Przejdź do zawartości

Nysa (żona Ariaratesa V)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nysa
królowa Kapadocji
Jako żona

Ariaratesa V Eusebesa Filopatora

regentka Kapadocji
Okres

od 130 p.n.e.
do 126 p.n.e.

W imieniu

Ariarathesa VI Epifanesa Filopatora

Dane biograficzne
Dynastia

Mitrydatydów

Data śmierci

126 p.n.e.

Ojciec

Farnakes I

Matka

Nysa

Mąż

Ariarates V Eusebes Filopator

Nysa (gr. Νύσα, Nysa) - (zm. 126 p.n.e.) – księżniczka pontyjska z dynastii Mitrydatydów, królowa Kapadocji jako żona Ariaratesa V Eusebesa Filopatora, oraz regentka w czasie małoletności swojego syna w latach 130 p.n.e.-126 p.n.e.

Nysa była córką króla Pontu Farnakesa I i seleucydzkiej księżniczki Nysy. Młoda księżniczka otrzymała imię po swojej matce, która najprawdopodobniej przypłaciła życiem jej narodziny. Około 160 p.n.e. Nysa wyszła za mąż za króla Kapadocji Ariaratesa V Eusebesa Filopatora[1]. Dzięki temu małżeństwu Nysa została królową Kapadocji.

Ariarates V i Nysa byli militarnymi i pieniężnymi patronami Aten - między innymi około 153 p.n.e. Nysa podarowała obywatelom miasta piętnaście talentów złota (nieco ponad czterysta kilogramów kruszcu)[2]. Nysa i Ariarates V zostali uczczeni podczas Wielkich Dionizji w Atenach[3], ponadto w Atenach oddawano parze królewskiej cześć boską i wystawiono im wspólną świątynię. W dniach urodzin Ariaratesa V i Nysy ich brązowe posągi podczas procesji wyprowadzano na dziedziniec świątynny i do Kapadocji wysyłano prezenty będące dziełami ateńskich artystów[4].

Ariarates V zmarł w 130 p.n.e., a jego najmłodszy (i jedyny wówczas żyjący) syn Ariates objął tron. W czasie niemal trzydziestoletniego małżeństwa Nysa urodziła pięciu innych synów. Według starożytnych historyków otruła ich ponieważ chciała rządzić samodzielnie w Kapadocji i bojąc się utraty władzy, gdy dochodzili do wieku sprawnego i mogli objąć samodzielnie rządy[5][6]. W chwili śmierci ojca Ariarates VI był wciąż zbyt młody by samodzielnie rządzić i jego matka objęła regencję, którą sprawowała przez cztery lata od 130 p.n.e. do 126 p.n.e.[7]

Z czteroletniej regencji Nysy pozostało do czasów dzisiejszych niewiele monet - jedna z nich przedstawia Nysę i Ariaratesa VI w ujęciu popiersiowym. Rewers zawiera tytulaturę obojga w grece ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΡΙΑΡΑΘΟΥ ΕΠΙΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΓΙΟΥ co znaczy Królowa Nysa i Król Ariarates Epifanes Filopator jej syn - nietypowe w tym jest, że Nysa jest przedstawiona jako panująca monarchini, a jej imię znajduje się przed imieniem jej syna.

Wierni panującej dynastii mieszkańcy Kapadocji na wieść o okrucieństwie Nysy zgładzili ją z powodu jej bezwzględności i okrucieństwa, dzięki czemu Ariarates VI mógł objąć samodzielne rządy. Regencja Nysy zapoczątkowała serię zamachów i buntów członków królewskiej rodziny zakończoną jej śmiercią[3].

Z Ariaratesem V Nysa miała sześciu synów:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Cartledge, Hellenistic constructs: essays in culture, history and historiography p.139
  2. Day, An economic history of Athens under Roman domination str. 40
  3. a b McGing, The foreign policy of Mithridates VI Eupator, King of Pontus str. 73
  4. Day, An economic history of Athens under Roman domination str. 92
  5. Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, page 284 (v. 1) [online], www.ancientlibrary.com:80 [dostęp 2018-08-01] [zarchiwizowane z adresu 2005-11-01].
  6. Marek Junianus Justynus: Zarys dziejów powszechnych starożytności na podstawie Pompejusza Trogusa ks. XXXVII, 3
  7. McGing, The foreign policy of Mithridates VI Eupator, King of Pontus str. 38

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • J. Day, An economic history of Athens under Roman domination, Ayer Publishing, 1942
  • B.C. McGing, The foreign policy of Mithridates VI Eupator, King of Pontus, BRILL, 1986
  • P. Cartledge, P. Garnsey & E.S. Gruen, Hellenistic constructs: essays in culture, history and historiography, University of California Press, 1997

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]