Przejdź do zawartości

Ody barbarzyńskie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ody barbarzyńskie
Odi barbare
Ilustracja
Ody barbarzyńskie, wydanie z portretem autora
Autor

Giosuè Carducci

Typ utworu

zbiór wierszy

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Włochy

Język

włoski

Data wydania

1877

Wydawca

Zanichelli, Modena

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

1923

Wydawca

Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska”, Warszawa

Przekład

Julia Dicksteinówna

Ody barbarzyńskie (wł. Odi barbare) – zbiór wierszy włoskiego poety i noblisty Giosuè Carducciego.

Zbiór Carducciego Ody barbarzyńskie opublikowało wydawnictwo Zanichelli w roku 1877, w ramach serii „Collezione elzeviriana”. Pierwsze wydanie zawierało jedynie 14 tekstów. Kolejne, rozbudowane warianty ukazały się w roku 1882 i 1886 (Nuove odi barbare), w roku 1889 (Terze odi barbare) oraz w roku 1893 (wybór Delle odi barbare). Łącznie we wszystkich tomach opublikowano 54 ody.

W wierszach tych Carducci próbował nawiązać do świata starożytności nie tylko, jak dotąd, za pomocą stylizowanego słownictwa i tematyki, ale także odtwarzając iloczasowe miary wierszowe. Zainspirowany przez niemieckich filologów i poetów – zwłaszcza przez Friedricha Gottlieba Klopstocka, który stworzył niemiecki odpowiednik heksametru – starał się oddać metrum łaciny i greki wykorzystując zasady akcentowe języka włoskiego, czyli stosując w odpowiednich układach oksytony, paroksytony i proparoksytony. O swoich zamiarach pisał: „Ja, pochylony u stóp muzy italskiej, najpierw całuję tę stopę z pełną poszanowania tkliwością, a następnie staram się przymierzyć jej koturny safickie, alcejskie, asklepiadejskie, w których takt jej boska siostrzyca wodziła chóry po paryjskim marmurze świątyń doryckich[1].

Typowa dla Carducciego pasja moralizatorska i polityczna zostały tu ograniczone wyrafinowaną formą, co dało w efekcie przekaz logiczny i bardzo stonowany. W odach pojawiały się zarówno tematy związane z antykiem (Przed termami KarakalliDinanzi alle terme de Caracalla, W rocznicę założenia RzymuNell'annuale della fondazione di Roma, U źródeł KlitumnaAlle fonti del Clitumno), jak i z historią nowożytną (Cadore, Na śmierć Napoleona EugeniuszaPer la morte de Napoleone Eugenio, Miramar). Poecie nie była obca także nastrojowa liryka, czego przykładem jedne z jego najsłynniejszych wierszy Na dworcu kolejowym w jesienne rano (Alla stazione in una mattina d'autunno) i Śnieżyca (Nevicata)[2]. Carducci nazwał swoje ody „barbarzyńskimi”, ponieważ – jak przypuszczał – tak określiliby je pisarze starożytni, gdyby mogli ich posłuchać. Dodał również nie bez ironii, że w swojej ocenie, choć z odmiennych powodów, nie różniliby się od współczesnych Włochów[3].

W roku 1878 z okazji wizyty pary królewskiej w Bolonii napisał odę Do królowej włoskiej (Alla regina d'Italia) ku czci królowej Małgorzaty, wielbicielki jego poezji. Tym samym zaczął uchodzić za rzecznika oficjalnej kultury, co skłóciło go z towarzyszami należącymi do obozu republikanów[2]. Na ostre ataki prasowe odpowiedział stwierdzeniem: „Czy dlatego, że ona jest królową, a ja republikaninem, nie wolno mi okazać uprzejmości, a jedynie grubiaństwo? W końcu nigdzie nie zostało powiedziane, że poeta grecki i żyrondysta musi przejść bez pozdrowienia obok piękna i wdzięku”[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Giosuè Carducci, Przedmowa autora, [w:] Ody barbarzyńskie, przekład Julii Dicksteinówny, Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska”, Warszawa 1923, s. 9.
  2. a b Krzysztof Żaboklicki, Historia literatury włoskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 283.
  3. Grzegorz Górny, Leksykon laureatów literackiej Nagrody Nobla, Agencja Wydawnicza Zebra, Kraków 1993, s. 21.
  4. Eterno feminino regale, [w:] Prose di Giosue Carducci, Zanichelli, Bologna 1898, s. 870-872.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]