Niszczyca anyżkowa

Niszczyca anyżkowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	niszczycowce
Rodzina	niszczycowate
Rodzaj	niszczyca
Gatunek	niszczyca anyżkowa
Nazwa systematyczna
Gloeophyllum odoratum (Wulfen) Imazeki Bull. Tokyo Sci. Mus. 6: 75 (1943)

Pory niszczycy anyżkowej

Niszczyca anyżkowa (Gloeophyllum odoratum (Wulfen) Imazeki) – gatunek grzybów z rodziny niszczycowatych (Gloeophyllaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gloeophyllum, Gloeophyllaceae, Gloeophyllales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1791 r. Franz Xaver von Wulfen nadając mu nazwę Boletus odoratus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1943 r. Rokuya Imazeki, przenosząc go do rodzaju Gloeophyllum.

Synonimów naukowych ma ponad 50.

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako huba pachnąca, wrośniak pachnący, anyżak pachnący i niszczyca pachnąca.

Morfologia

Owocniki

Mają bardzo zmienny kształt, mogą być poduszeczkowate, kopytkowate, półeczkowate, nieregularne. Do podłoża przyrastają bokiem, a sąsiednie owocniki często zrastają się z sobą. Pojedynczy owocnik ma szerokość 3–12 (wyjątkowo do 20) cm. Brzeg zaokrąglony, tępy, szeroki, pofalowany. Powierzchnia górna jest nierówna, zwykle brodawkowana, pofałdowana lub bruzdowana, u młodych owocników aksamitna lub filcowata, u starszych gładka. Ma kolor od żółtopomarańczowego przez ochrowy do cynamonowego. Z wiekiem kolor staje się coraz ciemniejszy, do rdzawobrązowego lub nawet czarnego. Brzeg jest zazwyczaj jaśniejszy.

Hymenofor

Rurkowaty, początkowo o barwie cytrynowożółtej, później szaroochrowej. Rurki powstające w kolejnych latach tworzą wyraźnie widoczne warstwy. Mają długość 5-10 (15) mm, przy brzegu owocnika są krótsze. Pory kanciaste, wydłużone lub labiryntowate, na długości 1 mm mieści się ich 1-2.

Miąższ

Korkowaty, ma barwę od płowej do cynamonowej. Charakterystyczną cecha jest silny anyżowy zapach. Smak łagodny, u starszych owocników gorzkawy.

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki cylindryczne, elipsoidalne o ostro zakończonych podstawach. Są jednostronnie spłaszczone, gładkie, bezbarwne, zazwyczaj z jedną kroplą w środku. Rozmiar: 7,5–9,5 × 3–4 μm.

Występowanie i siedlisko

Występuje tylko na półkuli północnej, głównie w Ameryce Północnej i Europie, ale także w Azji Zachodniej oraz w Japonii.

Rośnie w lasach iglastych i mieszanych, czasami również w parkach na martwym drewnie drzew iglastych, głównie na świerku, jodle i sośnie, rzadko na modrzewiu i drzewach liściastych. Obserwowany był także na uprawianych gatunkach drzew ozdobnych oraz na drewnianych płotach i belkach. Owocniki są wieloletnie i wyrastają pojedynczo lub po kilka. W Polsce gatunek częsty, szczególnie w górskich lasach.

Znaczenie

Saprotrof powodujący brunatną zgniliznę drewna. Zabezpieczanie drewna użytkowego polega na impregnacji preparatami grzybobójczymi. Grzyb niejadalny.

Gatunki podobne

Anyżowy zapach w połączeniu z barwą owocników pozwala na łatwe odróżnienie go od innych gatunków. Grzyb ten jest jednak bardzo zmienny morfologicznie. W specyficznych warunkach (np. przy braku światła w kopalniach) tworzy monstrualne, silnie zdeformowane owocniki bez hymenoforu. Czasami tworzy hymenofor o silnie wydłużonych porach, podobny do blaszek. Podobna jest niszczyca belkowa (Gloeophyllum trabeum). Może być też pomylony z smoluchą świerkową (Ischnoderma benzoinum) lub smoluchą bukową (Ischnoderma resinosum). Patrząc z góry podobna jest niszczyca płotowa (Gloeophyllum sepiarium), jednak ma hymenofor zwykle blaszkowaty, brzeg kapelusza ostry i bardziej żółty.