desmond D'Sa (Południowa Afryka)
• Ramesh Agrawal (Indie)
• Suren Gazaryan (Rosja)
• Rudi Putra (Indonezja)
• Helen Slottje (Stany Zjednoczone)
• Ruth Buendia (Peru)

2015

• Myint Zaw (Mjanma)
• Marilyn Baptiste (Kanada)
• Jean Wiener (Haiti)
• Phyllis Omido (Kenia)
• Howard Wood (Szkocja)
• Berta Cáceres (Honduras)

2016

• Máxima Acuña (Peru)
• Zuzana Čaputová (Słowacja)
• Luis Jorge Rivera Herrera (Portoryko)
• Edward Loure (Tanzania)
• Leng Ouch (Kambodża)
• Destiny Watford (Stany Zjednoczone)

2017

• Uroš Macerl (Słowenia)
• Prafulla Samantara (Indie)
• mark! Lopez (Stany Zjednoczone)
• Rodrigo Tot (Gwatemala)
• Rodrigue Mugaruka Katembo (DR Kongo)
• Wendy Bowman (Australia)

2018

• Claire Nouvian (Francja)
• Manny Calonzo (Filipiny)
• Khanh Nguy Thi (Wietnam)
• LeeAnne Walters (Stany Zjednoczone)
• Makoma Lekalakala, Liz McDaid (RPA)
• Francia Márquez (Kolumbia)

2019

• Alberto Curamil (Chile)
• Linda Garcia (Stany Zjednoczone)
• Jacqueline Evans (Wyspy Cooka)
• Ana Colovic Lesoska (Macedonia Północna)
• Bayarjargal Agvaantseren (Mongolia)
• Alfred Brownell (Liberia)

2020

• Chibeze Ezekiel (Ghana)
• Leydy Pech (Meksyk)
• Kristal Ambrose (Bahamy)
• Paul Sein Twa (Mjanma)
• Lucie Pinson (Francja)
• Nemonte Nenquimo (Ekwador)

2021

• Liz Chicaje (Peru)
• Gloria Majiga-Kamoto (Malawia)
• Maida Bilal (Bośnia i Hercegowina)
• Sharon Lavigne (Stany Zjednoczone)
• Thai Van Nguyen (Wietnam)
• Kimiko Hirata (Japonia)

Linki zewnętrzne

• Strona Nagrody Goldmanów