Nikandra (roślina)

Nikandra
	; Nikandra miechunkowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	psiankowce
Rodzina	psiankowate
Rodzaj	nikandra
	Nazwa systematyczna
	Nicandra Adans.; Fam. 2: 219. Jul-Aug 1763
	Typ nomenklatoryczny
	N. physalodes (L.) Gaertn.
Synonimy
	Calydermos Ruiz et Pavón; Pentagonia Heister ex Fabricius; Physalodes Boehmer;
	Calydermos Ruiz et Pavón; Pentagonia Heister ex Fabricius; Physalodes Boehmer;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nikandra, wzdętka^[4] (Nicandra Adans.) – rodzaj roślin z rodziny psiankowatych (Solanaceae). Jest to takson monotypowy tj. należy tu jeden gatunek – nikandra miechunkowa^[5]^[6] Nicandra physalodes (L.) Gaertn. Fruct. Sem. Pl. 2: 237 1791^[7]. Roślina ta pochodzi prawdopodobnie z Ameryki Południowej (Peru), ale została szeroko rozpowszechniona w strefie międzyzwrotnikowej^[5] oraz w strefach umiarkowanych obu półkul^[8]. W Polsce ma status zadomowionego antropofita^[4].

Gatunek uprawiany jest jako jednoroczna roślina ozdobna^[5]. Sadzony jest też dlatego, że z powodu zawartości steroidowych laktonów odstrasza muchy. Niektórym nasionom brakuje jednego chromosomu, co sprawia, że mogą one pozostawać w uśpieniu przez około 30 lat^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina jednoroczna osiągająca do 1,5 m wysokości i zwykle o jeszcze większej szerokości^[5].
Liście: Pojedyncze, skrętoległe, ząbkowane^[5].
Kwiaty: Pięciokrotne, promieniste, wyrastają pojedynczo w kątach liści. Kielich o działkach wolnych, sercowatych, z krawędziami ze sobą stykającymi się i wywiniętymi na zewnątrz, w efekcie kielich ma 5 ostrych krawędzi. Korona kwiatu u nasady to dzwonkowato zrośnięte i białe części płatków, które wyżej rozszerzają się w rozpostarte kołowo i fioletowe łatki o średnicy ok. 4 cm. Pręcików jest 5, równych długością. Zalążnia górna, trój- do pięciokomorowa, z licznymi zalążkami, szyjka słupka pojedyncza, zakończona kulistym znamieniem^[5].
Owoce: Purpurowa jagoda w miarę dojrzewania zasychająca i pękająca po dojrzeniu, zawierająca dużą liczbę drobnych nasion^[5].

Kwiat
Owoce ukryte w kielichach
Otwarty owoc
Nasiona

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

W obrębie rodziny psiankowatych (Solanaceae) klasyfikowana w podrodzinie Solanoideae^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Nicandra. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2017-02-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 120, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 229. ISBN 0-333-74890-5.
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 629, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Nicandra physalodes (L.) Gaertn.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-12-23].
↑ Nicandra physalodes (L.) Gaertn.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-11-22].
↑ Genus: Nicandra Adans.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2017-02-20].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-20] (ang.).

[ing-3] Nicandra. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2017-02-20]. (ang.).

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 120, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[philips-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 229. ISBN 0-333-74890-5.

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 629, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[tpl-7] Nicandra physalodes (L.) Gaertn.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-12-23].

[powo-8] Nicandra physalodes (L.) Gaertn.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-11-22].

[grin-9] Genus: Nicandra Adans.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2017-02-20].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]