Obowiązki obywatelskie

Obowiązki obywatelskie – konstytucyjnie ustalone zakazy lub nakazy kierowane do obywateli danego państwa.

W krajach demokratycznych przepisy dotyczące obowiązków wobec państwa nie są liczne. W konstytucjach tych krajów obowiązki obywatelskie wymieniane są najczęściej po prawach obywatelskich. Odwrotnie jest w konstytucjach krajów o ustroju autorytarnym i totalitarnym. Często w konstytucjach tych państw obowiązki obywatelskie są wymieniane przed prawami obywatelskimi.

Obowiązki obywatelskie w Polsce

W polskiej konstytucji obowiązki obywatelskie zapisane są w rozdziale II (Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela). Do najważniejszych z nich należą:

• wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne (art. 82)
• przestrzeganie prawa Rzeczypospolitej Polskiej (art. 83)
• ponoszenie ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie (art. 84)
• obrona Ojczyzny (art. 85 ust. 1)
• dbałość o stan środowiska i ponoszenie odpowiedzialności za spowodowane przez siebie jego pogorszenie (art. 86).

Obowiązki obywatelskie w Unii Europejskiej

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w art. 20 ust. 2 stwierdza, że obywatele Unii Europejskiej podlegają obowiązkom. Obowiązki nie zostały jednak sprecyzowane w treści Traktatu (co nie oznacza, że nie będą dodane w czasach późniejszych). Obywatele Unii podlegają zatem obowiązkom wynikającym z prawa w ich kraju.

Relacje między prawami a obowiązkami obywatelskimi

• jedność praw i obowiązków – prawa przysługują jednostce wtedy, gdy wypełnia ona wobec społeczeństwa swoje obowiązki. Takie założenia były przyjęte w polskich konstytucjach z okresu międzywojennego i w konstytucji PRL-u.
• rozdział praw i obowiązków – prawa przysługujące obywatelowi są niezależne od obowiązków. Ich źródłem jest, bowiem godność osobista, którą ma każdy człowiek i której nikt nie może człowieka pozbawić. Rozdział praw i obowiązków można dostrzec w obecnie obowiązującej konstytucji.

Zobacz też

• prawa obywatelskie

Linki zewnętrzne

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483, ze zm.)